Dấu hiệu đầu tiên của việc Nga sử dụng các máy bay không người lái (UAV) do Iran chế tạo xuất hiện vào tháng 9 vừa qua. Khi ấy, các binh sĩ Ukraine thông báo rằng lần đầu tiên một UAV cảm tử Shahed-136 đã được sử dụng để tấn công các vị trí quân sự ở một khu vực mà quân Ukraine vừa tái chiếm từ tay Nga, gần thành phố Kupyansk. Các tuần sau đó, Nga sử dụng các UAV này để tiến hành một số đợt tấn công các thành phố Ukraine, bao gồm cả Kiev, khiến phương Tây lo ngại rằng các UAV Iran sẽ được xuất khẩu ồ ạt sang Nga để phục vụ mục tiêu chiến tranh.
Houthi cung cấp kinh nghiệm thực địa cho Iran phát triển UAV sát thủ
Iran đã âm thầm phát triển UAV và tên lửa đạn đạo trong nhiều năm. Iran sử dụng các kinh nghiệm chiến sự ở Yemen để phát triển kho vũ khí của mình. Phiến quân Houthi - được cho là bên ủy nhiệm của Iran ở Yemen, đã cung cấp cho Iran kinh nghiệm chiến trường để thử nghiệm các loại vũ khí mới của họ trước các hệ thống phòng không tân tiến.
Và giờ đây, các UAV trên đang được sử dụng trên mặt trận Ukraine cách xa Iran và Yemen hàng ngàn kilomet.
Với sự giúp đỡ của Iran, Houthi đã dần dần giành được quyền kiểm soát hầu hết khu vực Tây Bắc, cũng là vùng đông dân nhất, của Yemen. Vị trí của nhóm Houthi gần biên giới với Saudi Arabia chắc chắn đóng vai trò quan trọng trong quyết định của Iran ủng hộ nhóm nay. Mặt khác, Houthi cũng cung cấp cho Iran các dữ liệu chiến trường có giá trị và phản hồi từ thực tế cho nhân tố cốt lõi trong học thuyết quân sự của Iran - các chương trình UAV và tên lửa đạn đạo.
Các năm trước đây, người ta ít nghe thấy thông tin về việc nhóm Houthi sử dụng các UAV tự sát và tên lửa. Nỗ lực ban đầu của Houthi trong sử dụng các công cụ này là ở mức thô sơ và kém hiệu quả. Lúc đầu Houthi sử dụng các tên lửa phòng không chuyển đổi và tên lửa đạn đạo từ thời Xô viết để đánh vào miền Nam Saudi Arabia. Với sự hỗ trợ từ Iran, giờ đây kho vũ khí của Houthi đã mở rộng nhanh chóng từ chỗ chỉ toàn rocket thông thường thành tên lửa hành trình và UAV.
Lần đầu tiên Houthi sử dụng UAV do Iran chế tạo hoặc thiết kế có thể là vào cuối năm 2016 khi họ sử dụng UAV tự sát Qasef (loại đạn “lảng vảng” trên không) để nhắm vào Saudi Arabia. Kể từ đó, Houthi đã mở rộng dòng UAV này dựa trên các thiết kế của Iran và các bài học thu được trong các cuộc tấn công trước đó để gia tăng tầm bay và độ chính xác của các UAV đó. Các dòng UAV mới, bao gồm Sammad 1, 2 và 3, cũng được tung vào cuộc.
Đánh vào cơ sở hạ tầng và tấn công đồng loạt theo nhiều hướng
Trong số các UAV này có Shahed-136, có thể lần đầu tiên được sử dụng vào năm 2019 để tấn công 2 cơ sở năng lượng của Saudi Arabia. Sau cuộc tấn công chưa từng có tiền lệ nhằm vào cơ sở hạ tầng của Saudi Arabia, người ta phát hiện một UAV có cánh hình tam giác. Houthi gần như không giấu giếm việc mình sử dụng UAV giống loại được sử dụng ở Ukraine, khi UAV này được phô bày trong một cuộc diễu hành ở thành phố cảng Hudaydah của Yemen.
Các UAV này được dẫn đường bằng tọa độ GPS và do đó chỉ có thể tấn công chính xác vào các mục tiêu bất động.
Houthi sử dụng các UAV này để tấn công các cơ sở kinh tế, hậu cần của Saudi Arabia, qua đó làm suy giảm ý chí của đối phương.
Tương tự, Nga hiện nay tiến hành không kích hệ thống điện lực của Ukraine, từ đó gây sức ép lên người Ukraine khi mùa Đông lạnh giá đã tới.
Thông qua xung đột Yemen, Iran đã thu được thông tin có giá trị về cách thức hiệu quả để vượt qua các hệ thống phòng không hiện đại. Bên cạnh chương trình UAV, nhóm Houthi cũng hưởng lợi từ kiến thức chuyên môn của Iran về cả tên lửa đạn đạo lẫn tên lửa hành trình, phát triển các loại vũ khí đã được sử dụng hầu hết bên trong hoặc xuất phát từ Yemen.
Iran và các đồng minh đại diện cho họ ở Yemen đã thử nghiệm vài chiến thuật đối phó với phòng không đa tầng. Cách tối ưu của họ là sử dụng kết hợp cả tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình và UAV.
Bằng việc phóng nhiều đầu đạn với các đường bay khác nhau, cả Houthi lẫn Nga đều có thể hy vọng áp đảo hệ thống phòng không đối phương và xuyên thủng cả mạng phòng không tối tân có khả năng ứng phó với một trong ba mối đe dọa nói trên. Cách đánh này đã được Houthi hoàn thiện và sử dụng để tấn công chính xác các mục tiêu ở Saudi Arabia trong năm 2022 và tiến hành cuộc tấn công đầu tiên nhằm vào thủ đô Abu Dhabi của UAE.
Và hiện nay, phương Tây lo ngại Nga sẽ áp dụng chiến thuật này trên quy mô lớn trong thời gian tới, có thể ngay trong mùa Đông năm nay./.
