Trong hàng triệu năm, voi ma mút lông xù đã lang thang khắp châu Âu và châu Á, thậm chí cả khi con người đã xuất hiện.
Đến nay, mặc dù chúng không còn tồn tại bên cạnh chúng ta nữa nhưng vẫn còn nhiều điều ta có thể biết về những "gã khổng lồ đầy lông" này nhờ một số xác ma mút được bảo quản rất tốt dưới lớp băng dày.
Đóng băng thời gian
Lyuba và Khroma là 2 cá thể voi ma mút lông xù non sống cách đây hơn 40.000 năm, cách nhau khoảng 3.000 dặm. Khi mới 1-2 tháng tuổi, Lyuba và Khroma lần lượt chết ngạt sau khi hít phải bùn. Cái chết của chúng đã cho chúng ta cơ hội khám phá vô số thông tin về cách loài voi ma mút lông xù phát triển và sinh sống.
Được tìm thấy trong tình trạng đông cứng dưới lớp băng dày ở phía bắc Siberia, hai chú voi ma mút con này là những mẫu vật hoàn hảo được bảo quản tốt nhất chưa từng thấy.
Nói về ma mút Lyuba, Alexei Tikhonov, nhà nghiên cứu hàng đầu tại Viện Động vật học của Viện Hàn lâm Khoa học Nga, từng nhận định: "Lớp da hoàn hảo đã bảo vệ tất cả các cơ quan nội tạng khỏi các vi khuẩn và vi sinh vật. Đây là một mẫu vật chưa từng có".
Xác voi ma mút non được bảo quản hoàn hảo trong 40.000 năm
Các bản quét CT toàn thân được thực hiện với Lyuba và Khroma bằng một máy quét cỡ công nghiệp tại cơ sở thử nghiệm của Ford - cơ sở phân tích voi ma mút đầu tiên trên thế giới.
Cùng với nguyên nhân cái chết của chúng, việc chụp ảnh kỹ lưỡng bộ xương của chúng có thể hữu ích cho việc nghiên cứu trong tương lai.
Nhà cổ sinh vật học Daniel Fisher cho biết: "Đây là lần đầu tiên chúng ta có thể thực hiện một nghiên cứu so sánh về sự phát triển xương của hai con voi ma mút con ở độ tuổi xác định. Điều này cho phép chúng tôi ghi lại những thay đổi xảy ra khi cơ thể voi ma mút phát triển".
Kiểm tra DNA voi ma mút
Tikhonov có thể đã hy vọng vào các nghiên cứu về mặt di truyền, nhưng nó không hề dễ dàng. Việc lấy DNA từ các mẫu vật cổ đại vốn rất khó khăn, ngay cả trong những trường hợp thi thể có vẻ được bảo quản tốt; điều này xảy ra là do DNA bị thoái hóa theo thời gian.
Tuy nhiên, các nhà khoa học đã có thể phục hồi DNA ty thể từ hài cốt của voi ma mút lông xù, bao gồm cả Lyuba.
Ty thể là "cỗ máy năng lượng của tế bào", tạo ra năng lượng cần thiết để tế bào thực hiện các hoạt động sống của mình.
Chúng được di truyền từ mẹ và có DNA riêng - bộ gen nguyên phân - ít bị thoái hóa hơn và do đó nó là một công cụ hữu ích trong việc truy tìm tổ tiên cổ đại của các loài sinh vật.
Bằng cách so sánh các bộ gen của loài voi ma mút lông xù như Lyuba với bộ gen của loài voi ma mút Columbian, Jeffersonian và loài voi ma mút lùn, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng có ít nhất hai giai đoạn giao phối khác nhau xảy ra ở Bắc Mỹ.
Trong một giai đoạn, loài voi ma mút Siberia di cư đã lai tạo với loài voi ma mút châu Mỹ thường trú, đưa voi ma mút lông xù đến với lục địa.
Voi ma mút có thể hồi sinh?
Tất nhiên, ở đâu DNA được tìm thấy, ở đó sẽ có những người muốn lấp đầy Công viên kỷ Jura.
Năm 2021, Colossal, một công ty khởi nghiệp do nhà di truyền học nổi tiếng George Church đồng sáng lập, đã nhận được 15 triệu USD tài trợ cho nỗ lực mang loài voi ma mút lông xù trở lại trái đất. Công ty này đặt mục tiêu tạo ra một giống voi ma mút lai châu Á có lông.
"Con lai" này được cho là "sẽ di chuyển giống như một con voi ma mút lông xù, trông giống, nghe giống, nhưng quan trọng nhất là nó sẽ có thể sinh sống trong cùng một hệ sinh thái mà trước đây chính là nguyên nhân khiến voi ma mút tuyệt chủng".
Mặc dù một số người đang đặt câu hỏi về tính đạo đức trong mục tiêu này, công ty nói trên vẫn tin rằng việc xây dựng lại vùng lãnh nguyên Bắc Cực bằng các giống voi ma mút có thể ngăn chặn hoặc thậm chí đảo ngược tác động của biến đổi khí hậu trong khu vực.
Ben Lamm, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của Colossal, cho biết: "Nhân loại có thể khai thác sức mạnh của công nghệ này để xây dựng lại hệ sinh thái, chữa lành Trái Đất của chúng ta và bảo tồn tương lai của nó thông qua việc tái sinh các loài động vật đã tuyệt chủng".
Chỉ có thời gian mới cho biết liệu những dự án như vậy có thành công hay không.
Beth Shapiro, một nhà cổ sinh vật học, nói với tờ New York Times rằng cô cảm thấy sự hồi sinh của voi ma mút "là một chặng đường dài trong tương lai".
Tuy nhiên, với việc phát hiện ra những mẫu vật được bảo quản tốt như Lyuba và Khroma, chúng ta đã có những cái nhìn rõ hơn bao giờ hết về những sinh vật cổ đại khổng lồ (và biết đâu đấy, đó cũng có thể là những sinh vật của thời hiện đại).
