Nghệ sỹ nhiếp ảnh Nguyễn Trung Kiên, Phó giám đốc Công ty du lịch sinh thái Cát Cát (Sa Pa) cho biết cây mận quý giống mận hậu Tả Lý này là của gia đình anh Lê Xuân Thắng, Phó giám đốc Vườn quốc gia Hoàng Liên nhà ở đường Sở Than, thị xã Sa Pa. (Ảnh: Nguyễn Trung Kiên).
Cây mận có gốc rất to chìm trong đất do quá trình gia đình san gạt đất làm nhà, nay từ gốc vươn lên 5 cành rất to như 5 thân cây chụm lại, tán cây vươn cao bằng ngôi nhà 2 tầng. (Ảnh: Nguyễn Trung Kiên).
Theo chị gái của anh Thắng kể lại, cây mận Tả Lý này do cụ Lê Phước Đẩu, cha chị là cán bộ Ủy ban hành chính huyện Sa Pa xin giống ở đâu về trồng không rõ từ năm 1961, do quá trình làm vườn và mở rộng đất làm nhà nhiều cây bị chặt từ lâu, nay chỉ còn lại một cây có tuổi trồng cao nhất được dòng họ gia đình anh Lê Xuân Thắng giữ lại theo lời dặn của cụ Lê Phước Đẩu. (Ảnh: Nguyễn Trung Kiên).
Điều đặc biệt cây mận Tả Lý của gia đình anh Lê Xuân Thắng nở hoa rất muộn, thường là cuối tháng giêng, đầu tháng 2 âm lịch cây mới đơm nụ, nở hoa. Vì thế khi quả chín thường vào dịp tháng 6 là thời gian hết mùa thu hoạch mận hậu Sa Pa nên giá bán rất cao. (Ảnh: Nguyễn Trung Kiên).
Là giống mận hậu Tả Lý nên quả chín có màu vàng nhạt trông hấp dẫn, quả thường to bằng quả trứng gà, hạt nhỏ, thịt quả mềm ngọt nên có thể ăn no không biết chán. Cây mận hậu cổ thụ này càng già càng cho sai quả, bình quân mỗi năm cho gia đình thu khoảng 500 - 600 kg quả, năm thu nhiều nhất được hơn 1 tấn quả. Năm rẻ bán 40.000 đồng/kg, năm cao nhất 100.000 đồng/kg, còn bình quân bán 50.000 - 60.000 đồng/kg, góp phần tăng thu nhập cho gia đình. (Ảnh: Nguyễn Trung Kiên).
Hoa mận hậu Tả Lý cánh nhỏ, ít cánh nở hoa trắng muốt nhưng lại cho quả chín rất to, có vị ngon ngọt hấp dẫn (Ảnh: Nguyễn Trung Kiên).
