Lí do có cái tên này là vì khi nấu xong, những hạt chè trông giống như mắt rồng. Đây là một trong những món ăn trong cung đình xưa nên thường bắt bắt đầu bằng chữ 'long'.
Gọi đúng tên là hạt sen bọc nhãn lồng. Nếu đúng theo cách nấu ngày xưa cũng rất cầu kì chứ không đơn giản như bây giờ, món chè này cũng chỉ dùng để đãi khách quý, hàng quán nếu có cũng không phải là đại trà.
Từng trái nhãn mọng nước, bọc hạt sen bên trong bùi bùi, nước chè ngọt thanh, vào những ngày hè nóng nực mà có được bát chè long nhãn mát lạnh thì thích phải biết.
Quy trình nấu chè cũng yêu cầu phải có sự tỉ mỉ, tỉ mỉ từ khâu chọn hạt sen, bỏ phần tâm đắng đến phần tách vỏ bỏ hạt nhãn sao cho còn nguyên vẹn cái cùi.
Chọn hạt sen phải chọn hạt tròn mẩy, da trắng vàng, ở giữa hơi nứt và nhú ra tâm sen. Đây mới là sen ngon, lượng tinh bột đủ đầy nên khi nấu bùi bùi, giàu dinh dưỡng.
Hạt sen đem bóc bỏ vỏ lụa, dùng cây tăm thông tâm sen bỏ riêng ra, rồi đem phần hạt sen đi rửa sạch. Hạt sen cho vào nồi cùng 1 lít nước đun sôi, mở vung rồi hạ lửa, thỉnh thoảng hớt bỏ bọt.
Đến khi sen chín thì vớt ra để nguội, phần nước luộc hạt sen giữ lại để làm nước chan chè, nên dùng đường phèn để tạo vị ngọt thanh. Cũng có thể thêm hoa nhài vào để tạo dư vị riêng.
Còn về phần nhãn, ngày xưa người ta hay chọn loại nhãn lồng tươi của Hưng Yên mới chuẩn vị vì cơm dầy lại ráo nước quan trọng là miệng nhãn vừa độ, khi lấy hạt ra, cho hạt sen vào lại hay sao vừa vặn.
Nhãn rửa sạch, bóc vỏ bỏ hột bằng cách dùng đầu nhọn dao nhỏ hoặc tăm nhọn khía quanh núm hạt để tách cùi với hạt ra, sau đó nhẹ nhàng đẩy hạt ra ngoài. Khâu này đòi hỏi sự tỉ mỉ, phải làm sao để miệng nhãn lành lặn thì mới giữ được hạt sen ở trong.
Quả nhãn nào to thì cho hạt sen to cho vào, quả nhỏ cho hạt nhỏ, phải làm sao cho hạt sen khít trong nhãn thì mới đạt. Sau khi xong thì nhẹ nhàng cho nhãn lồng hạt sen vào nồi nước đường chan chè, đun sôi trở lại tắt bếp vớt ra ngay để nhãn vẫn giữ độ giòn. Phần nước chè cũng lọc lại cho trong thanh, để nguội.
Cuối cùng cho nhãn lồng hạt sen vào bát, thêm vài hạt sen còn dư rồi múc nước đường nhẹ nhàng rưới lên bát chè. Thêm đá lạnh và rắc chút cơm gạo từ hoa sen (tùy chọn) để tăng hương vị và thêm phần bắt mắt cho món chè nhãn lồng hạt sen. Vậy là xong món chè tươi mát thơm bùi đủ vị.
Tuy màu sắc không bắt mắt, trang trí không cầu kỳ nhưng chính sự giản dị, nhẹ nhàng này lại là dư vị khó quên, ai ai cũng thích, chè long nhãn hạt sen còn có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe như an thần, giúp ngủ ngon, giải nhiệt, bồi bổ cơ thể…
Đây được ví là món ăn thanh tao mát rượi xoa dịu đi cái nắng oi ả của mùa hè...
