Đại tá Vadym Sukharevsky (Ảnh: France24).
Ông Sukharevsky đã quen ngồi ở "hàng ghế đầu của lịch sử". Mười năm trước, vào tháng 4/2014, súng máy của ông là khẩu súng máy đầu tiên khai hỏa trong chiến dịch chống phe nổi dậy của Ukraine.
Vào thời điểm đó, lực lượng Ukraine ở miền đông đang tuân theo lệnh "cấm bắn" nghiêm ngặt. Nhưng viên trung úy Sukharevsky lúc đó không hề do dự khi biết rõ nguy cơ sẽ bị phục kích. "Hãy nhìn và bắn ngay", trung úy Sukharevsky nói với những người lính của mình vào thời điểm đó. Tư duy nhanh nhạy đó được cho là đã cứu được hàng chục người.
Hồi tháng 6 vừa qua, ông Sukharevskyi - Phó Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine - đã được bổ nhiệm vị trí chỉ huy lực lượng UAV của quân đội nước này, vị trí đầu tiên trên thế giới thuộc kiểu này. Và đại tá Sukharevsky đang định hình lịch sử Ukraine một lần nữa.
Vị chỉ huy 39 tuổi này từ lâu đã nổi bật như một kiểu ông chủ quân sự mới: một chuyên gia công nghệ, người tập trung vào tác chiến điện tử và UAV với tư cách là một tiểu đoàn và sau đó là chỉ huy lữ đoàn. Và ông đã thực sự thu hút sự chú ý của những nhân vật cấp cao nhất.
Và bây giờ ông phải đảm nhận nhiệm vụ toàn diện trong lĩnh vực chiến tranh đang phát triển nhanh nhất: tác chiến điện tử. Vị đại tá này phải làm như vậy để chống lại một đối thủ có nguồn lực tốt hơn nhiều là Nga và trong một môi trường đầy thách thức về gây nhiễu và chiến tranh điện tử khác; và đặc biệt là với nguồn ngân sách thấp và không ổn định.
Nhưng ông tin mình có thể làm được.
Trong bối cảnh cuộc đua UAV giữa Nga và Ukraine ngày càng quyết liệt, vào tháng 2, Tổng thống Zelensky ký sắc lệnh thành lập một nhánh riêng của Lực lượng Vũ trang Ukraine chuyên phụ trách UAV. Văn phòng chỉ huy mới của vị đại tá chỉ huy lực lượng này nằm ở trung tâm thành phố Kiev.
Trong một lần trò chuyện, đại tá Sukharevsky kể lại việc ông bị ám ảnh bởi tiềm năng của các hệ thống không người lái ở Donbass vào năm 2014. Ông nhận ra rằng mình cần có "đôi mắt" trên bầu trời để giúp dẫn đường cho pháo binh.
Và cuộc chiến UAV thực sự của ông bắt đầu vào năm 2016. "Ngay sau đó, tôi đã không bắn một khẩu súng cối nào mà không có tầm ngắm của UAV trinh sát", ông cho biết và nói thêm rằng: "Đến năm 2017, chúng tôi đã sử dụng UAV để thả lựu đạn".
Sau đó, ông quan sát thấy các lực lượng Nga đang áp dụng chiến thuật của mình, một khuôn mẫu vẫn tồn tại cho đến ngày nay. Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga mở màn vào tháng 2/2022 đánh dấu một bước thay đổi trong chiến tranh UAV. "Tháng 2/2022 là ngày bắt đầu đi học của mọi người", đại tá Sukharevsky nói.
Ban đầu, Ukraine là nước đi trước, phát triển một đội quân UAV nhỏ, giá rẻ để chống lại lợi thế áp đảo về pháo binh và tên lửa của Nga. Kể từ đó, điều này đã thay đổi. Giờ đây, số UAV của Nga nhiều hơn Ukraine đến 6 lần. Nhưng chiến thuật ưu việt và sự đổi mới vẫn giúp Kiev có khả năng cạnh tranh với Moscow.
Ukraine có xu hướng đi đầu trong việc phát triển và áp dụng các công nghệ mới nhờ chính sách đa dạng hóa. Lợi thế của Nga trong sản xuất hàng loạt có nghĩa là Moscow có thể nhanh chóng thích ứng và mở rộng quy mô nhanh hơn nhiều. Tốc độ thay đổi diễn ra chóng mặt, trong đó một số phần mềm được cập nhật vài giờ một lần.
"Vào thời điểm UAV của Nga tới tiền tuyến, Ukraine đôi khi đã phát triển thêm các biện pháp đối phó. Về mặt số lượng, Nga đang dẫn đầu nhưng về mặt chất lượng, chúng tôi đang giữ họ ở mức ngang bằng", đại tá Sukharevsky tuyên bố.
Thực tế là, Ukraine kỳ vọng Bộ Chỉ huy máy bay UAV mới sẽ giúp giành lại thế thượng phong trước Nga. Đại tá Sukharevsky cho biết các nhà lãnh đạo quân sự phương Tây mà ông đã nói chuyện kể từ khi được bổ nhiệm vào ngày 10/6 đều rất ấn tượng trước phạm vi vai trò mới của ông.
"Đó là sự thay đổi mang tính quyết định nhất trong tổ chức quân sự kể từ khi thành lập lực lượng không quân vào đầu thế kỷ 20", ông nói và nhấn mạnh, "Ukraine là quốc gia đi tiên phong".
Các máy bay không người lái của Ukraine (Ảnh: Getty).
Tuy nhiên, việc thay đổi các chiến lược trong hệ thống đã hiện tại lâu nay sẽ không hề đơn giản. Không phải mọi chỉ huy Ukraine đều sẵn sàng đón nhận tầm nhìn mới và phần lớn công việc sẽ là tập hợp các "di sản" khác nhau trong quân đội, một số trong đó là từ thời Liên Xô.
Ông Sukharevsky cho biết đơn vị của ông sẽ mất khoảng 1 năm để hình thành hoàn chỉnh. Cũng theo vị đại tá này, UAV sẽ không lật đổ các nguyên tắc cơ bản của chiến tranh. "Các hoạt động quân sự vẫn phụ thuộc vào vũ khí tân tiến và các kiểu tác chiến khác vẫn đóng vai trò rất quan trọng".
Theo ông, UAV đóng vai trò bổ sung cho các lực lượng truyền thống, giúp trinh sát tốt hơn và tấn công chính xác hơn đồng thời giảm thiểu rủi ro cho binh sĩ. Ông cũng bác bỏ những mục tiêu đầy hứa hẹn như việc "bầy đàn UAV sát thủ hoạt động độc lập với sự kiểm soát của con người".
Đại tá Sukharevsky cho biết, Ukraine đã sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa chức năng, chẳng hạn như khi mất liên kết giữa UAV và phi công nhưng việc này cũng rất chuyên biệt và hạn chế.
"Với tư cách là người chỉ huy, tôi sẽ không bao giờ giao phần lớn quyền ra quyết định cho AI", ông khẳng định.
