Căng thẳng leo thang, giá dầu tiếp tục tăng 'dựng đứng'
Theo một số nguồn tin, hiện, Nga là nhà sản xuất và xuất khẩu dầu thô hàng đầu thế giới, với sản lượng khoảng 7 triệu thùng/ngày, chiếm 7% nguồn cung toàn cầu. Nếu lệnh cấm nhập khẩu dầu mỏ Nga được thực hiện, đây sẽ là động thái chưa từng có trước đó khiến giá cả nhiều mặt hàng tăng chóng mặt, đồng thời có nguy cơ tạo ra cú sốc lạm phát.
Trong phiên giao dịch ngày 7/3, giá dầu Brent Biển Bắc tăng 5,1 USD (tương đương 4,3%) lên 123,21 USD/thùng. Giá dầu thô ngọt nhẹ Mỹ (WTI) tiến 3,72 USD (3,2%) lên 119,40 USD/thùng. Cả hai loại dầu tiêu chuẩn đều có thời điểm đạt mức cao nhất kể từ tháng 7/2008, với dầu Brent đạt 139,13 USD/thùng và WTI là 130,50 USD/thùng.
 |
| Giá dầu thế giới đang bị đẩy lên cao do lo ngại các lệnh trừng phạt nhằm vào Nga sẽ khiến nguồn cung bị thu hẹp - Ảnh: Bloomberg |
Trước đó, ngày 6/3, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết nước này cùng các đồng minh phương Tây đang nghiên cứu việc cấm nhập khẩu dầu từ Nga. Đến ngày 7/3, Nhà Trắng cho biết Tổng thống Joe Biden chưa đưa ra quyết định về một lệnh cấm như vậy.
Trong ngày 7/3, Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak cho biết giá dầu có thể lên hơn 300 USD/thùng nếu Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) cấm nhập khẩu dầu từ nước này.
Nhà phân tích hàng hóa của ngân hàng UBS (Thụy Sỹ) Giovanni Staunovo cho hay 125 USD/thùng – mức dự báo ngắn hạn đối với dầu Brent - là mức trần “mềm” cho giá dầu, mặc dù con số trên có thể tăng cao hơn nữa. Chuyên gia này nhận định tình hình căng thẳng gia tăng trong thời gian dài ở Ukraine có thể đẩy giá dầu Brent lên trên 150 USD/thùng.
Các nhà phân tích tại ngân hàng Bank of America (Mỹ) cũng ước tính nếu phần lớn lượng dầu xuất khẩu của Nga bị cắt giảm, thế giới sẽ thiếu hụt khoảng 5 triệu thùng dầu mỗi ngày hoặc cao hơn. Diễn biến đó có thể đẩy giá lên tới 200 USD/thùng.
Cấm vận Nga sẽ tạo cú sốc lạm phát lớn, làm chậm đà phục hồi sau dịch COVID-19
Giá dầu đã tăng đột biến khoảng 60% kể từ đầu năm 2022 tới nay làm dấy lên lo ngại về tăng trưởng kinh tế toàn cầu và lạm phát sau giai đoạn đình trệ vì dịch COVID-19. Một lệnh cấm vận đối với dầu mỏ Nga được thông qua sẽ thực sự tạo ra một cú sốc lạm phát lớn.
Với giá khí đốt tự nhiên đã lên tới mức cao nhất từ trước tới nay, chi phí năng lượng tăng cao dự báo sẽ khiến lạm phát ở mức trên 7% ở cả 2 bờ Đại Tây Dương trong những tháng tới và tác động rõ rệt tới sức mua của các hộ gia đình.
Theo quy luật thông thường, giá dầu theo đồng euro cứ tăng 10% sẽ làm tăng lạm phát của khu vực đồng tiền chung châu Âu thêm 0,1-0,2 điểm phần trăm. Tại Mỹ, giá dầu tăng thêm 10USD/thùng sẽ làm lạm phát tăng 0,2 điểm phần trăm.
Ngoài việc là nhà cung cấp dầu mỏ và khí đốt lớn trên thế giới, Nga còn là nhà xuất khẩu ngũ cốc và phân bón lớn nhất thế giới, nhà sản xuất paladi, nickel, than đá và thép hàng đầu thế giới. Việc loại nền kinh tế Nga khỏi hệ thống thương mại sẽ tác động tới nhiều ngành công nghiệp và làm gia tăng mối đe dọa đối với an ninh lương thực toàn cầu.
Mặt khác, theo các tính toán sơ bộ của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cho thấy, chiến tranh có thể khiến tốc độ tăng trưởng của khu vực đồng euro giảm 0,3-0,4 điểm phần trăm trong năm nay, thậm chí có thể 1 điểm phần trăm nếu tình hình xấu hơn.
Ở Mỹ, Cục dự trữ liên bang (FED) ước tính, giá dầu tăng thêm 10 USD/thùng sẽ làm tốc độ tăng trưởng giảm 0,1 điểm phần trăm, mặc dù các nhà dự báo tư nhân cho rằng tác động này sẽ nhẹ hơn.
Do tác động của lạm phát khá lớn, Chủ tịch FED Jerome Powell cho rằng, cần phải nâng các tỷ lệ lãi suất trong tháng này. Điều này sẽ làm gia tăng sức ép đối với những người đi vay.
Ở Nga, thiệt hại dự kiến nghiêm trọng hơn và tức thì hơn. JP Morgan ước tính, nền kinh tế Nga sẽ suy giảm 12,5%.
Giải pháp thay thế nào trong giai đoạn này?
Các cuộc đàm phán nhằm gỡ bỏ trừng phạt quốc tế đối với Iran đang trong giai đoạn tiến triển và giá dầu cao dự kiến sẽ kích thích đầu tư vào dầu đá phiến của Mỹ. Tuy nhiên, các nguồn cung này sẽ khó có thể kịp thời thay thế sản lượng của Nga.
“Tác động của nguồn cung tiềm năng quá lớn nên không có cách nào để thay thế nhanh chóng trong trung hạn”, Alex Collins, nhà phân tích cấp cao của công ty tại BlueBay Asset Management cho biết.
Sự bế tắc giữa Nga và phương Tây có thể củng cố mối quan hệ giữa Moscow và Bắc Kinh, nhưng cơ sở hạ tầng năng lượng giữa hai nước còn hạn chế.
Ông Kaho Yu, nhà phân tích về châu Á của Công ty tư vấn rủi ro Verisk Maplecroft cho biết: “Mặc dù việc Nga xoay trục sang phía Đông đã thúc đẩy mạnh hợp tác khí đốt với Trung Quốc, nhưng cơ sở hạ tầng vẫn chưa phát triển như với với các thị trường châu Âu.
Theo ông Wolfgang Ketter, giáo sư tại Trường Rotterdam về Quản lý thuộc Đại học Eramus của Hà Lan, năng lượng tái tạo có thể được thúc đẩy trong trung và dài hạn khi các quốc gia phương Tây tìm cách loại bỏ năng lượng của Nga.
“Chúng ta nên dùng các khoản trợ cấp mà hiện dành cho khí đốt tự nhiên, than đá và dầu mỏ và chuyển sang sản xuất năng lượng tái tạo. Bất cứ giải pháp nào dẫn tới an ninh năng lượng lâu dài đều xuất phát từ việc giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch”, ông Ketter cho biết.
