Ngôi nhà gỗ quý có tuổi đời cả trăm năm tọa lạc ở phường 1 (thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng). Đây là căn nhà của dòng họ Lai có gốc ở Trung Quốc. Nhà có 5 gian, tường xây gạch, cột gỗ, mái ngói, nền lát gạch tàu với kiến trúc truyền thống của người Hoa.
Cổng vào nhà gỗ dòng họ Lai ở thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng.
Toàn cảnh căn nhà nhìn từ bên ngoài.
Ông Lai Văn Thông (cháu cố đời thứ 4 của dòng họ Lai) cho biết: Nhà được xây dựng từ năm 1925, đến năm 1926 mới hoàn thành và được trùng tu vào năm 2014 vẫn giữ nguyên hiện trạng cũ. Nhà có chiều ngang 19,5m, hai bên hiên trước có cửa thông với 2 gian phụ dùng để nấu nướng, chứa hàng hóa. Hiện, hai gian phụ này được các thế hệ con cháu đời thứ 8, 9 sử dụng.
Nhà có đến 36 cột bằng loại gỗ căm xe, 4 bộ ván gỗ căm xe và 4 chiếc đèn măng xông. Ngoài ra, trong nhà còn có những bộ lư đồng, bình cổ, đồng hồ có tuổi cũng bằng tuổi ngôi nhà.
Cửa chính căn nhà.
Hành lang.
Bên trong sảnh chính nổi bật với những cây cột bằng gỗ quý.
Trên vách nhà trước được trang trí bởi các bức bích họa với chủ đề "điểu thú" mà chủ yếu nhất là vẽ các loài chim từ phượng hoàng, khổng tước (công), trĩ, hạc đến uyên ương, anh vũ (vẹt), gà, vịt… rất sống động. Bên cạnh đó là các hình ảnh tái hiện nghề nghiệp như trồng lúa, làm muối, đánh bắt cá, trồng hành tỏi, trồng nhãn... mà con cháu nhiều đời nhà họ Lai ở Vĩnh Châu lấy làm nghề sinh sống.
Trên vách có nhiều bức vẽ tái hiện lại nghề nghiệp sinh sống của dòng họ Lai như trồng lúa, làm muối...
Bộ lư hương cổ trên bàn thờ.
Chiếc bình này được cho là cả trăm năm tuổi.
Đèn măng xông quý hiếm.
Ông Lai Văn Tìa (58 tuổi, cháu cố đời thứ 4 của người xây nên căn nhà tổ họ Lai) hiện đang sống ở một chái nhà chia sẻ: "Người xây căn nhà cổ này là bà cố của tôi. Tôi cũng không rõ tên họ của bà cố là gì. Chỉ biết ông cố mất sớm, một mình bà cố tảo tần nuôi dạy 5 người con trai và tích lũy với quyết tâm xây dựng được căn nhà to đẹp cho con cháu sống quây quần bên nhau".
Ông Lai Văn Tìa bên bộ phản (bộ ván) bằng gỗ quý.
Hiện nay, ngôi nhà làm bằng gỗ quý của dòng họ Lai ở Vĩnh Châu đã trở thành điểm đến của nhiều du khách. Ai cũng trầm trồ không chỉ ngôi nhà có tuổi trăm năm vẫn còn nguyên vẹn mà còn vì bàn tay khéo léo, tài hoa của những người thợ đã tạo nên nhiều tác phẩm nghệ thuật tuyệt mỹ trang trí cho ngôi nhà càng trở nên đẹp hơn, ấn tượng hơn.
