Giả thuyết về viêm gan bí ẩn
Những ngày qua khi hàng loạt các ca viêm gan bí ẩn xảy ra tại Mỹ, Châu Âu (nhiều nhất tại Anh), Đông Nam Á, nhiều bậc phụ huynh đã rất hoang mang lo lắng. Nhiều người cho rằng viêm gan bí ẩn xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới có mối liên quan tới Covid-19.
Liên quan tới vấn đề trên, bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó chủ tịch Hội Truyền nhiễm TPHCM, cho biết do bối cảnh viêm gan bí ẩn xảy ra trùng với Covid-19, nhiều người đã đặt ra nghi vấn virus SARS-CoV-2 khi nhiễm sẽ gây tổn thương gan hoặc tạo ra kháng thể miễn dịch "đặc biệt" để virus dễ tấn công vào gan. Tuy nhiên, đây là thông tin không đúng vì nếu do Covid-19 thì số lượng người bị viêm gan sẽ cực lớn.
"Tôi cũng nghe đâu đó thông tin mọi người có đồn viêm gan bí ẩn có liên quan tới vắc xin tiêm phòng Covid-19 sử dụng adenovirus là vecto. Đây là thông không đúng vì virus có trong vắc xin có nhiệm vụ tạo ra kháng thể, nó đã bị bất hoạt không thể nhân đôi để lây nhiễm được", bác sĩ Khanh giải thích.
Để tìm lời giải cho những ca bệnh viêm gan bí ẩn, bác sĩ Khanh cho biết viêm gan có thể do rất nhiều nguyên nhân: virus, ngộ độc hóa chất, bệnh lý chuyển hoá, viêm gan do rượu bia… Tuy nhiên, các ca viêm gan bí ẩn xảy ra tại Anh đều có bệnh cảnh giống nhau cho nên các nhà khoa học nghĩ nhiều là do virus.
Khi xét nghiệm máu, xét nghiệm đường hô hấp và phân của các ca viêm gan bí ẩn, người ta thấy nhiều mẫu có adenovirus. "Do vậy, rất có khả năng viêm gan bí ẩn là do adenovirus. Tuy nhiên để rõ ràng thì vẫn phải theo dõi thêm", bác sĩ Khanh chia sẻ.
Theo bác sĩ Khanh, viêm gan do virus có 2 nhóm: Nhóm virus ái gan (khi vào cơ thể đã tấn công vào gan): viêm gan A,B,C,D,E…; Nhóm virus không ái gan (tình cờ vào cơ thể và gan).
Viêm gan do adenovirus không phải là mới. Virus này thường gây ra các bệnh về đường hô hấp chỉ đứng sau cúm, RSV. Adenovirus gây ra bệnh cảnh giống như cảm lạnh, ít xảy ra viêm gan. Tuy nhiên, có tỷ lệ nhỏ bị viêm gan do adenovirus gặp ở trẻ sơ sinh, người suy giảm miễn dịch do không có miễn dịch với virus này.
Bác sĩ Khanh cho biết đối với các loại virus viêm gan lây quan đường máu, ví như B,C, nếu nhiễm thì khả năng tiến triển thành viêm cao sẽ rất cao. Đối với virus viêm gan lây qua đường tiêu hoá như virus viêm gan A, E thì chỉ có một tỷ lệ nhỏ diễn tiến thành viêm gan, nếu bị nhiễm, đa phần là biểu hiện ở đường tiêu hoá và tự khỏi.
Còn với virus viêm qua lây qua đường hô hấp thì tỷ lệ dẫn tới viêm gan cấp là rất thấp.
Adenovirus lây qua đường hô hấp nhanh hơn Covid-19 rất nhiều. Đa phần các trường hợp nhiễm virus này sẽ tự khỏi, nhưng có khoảng 10% dẫn tới viêm gan (chưa có thống kê đầy đủ). Tuy nhiên, ngay cả trường hợp có viêm gan thì bệnh nhân cũng sẽ tự phục hồi, tỷ rất nhỏ viêm teo gan và tử vong.
Không nên quá hoang mang
Theo bác sĩ Khanh, nếu viêm gan bí ẩn do adenovirus có đến Việt Nam thì đây là việc của các nhà khoa học, người dân cần bình tĩnh, không hoảng loạn vì phát hiện sớm không khó. Và chỉ có một số cơ địa "đặc biệt" nhiễm adenovirus mới viêm gan.
Chuyên gia dự đoán nếu adenovirus tới Việt Nam thì có thể đa số người mắc không có triệu chứng về gan, bệnh sẽ như cảm cúm thông thường. Tuy nhiên, sẽ có tỷ lệ nhỏ bệnh nhân bị virus tấn công vào gan. Những người này vẫn có thể được chăm sóc bình thường. Điều cần lưu ý nếu có vàng da, tiểu sậm màu thì cần phải tới bệnh viện.
Đặc biệt, người dân không tự dùng thuốc vì có một số loại có thể dẫn tới suy gan nếu đang viêm gan. Do vậy mọi người cần phải đến bệnh viện để bác sĩ chỉ định dùng thuốc.
Cách phòng ngừa adenovirus là ăn uống đầy đủ, vệ sinh tay thường xuyên, đeo khẩu trang. Trường hợp bệnh nhân có sốt, tiêu chảy vàng da toàn thân (sẽ vàng da rất nhanh) phải đến viện.
PGS. TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng Khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh, cho hay hiện có ba trẻ ở Đông Nam Á đã tử vong do viêm gan, nên nguy cơ lây nhiễm sang Việt Nam hoàn toàn có thể xảy ra.
Do đó, PGS Dũng nhấn mạnh một số triệu chứng mà các bậc cha mẹ cần phải theo dõi. Đầu tiên, trẻ nhiễm adenovirus sẽ có triệu chứng đau bụng dữ dội, sốt, nước tiểu sậm màu hay phân nhạt màu. Triệu chứng rõ nhất cần cảnh giác là vàng da hay vàng mắt.
Do adenovirus vừa lây theo đường hô hấp, đường tiêu hóa và tiếp xúc trực tiếp nên việc tuân thủ các biện pháp vệ sinh thông thường như đeo khẩu trang, không tụ tập, giữ khoảng cách là quan trọng.
"Trong thời điểm này, nên lưu ý thêm những biện pháp vệ sinh theo đường tiêu hóa vì adenovirus chủ yếu lây qua cả hô hấp, tiêu hóa. Gia đình cần hướng dẫn các con em tiếp tục giữ vệ sinh như rửa tay thường xuyên sau khi đi vệ sinh, không ăn uống chung", bác sĩ Dũng nói.
PGS Dũng khuyến cáo các chuyên gia dịch tễ nên giám sát adenovirus để phát hiện ca mắc ban đầu và số ca mắc có tăng hay không. Các bậc phụ huynh theo dõi sát được triệu chứng của con mình sẽ giúp cho trẻ được phát hiện điều trị sớm và cũng cảnh báo sớm cho ngành y tế triển khai các biện pháp dịch tễ kịp thời.
