Nhắc đến đột quỵ, người ta có thể nhớ ngay đến các triệu chứng điển hình như: Liệt hoặc mất vận động một số bộ phận cơ thể, khó nói hay ăn uống, rối loạn nhận thức… Tuy nhiên, có một loại đột quỵ không biểu hiện bất kỳ một triệu chứng nào trong số trên, gọi là đột quỵ thầm lặng.
Đột quỵ thầm lặng (Silent Stroke) là cơn đột quỵ không có bất kỳ triệu chứng bên ngoài nào liên quan đến đột quỵ và bệnh nhân thường không biết mình đã bị đột quỵ.
Trong một nghiên cứu lớn ở Mỹ, ước tính có gần 12 triệu người bị đột quỵ, khoảng 770.000 ca trong số này có triệu chứng và 11 triệu ca là đột quỵ thầm lặng lần đầu phát hiện trên chụp cộng hưởng từ (MRI). Như vậy, tỷ lệ đột quỵ thầm lặng vượt quá tỷ lệ đột quỵ có triệu chứng.
Sau hơn 2 thập kỷ nghiên cứu, người ta nhận thấy đột quỵ thầm lặng gặp khá phổ biến; mặc dù không gây ra các triệu chứng dễ nhận biết, nhưng một cơn đột quỵ thầm lặng vẫn khiến bệnh nhân tăng nguy cơ bị thiếu máu não cục bộ thoáng qua, đột quỵ lớn và sa sút trí tuệ trong tương lai.
Nguy cơ đột quỵ thầm lặng tăng lên theo tuổi nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến người trẻ tuổi. Phụ nữ dường như có nhiều nguy cơ bị đột quỵ thầm lặng.
3 biểu hiện cơ bản của đột quỵ thầm lặng là: Nhồi máu não thầm lặng, tổn thương chất trắng do nguyên nhân mạch máu, và chảy máu não vi thể.
Nhồi máu não thầm lặng hay gặp hơn ở những bệnh nhân mắc bệnh tim mạch, đột quỵ và sa sút trí tuệ. Các yếu tố nguy cơ của bệnh này bao gồm: Tuổi cao, tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, rung nhĩ và hút thuốc lá. Nghiên cứu cũng cho thấy, nam giới và người da đen trẻ tuổi cũng tăng nguy cơ mắc nhồi máu não thầm lặng.
Phải chăng đột quỵ thầm lặng sẽ ít nguy hiểm hơn?
Hoàn toàn sai! Bạn không nhận biết được đột quỵ thầm lặng đang xảy ra không có nghĩa là bệnh không gây ra thiệt hại lớn cho sức khỏe.
Mặc dù đột quỵ thầm lặng thường chỉ ảnh hưởng đến một khu vực nhỏ của não bộ nhưng những tổn thương sẽ tích lũy dần dần. Nếu đã từng bị đột quỵ thầm lặng một vài lần, bạn sẽ bắt đầu gặp khó khăn trong việc ghi nhớ mọi thứ hoặc gặp vấn đề trong việc tập trung.
Các nhà nghiên cứu đã xác nhận rằng nhiều cơn đột quỵ thầm lặng diễn ra sẽ khiến bạn có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ do nhiều ổ nhồi máu não. Một số triệu chứng của chứng sa sút trí tuệ như:
- Có vấn đề về trí nhớ
- Có vấn đề về cảm xúc, chẳng hạn như cười hay khóc vào những thời điểm không thích hợp
- Thay đổi tướng đi
- Bị lạc đường, mất phương hướng ở cả những địa điểm quen thuộc
- Khó đưa ra được quyết định
- Mất kiểm soát ruột và bàng quang
Làm thế nào để nhận biết đột quỵ thầm lặng?
Đột quỵ thầm lặng được nhận biết trên chụp cộng hưởng từ (MRI) và cắt lớp vi tính (CT) sọ não. MRI có độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn CT.
Nếu bạn được chụp CT hoặc MRI não bộ, kết quả hình ảnh sẽ cho thấy các đốm hoặc vùng tổn thương xuất hiện ở nơi mà tế bào não đã ngừng hoạt động. Trong khi bạn hoàn toàn không được ghi nhận dấu hiệu gì liên quan đến tổn thương thần kinh có thể nhận thấy như ảnh hưởng lời nói hoặc vận động, khi đó, bác sĩ sẽ chẩn đoán bạn bị đột quỵ thầm lặng.
Một số dấu hiệu khác của đột quỵ thầm lặng khó nhận biết đến mức thường bị nhầm lẫn với dấu hiệu lão hóa bình thường, chẳng hạn như:
- Gặp vấn đề trong việc giữ thăng bằng
- Dễ bị té ngã hơn
- Rò rỉ nước tiểu
- Thay đổi tâm trạng
- Giảm khả năng suy nghĩ
Khi người dân có bất kỳ các dấu hiệu bất thường về nhận thức, vận động hoặc những thay đổi về cảm xúc cần phải khám chuyên khoa để chẩn đoán và điều trị sớm.
BSCK 2 Bùi Thị Thu Hà, Phó Giám đốc Trung tâm Đột quỵ - Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ
