Hỏi:
Tôi thường xuyên đi nước ngoài nên hay được bạn bè đang sinh sống ở các nước nhờ chuyển hàng cho người thân ở Việt Nam. Thường các gói đồ khi đưa đến tay tôi đều được gói bọc kín và rất cẩn thận. Vừa qua, đọc sự việc liên quan đến 4 tiếp viên hàng không, tôi cảm thấy lo lắng. Xin hỏi luật sư, trong trường hợp nếu tôi vận chuyển hàng hộ người bạn, bị phát hiện trong gói hàng có ma túy, nhưng tôi hoàn toàn không biết thì tôi có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Pháp luật quy định người không chức năng kinh doanh vận chuyển hàng hóa buộc phải biết, kiểm tra kĩ hàng hóa trước khi vận chuyển. Nếu không kiểm tra thì đó là chủ quan, từ chối quyền của mình. (Ảnh minh họa).
Trả lời:
Qua vụ các tiếp viên hàng không của Vietnam Airline bị bắt giữ để điều tra liên quan đến hành lý có 11kg ma túy, mặc dù rất nhiều bài học liên quan đến việc cầm hộ, giữ hộ hàng hóa ở sân bay bị bắt vì vận chuyển hàng cấm xảy ra. Nhiều người vẫn cho rằng mình không biết, nên không có tội và vô tư cầm hộ, cầm giúp hàng hóa cho người khác.
Nhưng khi bị bắt để chứng minh cầm hộ, giữ hộ cũng cực kì khó khăn. Thậm chí rằng trong quá trình tố tụng bạn sẽ mất rất nhiều thời gian, công sức để chứng minh mình “vô tội”.
Để tìm được chứng cứ rõ ràng chứng minh mình vô tội lại càng khó khăn hơn.
Thực tế để chứng minh là cầm hộ, cầm hộ ai, trả hàng hóa cho ai như thế nào sẽ rất khó khăn nếu như vụ việc bị bại lộ, bị công an bắt giữ.
Các đối tượng chủ sở hữu mua bán hàng cấm có thủ đoạn, hành vi rất tinh vi, xảo quyệt và phòng ngừa cả phương án bị lộ nếu có. Vì thế gần như bạn không có bất cứ thông tin gì về đối tượng nhờ, hoặc các thông tin rất mờ nhạt, không rõ ràng, thậm chí là thông tin giả.
Khác với các công ty, đơn vị vận chuyển hàng hóa chuyên nghiệp thì họ là đơn vị vận chuyển, họ không có trách nhiệm, thẩm quyền để kiểm tra hàng hóa. Họ có cách thức kiểm tra, theo dõi những đơn hàng, ghi nhận lại việc vận chuyển hàng hóa và có điều khoản khách hàng tự chịu trách nhiệm về hàng hóa.
Những trường hợp thuộc đơn vị vận chuyển, có hóa đơn vận chuyển, thanh toán phí vận chuyển thì bạn có căn cứ để chứng minh mình không buộc phải biết hàng hóa trong đó là gì. Khách hàng phải cam kết không vận chuyển hàng cấm. Trừ những trường hợp biết là hàng cấm nhưng cố tình vận chuyển thì vẫn có vai trò đồng phạm.
Tuy nhiên, với những người dân thường thì khi cầm hộ hàng hóa cho ai, bạn phải biết chắc chắn hàng hóa là gì? Bạn phải có thông tin rõ ràng của hàng hóa, thậm chí bạn phải kiểm tra kĩ hàng hóa trước khi nhận vận chuyển hộ.
Đối với những người lạ, không quen biết, hàng hóa có nghi vấn, khó kiểm tra bằng mắt thường thì tốt nhất bạn không nên vận chuyển, từ chối nhận cầm giúp. Bởi pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng đối với người không có chức năng kinh doanh vận chuyển hàng hóa, người dân buộc phải biết hàng hóa mình vận chuyển là gì.
Nếu trường hợp bạn vô tình vận chuyển hàng cấm thì bạn sẽ đồng phạm với người chủ sở hữu hàng hóa, người thuê bạn với vai trò là đồng phạm giúp sức. Nhất là đối với hàng hóa ma túy, khung hình phạt rất nặng, người vận chuyển thường được hưởng lợi không nhiều nhưng khung hình phạt trong các tội phạm về ma túy có thể lên đến chung thân, tử hình.
Pháp luật quy định người không chức năng kinh doanh vận chuyển hàng hóa buộc phải biết, kiểm tra kĩ hàng hóa trước khi vận chuyển. Nếu không kiểm tra thì đó là chủ quan, từ chối quyền của mình. Hành vi như vậy vô tình tiếp tay cho hành vi phạm tội.
Vì thế, trường hợp này pháp luật quy định người vận chuyển buộc phải biết rằng hành vi vận chuyển ma túy là trái pháp luật, buộc phải có trách nhiệm kiểm tra kĩ, không được phép vận chuyển hàng cấm. Nếu cố tình vận chuyển hàng cấm là ma túy thì tùy số lượng ma túy mà bạn sẽ bị quy kết trách nhiệm.
Theo điểm 3.2 khoản 3 Mục II Thông tư liên tịch 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP, vận chuyển trái phép chất ma túy là hành vi chuyển dịch bất hợp pháp chất ma túy từ nơi này đến nơi khác dưới bất kỳ hình thức nào.
Trong đó, hình thức vận chuyển trái phép chất ma tuý bao gồm:
- Vận chuyển trái phép chất ma túy bằng các phương tiện khác nhau như ô tô, tàu bay, tàu thủy…; trên các tuyến đường khác nhau như đường bộ, đường sắt, đường hàng không, đường thủy, đường bưu điện…
Với khối lượng 11kg, theo điều 250 Bộ luật Hình sự khung hình phạt trường hợp này lên đến chung thân hoặc tử hình.
Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng- Văn phòng luật sư Kết nối
