 |
Theo Bloomberg, Nga đang là nhà sản xuất dầu thô lớn thứ 3 thế giới với sản lượng 10,7 triệu thùng/ngày. Quốc gia này xuất khẩu khoảng 7,85 triệu thùng/ngày, 60% số đó đến châu Âu và 20% tới Trung Quốc.
Kể từ năm 2008, chưa bao giờ giá dầu thế giới biến động như hiện tại. Trước những căng thẳng từ xung đột ở Ukraine, giá dầu có thời điểm phá ngưỡng 130 USD/thùng, gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái.
Giá nhiên liệu tăng cao là một trong những nguyên nhân khiến giá hàng hóa leo thang, từ đó thúc đẩy lạm phát và ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Trước tình hình này, chính phủ nhiều nước trên thế giới đang ráo riết tìm phương án nhằm hạ nhiệt giá nhiên liệu trong nước.
Mỹ
Tuy là quốc gia sản xuất dầu lớn nhất thế giới, Mỹ vẫn phải nhập khẩu khoảng 90.000 thùng dầu/ngày từ Nga.
Dù chỉ chiếm 3% lượng dầu nhập khẩu, việc Mỹ cấm vận dầu thô từ Nga đã khiến nguồn cung bị gián đoạn. Không chỉ phạm vi nước Mỹ, tình trạng này nhanh chóng tác động tới thị trường thế giới và gây ra cú sốc năng lượng.
Đây là một trong những yếu tố đẩy giá xăng trung bình tại Mỹ vượt ngưỡng 4 USD/gallon, mức cao nhất lịch sử.
Tính đến ngày 13/3, giá xăng trung bình tại Mỹ là 4,32 USD/gallon. Theo Viện Dầu khí Mỹ, người dân nước này đang phải trả trung bình 57 cent tiền thuế liên bang và tiểu bang cho mỗi gallon, tức hơn 13%.
 |
| Giá xăng tại Mỹ đang đạt mức lịch sử. Ảnh: CNN. |
Để kiểm soát giá nhiên liệu, giới chức một số khu vực như Maryland, Georgia, Florida, Wisconsin, Michigan đang xem xét cắt giảm thuế xăng. Tuy nhiên, một số quan chức Mỹ lo ngại việc hạ thuế nhiên liệu sẽ giúp các công ty dầu khí tăng thêm lợi nhuận thay vì đem lợi ích cho người dân.
Giá xăng tại Mỹ hiện không đồng đều do mức thuế và chi phí môi trường quy định ở từng bang khác nhau. Tại California, người dân phải trả 5,750 USD/gallon xăng, cao hơn nhiều mức trung bình trên cả nước.
Tổng mức thuế đánh trên mỗi gallon ở California là 86,55 cent, bao gồm 51,1 cent thuế tiêu thụ đặc biệt của tiểu bang, 17,05 cent các loại thuế đi kèm của tiểu bang và cuối cùng là thuế xăng liên bang.
Ngoài ra, để hạ nhiệt thị trường năng lượng, Mỹ và các đồng minh nhất trí xả 60 triệu thùng dầu từ các kho dự trữ. Khoảng 50% số này được trích từ kho dự trữ chiến lược của Mỹ, phần còn lại đến từ các đồng minh ở châu Âu và châu Á.
Quốc gia này cũng nỗ lực tìm nguồn cung dầu thay thế, đồng thời thúc đẩy nhóm các nước sản xuất dầu lửa tăng sản lượng nhằm ổn định thị trường dầu.
Châu Âu
Tại Pháp, Thủ tướng Jean Castex hôm 12/3 thông báo chính phủ sẽ trợ giá 0,16 USD/lít xăng và dầu diesel với mong muốn giúp các hộ gia đình và doanh nghiệp đối phó với tình trạng chi phí nhiên liệu tăng cao.
Theo ông Castex, biện pháp này sẽ được áp dụng trong vòng 4 tháng kể từ ngày 1/4. Kế hoạch này dự kiến tiêu tốn của chính phủ khoảng 2 tỷ EUR. Bên cạnh đó, Pháp đã chi tổng cộng 20 tỷ EUR để cắt giảm thuế và trợ cấp đối với hóa đơn điện và khí đốt.
Hệ thống nhà phân phối xăng dầu sẽ tự áp dụng mức chiết khấu này và được chính phủ hoàn lại sau đó. Kế hoạch này tiết kiệm thời gian hơn so với việc bỏ phiếu cắt giảm thuế, đồng thời mang lại lợi ích cho một số công ty vốn được miễn thuế nhiên liệu.
Chính phủ Pháp cũng khuyến khích các công ty năng lượng và nhà phân phối hưởng ứng kế hoạch này bằng cách tung thêm chương trình chiết khấu riêng.
 |
| Châu Âu là đối tác nhập khẩu năng lượng lớn của Nga. Ảnh: iNews. |
Trong khi đó, giá xăng tại Anh đang tăng với tốc độ chóng mặt. Theo số liệu của Bộ Kinh doanh, Năng lượng và Chiến lược Công nghiệp Anh công bố ngày 7/3, giá trung bình một lít xăng ở Anh khoảng 7,58 USD/gallon.
Giá xăng ở Anh chênh lệch hơn 24% so với năm ngoái, đẩy hàng loạt loại chi phí sinh hoạt lên cao và đe dọa đưa nền kinh tế rơi vào suy thoái.
Các chuyên gia cảnh báo giá xăng có thể tăng lên 3,26 USD/lít, dầu diesel chạm 3,91 USD/lít. Trong cuộc họp của Kho bạc, giới phân tích kinh tế và năng lượng hàng đầu đã kêu gọi Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak tung ra các khoản trợ cấp đối với hộ gia đình có thu nhập thấp.
Đảng Lao động thậm chí kêu gọi tăng thuế đối với các công ty dầu khí hoạt động ở Biển Bắc để bù vào khoản trợ cấp cho người dân.
Bên cạnh đó, một số công ty nhiên liệu đang kêu gọi chính phủ Anh cắt giảm thuế VAT. Hiện thuế VAT chiếm khoảng 16% giá một lít nhiên liệu.
Theo Simon Williams, đại diện công ty dịch vụ ôtô RAC, việc giảm VAT từ 20% xuống 15% sẽ giúp người dân tiết kiệm 0,085 USD/lít tiền xăng.
Một số quốc gia khác tại châu Âu như Ireland hay Bồ Đào Nha cũng có động thái cắt giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng và dầu diesel để giảm bớt gánh nặng chi phí cho người dân và doanh nghiệp.
Châu Á
Châu Á là khu vực có tỷ trọng nhập khẩu năng lượng lớn. Nhìn chung, hầu hết quốc gia đều kìm giá nhiên liệu bằng một số công cụ như giảm thuế, sử dụng quỹ bình ổn hoặc mở kho dự trữ.
Tại Malaysia, Bộ trưởng Tài chính nước này mới đây cho biết dự luật trợ giá xăng dầu có thể tăng gấp đôi lên 6,7 tỷ USD nếu giá dầu thô tiếp tục duy trì ở mức cao.
Tính riêng tháng giêng, chính phủ Malaysia đã chi 475 triệu USD cho các khoản trợ giá xăng, dầu diesel và khí hóa lỏng, tăng gấp 10 lần so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong năm 2021, Malaysia chi tổng cộng 2,6 tỷ USD. Tuy nhiên, việc giá dầu tiếp tục dao động trên 100 USD/thùng do xung đột ở Ukraine có thể khiến chính phủ nước này tốn gần 600 triệu USD/tháng.
Các chuyên gia kinh tế ước tính Malaysia có thể phải bỏ ra 2,8-3,5 tỷ USD cho hoạt động trợ giá nhiên liệu trong năm nay.
 |
| Châu Á là một trong những khu vực nhập khẩu năng lượng nhiều nhất thế giới. Ảnh: NHK. |
Giá xăng tại Indonesia không biến động quá mạnh và hiện dao động ở ngưỡng 0,89 USD/lít theo số liệu từ GlobalPetrolPrices. Chính phủ Indonesia hiện duy trì mức giá hiện hành với hầu hết loại xăng trong nước có trợ giá.
Tuy nhiên, Bộ Năng lượng nước này hôm 27/2 thừa nhận các khoản chi tiêu trợ giá có khả năng vượt quá ngân sách.
Trong năm nay, chính phủ đã phân bổ 5,3 tỷ USD cho các khoản trợ cấp nhiên liệu và dầu mỏ hóa lỏng dựa trên giá dầu thô giả định 63 USD/thùng. Với mỗi 1 USD tăng lên trên 1 thùng, Indonesia phải bổ sung thêm 185 triệu USD vào quỹ trợ giá.
Tại Nhật Bản, vào tháng 2, chính phủ nước này thông báo tăng mức trợ giá cho các nhà phân phối dầu từ 0,042 USD/lít lên 0,21 USD/lít.
Bên cạnh đó, Nhật Bản cũng đang xem xét việc giảm thuế nhiên liệu xuống 0,21 USD/lít.
Tại Campuchia, nơi giá nhiên liệu đã tăng 17% kể từ tháng 12, giới chức nước này cho biết chính phủ không thể trợ giá thêm nhiên liệu do hạn chế về ngân sách. Hiện mỗi lít xăng đang được hỗ trợ khoảng 0,04 USD.
Đối với Thái Lan, nước này quyết định giữ nguyên giá dầu diesel bán lẻ ở mức 0,9 USD/lít bất chấp tình trạng giá năng lượng tăng mạnh.
Ngoài ra, để hạ nhiệt giá hàng hóa tiêu dùng và hóa đơn tiền điện, chính phủ còn bãi bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt đối với dầu diesel và dầu mỏ được Cơ quan Phát điện Thái Lan sử dụng cho đến ngày 15/9.
(Theo Zing)
