HPV (virus gây u nhú ở người) là gì?
HPV là tên gọi tắt của human papilloma virus (virus gây u nhú ở người). HPV là một nhóm lớn bao gồm nhiều loại virus liên quan. Mỗi loại virus trong nhóm đều được đặt tên theo một chữ số, được gọi là một type HPV.
Theo Bệnh viện Ung bướu Hà Nội, phần lớn các chủng HPV gây ra mụn cóc trên da tại các vị trí như cánh tay, ngực, bàn tay hoặc bàn chân. Các type khác được tìm thấy chủ yếu tại các màng niêm mạc trong cơ thể. Các màng niêm mạc này là các lớp bề mặt ẩm bao phủ phía ngoài các cơ quan và bộ phận của cơ thể như âm đạo, hậu môn, miệng, hầu họng. Các type HPV được tìm thấy trên các màng niêm mạc thường được gọi là HPV sinh dục. Các type này không sống trên bề mặt da.
Các loại HPV lây truyền qua đường tình dục được chia thành hai nhóm, nguy cơ thấp và nguy cơ cao.
Các chủng HPV gây ung thư
Các chủng HPV nguy cơ thấp
Các HPV nguy cơ thấp hầu hết không gây bệnh. Tuy nhiên, một số loại HPV nguy cơ thấp có thể gây ra mụn cóc trên hoặc xung quanh bộ phận sinh dục, hậu môn, miệng hoặc cổ họng. Phụ nữ cũng có thể có mụn cóc ở cổ tử cung và trong âm đạo.
Các chủng HPV nguy cơ cao
HPV nguy cơ cao có thể gây ra một số loại ung thư. Có khoảng 14 loại HPV nguy cơ cao bao gồm HPV 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 và 68. Hai trong số này, HPV16 và HPV18, là nguyên nhân đối với hầu hết các bệnh ung thư liên quan đến HPV.
Nhiễm HPV là phổ biến. Gần như tất cả những người có quan hệ tình dục đều bị nhiễm HPV trong vòng vài tháng đến vài năm sau khi có hoạt động tình dục. Khoảng một nửa số ca nhiễm trùng này là do loại HPV nguy cơ cao.
HPV có thể lây nhiễm cho cả nam và nữ: Cả nam và nữ đều có thể bị nhiễm HPV và phát triển các bệnh ung thư do HPV gây ra.
Hầu hết các trường hợp nhiễm HPV không gây ung thư: Hệ thống miễn dịch của bạn thường kiểm soát các trường hợp nhiễm HPV để chúng không gây ung thư.
Nhiễm trùng HPV nguy cơ cao kéo dài có thể gây ung thư: Đôi khi nhiễm trùng HPV không được hệ thống miễn dịch của bạn kiểm soát thành công. Khi tình trạng nhiễm HPV nguy cơ cao tồn tại trong nhiều năm, nó có thể dẫn đến những thay đổi tế bào, nếu không được điều trị, bệnh có thể trở nên tồi tệ hơn theo thời gian và trở thành ung thư.
Tiêm phòng HPV có thể ngăn ngừa ung thư: Vaccine HPV có thể ngăn ngừa lây nhiễm các loại HPV gây bệnh, ngăn ngừa nhiều bệnh ung thư liên quan đến HPV và các trường hợp mắc bệnh sùi mào gà.
Các bệnh ung thư do nhiễm HPV
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, nhiễm trùng lâu dài với HPV nguy cơ cao có thể gây ung thư ở các bộ phận của cơ thể nơi HPV xâm nhập vào tế bào, chẳng hạn như ở cổ tử cung, hầu họng (phần họng ở phía sau miệng, phía sau khoang miệng cũng bao gồm 1/3 sau của lưỡi, vòm miệng mềm, thành bên và thành sau của họng, và amidan), hậu môn, dương vật, âm đạo và âm hộ.
HPV lây nhiễm sang các tế bào vảy lót bề mặt bên trong của các cơ quan này. Vì lý do này, hầu hết các bệnh ung thư liên quan đến HPV là một loại ung thư được gọi là ung thư biểu mô tế bào vảy. Một số bệnh ung thư cổ tử cung xuất phát từ sự nhiễm virus HPV của các tế bào tuyến trong cổ tử cung và được gọi là ung thư biểu mô tuyến.
Các bệnh ung thư liên quan đến HPV bao gồm:
Ung thư cổ tử cung
Hầu như tất cả các trường hợp ung thư cổ tử cung đều do virus HPV gây ra. Tầm soát định kỳ có thể ngăn ngừa hầu hết các bệnh ung thư cổ tử cung, các bác sĩ sẽ tìm và loại bỏ các tế bào tiền ung thư trước khi chúng phát triển thành ung thư.
Ung thư hầu họng
Hầu hết các loại ung thư phát triển ở cổ họng (thường là amidan hoặc mặt sau của lưỡi), là do virus HPV (70% ở Hoa Kỳ) gây ra. Số ca mắc mới đang tăng lên mỗi năm, và ung thư hầu họng hiện là loại ung thư liên quan đến HPV phổ biến nhất ở Hoa Kỳ.
Ung thư hậu môn
Hơn 90% trường hợp ung thư hậu môn là do virus HPV gây ra. Số ca mắc mới và tử vong do ung thư hậu môn đang tăng lên mỗi năm. Ung thư hậu môn phổ biến ở phụ nữ gần gấp đôi so với nam giới.
Ung thư dương vật
Hầu hết các trường hợp ung thư dương vật (trên 60%) là do virus HPV gây ra.
Ung thư âm đạo
Hầu hết các trường hợp ung thư âm đạo (75%) là do virus HPV gây ra.
Ung thư âm hộ
Hầu hết các trường hợp ung thư âm hộ (70%) là do virus HPV gây ra.
Hà An
