“Bốn điều kiện ngừng bắn” mới của Tổng thống Ukraine Zelensky liệu có khả thi?

Theo tờ Daily Mail của Anh, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 6/5 phát biểu trong một cuộc thảo luận do tổ chức tư vấn "Viện các vấn đề quốc tế Hoàng gia" của Anh (Chatham House) chủ trì thông qua kết nối truyền hình trực tuyến. Ông nói: “Nga đang phá hủy tất cả các cây cầu của chúng tôi, nhưng tôi nghĩ không phải tất cả các cây cầu đã bị phá hủy", ngụ ý rằng vẫn còn cơ hội cho các cuộc đàm phán hòa bình giữa hai bên.

Theo ông Zelensky, để "chấm dứt việc giết chóc", cần phải thu xếp các cuộc đàm phán và sử dụng "các kênh ngoại giao" để giành lại phần lãnh thổ của Ukraine đã mất. Tuy nhiên, ông Zelensky nói thêm rằng điều kiện đầu tiên của cuộc đàm phán là quân đội Nga phải rút về các vị trí tiền tiêu ngày 23/2 trước khi tấn công Ukraine.

Ông Zelensky nhấn mạnh: “Họ cần phải rút về, có như thế chúng tôi mới có thể bắt đầu thảo luận các vấn đề theo cách thông thường”. Ông nói thêm rằng người dân Ukraine bầu ông làm tổng thống, không phải để lãnh đạo “một nước Ukraine bị thu hẹp”.

Kể từ khi xung đột giữa Nga và Ukraine bùng nổ hôm 24/2, các cuộc đàm phán hòa bình giữa hai nước chưa bao giờ dừng lại. Hai nước vừa đánh vừa đàm, đã trải qua mấy vòng đàm phán, nhưng chưa tìm được tiếng nói chung cho việc chấm dứt chiến tranh. Giờ đây, khi cuộc chiến Nga-Ukraine đang diễn ra ác liệt, Ukraine lại đề xuất những điều kiện ngừng bắn mới, nhưng giới quan sát cho rằng những điều kiện này thậm chí còn vô lý hơn các lần trước, thậm chí có thể nói là “cuồng tưởng”.

Đề nghị ngừng bắn mới của Tổng thống Ukraine Zelensky khó có thể được Tổng thống Nga Putin chấp nhận.

Cụ thể, ngày 6/5 theo giờ GMT, ông Zelensky đã tham dự cuộc hội thảo trực tuyến do Viện Nghiên cứu Quốc tế Hoàng gia Anh tổ chức dưới dạng video truyền hình. Trong bài phát biểu trực tuyến tại hội thảo, ông đã đề xuất 4 điều kiện ngừng bắn mới nhất cho cuộc xung đột Nga-Ukraine: thứ nhất, yêu cầu Nga rút quân trở lại tuyến biên giới trước khi cuộc xung đột nổ ra; thứ hai, Ukraine được gia nhập Liên minh châu Âu; thứ ba, cho phép hơn 5 triệu người tị nạn quay trở lại Ukraine; thứ tư, truy cứu trách nhiệm của các nhà lãnh đạo quân đội Nga.

Ông Zelensky nhấn mạnh, quân đội Ukraine sẽ chỉ xem xét chấp nhận ngừng bắn nếu 4 điều kiện này được đáp ứng; nếu không, miễn nói đến đàm phán.

Giới phân tích cho rằng “mức giá” mới mà ông Zelensky đưa ra thực sự gây sốc; chỉ riêng việc “yêu cầu Nga rút quân về tuyến biên giới trước khi xung đột nổ ra” đã khó có thể được chấp nhận. Xét cho cùng, trong cuộc chiến hiện tại, mặc dù các hoạt động quân sự của quân đội Nga có bị cản trở, nhưng về tổng thể thì họ vẫn đang tiến chậm, so sánh cục diện thì quân đội Nga vẫn chiếm ưu thế hơn. Trong hoàn cảnh như vậy, muốn Nga từ bỏ những thành quả họ đã đạt được, e rằng chỉ ông Zelensky mới nghĩ ra được.

Cả Nga và Ukraine đều xác nhận dân thường đã sơ tán hết khỏi Nhà máy thép Azovstal.

Trang tin Trung Quốc QQNews ngày 9/5 đăng bài bình luận cho rằng, đối với yêu cầu "truy cứu trách nhiệm các nhà lãnh đạo quân sự Nga", đây hiển nhiên là một sự sỉ nhục đối với Nga. Với tư cách là tổng tư lệnh tối cao của quân đội Nga, Tổng thống Nga Vladimir Putin nghiễm nhiên đứng trong số "các nhà lãnh đạo quân sự Nga"; ông Zelensky thực tế đã yêu cầu truy cứu trách nhiệm của ông Putin trong khi bản thân không có bất cứ ưu thế nào. Một động thái hoang đường như vậy có thể khiến những người không biết nội tình cuộc chiến nghĩ rằng quân đội Ukraine đã phản công đến tận thành phố Moscow, nếu không thì không thể nào đưa ra những điều kiện “vô lý” như vậy.

Có ý kiến cho rằng, trên thực tế, 4 điều kiện ngừng bắn do ông Zelensky đề xuất rõ ràng là không có thành ý trong việc tiến hành các cuộc đàm phán hòa bình với Nga. Lý do ông Zelensky đề xuất đàm phán hòa bình vào thời điểm then chốt này không nằm ngoài hai tính toán: một là đưa ra một đề nghị ngừng bắn để đổi lấy sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế, để chứng tỏ ông đang tìm kiếm hòa bình, đưa Nga vào thế tình thế "hiếu chiến"; mặt khác, đó là nỗ lực nhằm trì hoãn các hoạt động tấn công của Nga và câu giờ cho chính mình.

Từ 4 điều kiện ngừng bắn nêu trên, không khó để thấy rằng so với 2 tháng trước, ông Zelensky hiện giờ rõ ràng đã "nổi" hơn. Khi cuộc tấn công của quân đội Nga trên chiến trường bị cản trở, cùng với sự viện trợ vũ khí liên tục của Mỹ và phương Tây, ông Zelensky càng có thêm niềm tin, khiến ông sản sinh ra ảo giác "nước Nga, cường quốc quân sự thứ hai thế giới, chẳng qua cũng chỉ đến thế mà thôi” để rồi tin chắc rằng quân đội Ukraine có thể xoay chuyển diễn biến của tình hình trong các hoạt động quân sự tiếp theo, chuyển từ phòng ngự bị động sang chủ động tấn công.

Bài báo viết, điều đáng nói là, ngoài việc đề xuất 4 điều kiện ngừng bắn lớn này, ông Zelensky còn cảnh báo rằng một khi quân đội Nga loại bỏ được quân phòng thủ Ukraine trong nhà máy thép Azovstal ở Mariupol, thì các cuộc đàm phán hòa bình giữa Ukraine và Nga sẽ không thể tiếp tục. Cảnh báo này cũng khiến thế giới bên ngoài cảm thấy hiếu kì về tình hình của Nhà máy thép Azovstal.

Cuộc chiến tranh giành Nhà máy thép Azovstal sẽ trở thành tiêu điểm quan tâm của dư luận những ngày tới.

Kể từ khi Nhà máy thép Azovstal bị quân Nga bao vây, nó luôn là tâm điểm của cuộc xung đột Nga-Ukraine. Bên ngoài có nhiều đồn đoán cho rằng có “cá lớn” gồm các quan chức cấp cao của NATO và một số nghiên cứu bí mật giấu kín bên trong nhà máy. Ngày nay, việc ông Zelensky đặc biệt quan tâm đến Nhà máy thép Azovstal càng chứng tỏ thêm rằng tất phải có một bí ẩn lớn ở nhà máy này, để cả Nga và Ukraine không tiếc mọi giá tranh giành nó. Còn về việc những “con cá lớn” nào đang ẩn náu trong đó, ước tính chỉ khi quân đội Nga công chiếm Nhà máy thép Azovstal thì mới biết được. Hiện nay, với việc cả Nga và Ukraine đều đã khẳng định dân thường đã được sơ tán hết ra khỏi nhà máy và quân đội Nga đã vào được bên trong nhà máy, tin rằng ngày đó sẽ đến sớm.