Rạng sáng 25/01/2008, một vụ cháy kinh hoàng xảy ra tại ngôi nhà mới xây ở thôn Phú Mỹ, xã Mỹ Đình, huyện Từ Liêm (nay là quận Nam Từ Liêm), TP Hà Nội.
Dưới ngọn lửa ngụt ngụt, tiếng kêu cứu hoảng loạn của cặp vợ chồng cùng đứa con gái yếu dần rồi tắt. Khi lực lượng chức năng phá cửa giải cứu các nạn nhân, phát hiện thi thể anh N.C.H. (SN 1972) bị cháy đen ở dưới nền tầng 1. Bên trong nhà vệ sinh, vợ anh H. là chị B.T.T.H. nằm gục dưới vòi nước đang chảy, dù cơ thể bị bỏng nặng nhưng người phụ nữ vẫn cố gắng che chắn cho đứa con gái nhỏ.
Nhưng sau 6 ngày cấp cứu, mẹ con chị H. cũng không qua khỏi.
Cái chết đau đớn của một gia đình trước ngày giáp Tết không chỉ khiến người thân, hàng xóm xót xa, đau đớn mà còn khiến những điều tra viên ám ảnh. Khi khám nghiệm, hiện trường bị xáo trộn, dấu vết để lại hiện trường còn rất ít, nhưng bằng kinh nghiệm nghiệp vụ, cơ quan điều tra khẳng định, vụ hoả hoạn có dấu hiệu án mạng.
Lực lượng Công an TP Hà Nội, Công an huyện Từ Liêm, Cục Điều tra hình sự - Bộ Quốc phòng cùng vào cuộc tổ chức điều tra, quyết tìm ra nghi phạm. Tuy nhiên, suốt nhiều tháng trời, manh mối về kẻ thủ ác vẫn bặt âm vô tín.
Vài tháng sau đó, ông Đào Thanh Hải được phân công phụ trách điều tra trọng án. Khi đó, ông Hải giữ chức Phó trưởng phòng Cảnh sát Hình sự, Công an TP Hà Nội. Với quyết tâm lấy lại công bằng cho một gia đình chết oan uổng, ông lật lại hồ sơ vụ án, trực tiếp điều tra.
"Cơ quan điều tra đặt vấn đề tập trung đi sâu vào các mối quan hệ mâu thuẫn trong gia đình nạn nhân. Các trinh sát "nằm vùng" ròng rã nhiều tháng trời, đêm nào cũng tìm những người thường xuyên qua lại hiện trường, hỏi cả những người đi chợ qua cung đường đó xem họ có phát hiện được gì bất thường hay không", Thiếu tướng Đào Thanh Hải kể lại.
Tuy nhiên, theo ông Hải, do vụ án xảy ra vào ban đêm, tìm được nhân chứng có liên quan để xác định các đối tượng xuất hiện ở hiện trường là gần như không tìm được.
Ngoài rà soát các mối quan hệ xã hội, Nguyễn Thị Thuận là đối tượng cơ quan điều tra nhắm đến, công an tập trung làm rõ các biểu hiện của người phụ nữ này có liên quan đến vụ án hay không.
Thuận là bạn học từ nhỏ ở quê với chị B.T.T.H. Sau khi kết hôn với mối tình từ thời sinh viên với anh N.C.H., chị H. "đẩy thuyền" bạn mình với em trai chồng là anh T. Người ngoài nhìn vào luôn ngưỡng mộ tình cảm hoà thuận giữa 2 gia đình. Để vun vén tình cảm thêm khăng khít, anh H. và anh T. mua chung miếng đất, xây nhà sát nhau để "tối lửa tắt đèn" anh em có nhau.
Suốt 1 năm sau vụ hoả hoạn cướp đi mạng sống của anh chồng và người bạn thân, Thuận vẫn sinh sống ngay cạnh ngôi nhà bị cháy, gương mặt chưa từng thoáng sự bất thường.
"Công tác điều tra gặp khó khăn vì Nguyễn Thị Thuận sống trong vỏ bọc là giáo viên, không phải đối tượng lưu manh hay đối tượng hình sự để có hướng tập trung đấu tranh hơn", Thiếu tướng Đào Thanh Hải cho biết.
Ông Hải cũng nhớ lại một "hiện tượng" rất lạ đã "vạch trần" tội ác của nữ giáo viên mà không ai ngờ tới.
"Đứa con 4 tuổi của Thuận tự nhiên lẩm bẩm 'mẹ Thuận giết người, mẹ Thuận giết người'. Từ miệng đứa trẻ nói ra thì không đủ căn cứ để kết tội hay định hướng điều tra theo việc đó. Tuy nhiên, khi nghe những câu từ miệng đứa trẻ lên 4 nói mẹ mình là thủ phạm thì có ý kiến cho rằng đó là hiện tượng tâm linh, có ý kiến cho rằng có thể các đối tượng bàn mưu tính kế với nhau nhưng đứa bé nghe được và nói ra. Chúng ta chưa có điều kiện để kết luận hiện tượng này" - Thiếu tướng Đào Thanh Hải kể lại.
Với những bằng chứng mới được thu thập từ số điện thoại gọi lên tổng đài báo cháy, từ câu nói còn ngọng nghịu của bé trai, công an mở rộng điều tra và thu hẹp danh tính những kẻ tình nghi.
Buổi trưa ngày cuối cùng của năm 2008, trinh sát đóng vai phụ huynh, gặp Thuận ở cổng trường nhờ đưa vào gặp ban giám hiệu. Lệnh bắt Thuận được đọc ngay tại đó, trước sự ngỡ ngàng của đồng nghiệp.
Ban đầu, Thuận ngoan cố chối cãi, sau 2 ngày hỏi cung, cuối cùng ác phụ cũng phải cúi đầu nhận tội. Thuận được xác định là chủ mưu vụ án, 2 đồng phạm là Hoàng Hải Tiệp và Bùi Tiến Hà.
Hà là người trông công trình cho Thuận, nhà Thuận và nhà nạn nhân cạnh nhau, 2 nhà cùng xây dựng. Thuận thuê Hà đổ xăng đốt để đe doạ, cảnh cáo anh chồng, xong việc Thuận sẽ cho Hà 1 chiếc điện thoại.
Hà rủ tiếp Tiệp thực hiện hành vi, Thuận hứa với Tiệp "mày cứ làm cùng anh Hà đi, sau này xây nhà xong tao cho mày thuê trọ ở không mất tiền".
Đêm định mệnh đó, Hà giữ thước ống bằng nhôm để Tiệp đổ khoảng 5 lít xăng chảy vào nhà anh H. Đổ xong, Tiệp bật diêm ném vào, rồi cùng Hà trở lại nhà Thuận nằm yên nghe ngóng. Ngọn lửa làm cháy 3 xe máy, gây nổ và cháy lan từ tầng 1 đến tầng 3 của ngôi nhà.
"Đối với 2 đồng phạm, các đối tượng được thuê đều chưa tiền án, tiền sự, đều là những người dân lành, đây là những thứ khó nhận định cho cơ quan điều tra trong giai đoạn ban đầu. Chỉ vì cái điện thoại, chỉ vì lời hứa ở trọ không mất tiền mà dẫn đến vụ án đặc biệt thương tâm như vậy.
Khi điều tra ra xong vụ đó, tôi cảm thấy rất đau xót về động cơ, mục đích của việc gây án này", Thiếu tướng Đào Thanh Hải nhớ lại.
Nói về khó khăn khi đem vụ án ra ánh sáng, Thiếu tướng Đào Thanh Hải cho biết, nếu các vụ án khác động cơ còn bộc lộ ra trong quá trình mâu thuẫn đến đỉnh điểm, nhưng vụ án này, nguyên nhân rất đơn giản, chỉ từ lời khuyên của người anh chồng mong Thuận bỏ qua những mâu thuẫn để về đoàn tụ với chồng vì hai người hiện đang sống ly thân.
Thiếu tướng Đào Thanh Hải phân tích, những lời khuyên đó gần như chỉ những người trong nhà biết với nhau. Ngoài ra, không còn gì khác bộc lộ ra, cũng không xảy ra xô xát, cãi vã hay bất cứ điều gì để tạo ra sự nghi ngờ, hoàn toàn rất "êm" nhưng rồi dẫn đến vụ án thương tâm như vậy.
Ông Hải lấy ví dụ, một vụ án mà trước đó xô xát cãi nhau, cầm gạch, cầm đá đánh nhau rồi mấy hôm sau xảy ra vụ việc chết người thì còn có căn cứ cho rằng mâu thuẫn đến đỉnh điểm. Nhưng vụ thuê người thiêu chết cả nhà anh chồng chỉ là mâu thuẫn nhỏ, nhiều khi không cẩn thận còn bị lạc hướng bởi cho rằng những mâu thuẫn đó chưa đến mức đỉnh điểm mà phải thưc hiện hành vi.
"Nhiều khi chúng ta có những nhận định như vậy dẫn đến việc có thể lạc hướng điều tra, đây là khó khăn của những vụ án. Chúng tôi mất nhiều sức lực và trí tuệ vào vụ này mới phá án được", Thiếu tướng Đào Thanh Hải cho biết thêm.
Vụ án kết thúc, kẻ ác bị pháp luật trừng trị. Sau 2 phiên toà sơ thẩm và phúc thẩm, Nguyễn Thị Thuận bị tuyên phạt tù chung thân, Bùi Tiến Hà 20 năm tù giam và Hoàng Hải Tiệp lĩnh án 18 năm tù giam cùng về tội “Giết người” và “Hủy hoại tài sản”.
