Dự án đường Hồ Chí Minh kéo dài do nguồn lực khó khăn, vốn ngân sách Nhà nước hạn chế, huy động các nguồn vốn khác chưa hiệu quả - Ảnh: VGP/Lê Sơn
Đây là nội dung được các đại biểu tập trung thảo luận tại phiên họp chiều 10/3 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Duy Lâm cho biết, dự án đường Hồ chí Minh được khởi công xây dựng năm 2000. Theo Nghị Quyết số 66/2013/QH13 năm 2013 của Quốc hội thì đến năm 2020 hoàn thành nối thông toàn tuyến từ Pác Bó (Cao Bằng) đến Đất Mũi (Cà Mau), quy mô tối thiểu 2 làn xe với chiều dài khoảng 2.744 km. Đến nay, dự án đã hoàn thành 2.362 km, đạt 86,1% và khoảng 258 km tuyến nhánh, đang triển khai đầu tư 211 km, còn lại khoảng 171 km chưa bố trí được vốn triển khai thực hiện.
Dự án đường Hồ Chí Minh là công trình quan trọng quốc gia, có ý nghĩa to lớn về chính trị, phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, nhưng đến nay chưa hoàn thành thông tuyến. Nguyên nhân khách quan và chủ quan của việc này đã được Chính phủ đánh giá cụ thể. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ nguồn lực khó khăn, vốn ngân sách Nhà nước hạn chế, huy động các nguồn vốn khác chưa hiệu quả, dự án chịu tác động của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu (giai đoạn 2008-2011), chưa đề xuất giải pháp hiệu quả trong bố trí nguồn ngân sách Nhà nước.
Nhiệm vụ quan trọng trước mắt trong giai đoạn đến 2025 cần đầu tư nối thông toàn tuyến theo quy mô 2 làn xe. Nghị quyết số 38/2004/QH11 và Nghị quyết số 66/2013/QH13 của Quốc hội giao Chính phủ trong quá trình đầu tư phải rà soát, thực hiện phân kỳ đầu tư các đoạn tuyến bảo đảm đáp ứng nhu cầu vận tải, khả năng cân đối nguồn lực, ưu tiên đầu tư trước các đoạn có nhu cầu cấp thiết về vận tải, phát huy tiềm năng địa phương và tận dụng hợp lý các đoạn tuyến hiện có để nâng cao hiệu quả, tiết kiệm vốn đầu tư.
Báo cáo thẩm tra của Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, dự án đường Hồ Chí Minh là dự án quan trọng quốc gia, được Quốc hội thông qua năm 2004, dự kiến thông tuyến năm 2010.
Tuy nhiên, để phù hợp nguồn lực và thực tế triển khai, năm 2013, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 66 điều chỉnh một số nội dung và giải pháp nhằm thực hiện có hiệu quả dự án đường Hồ Chí Minh. Nhưng đến nay dự án chưa hoàn thành nối thông toàn tuyến như yêu cầu của Nghị quyết, triển khai rất chậm theo yêu cầu đặt ra.
Tính đến thời điểm hiện tại, để nối thông toàn tuyến đường Hồ Chí Minh còn lại 171 km của 3 đoạn là Chợ Chu-Ngã ba Trung Sơn, Đoan Hùng-Chợ Bến và Rạch Sỏi-Bến Nhất-Gò Quao-Vĩnh Thuận, chưa bố trí vốn với tổng mức đầu tư khoảng 10.770 tỷ đồng để triển khai thực hiện.
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhận thấy, cho đến nay tiến độ triển khai dự án đã chậm gần 2 năm so với yêu cầu hoàn thành các dự án thành phần và nối thông toàn tuyến theo quy định tại Khoản 4 Điều 2 của Nghị quyết và chưa rõ thời gian kết thúc.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy: Dự án có tầm quan trọng góp phần phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng của đất nước - Ảnh: VGP/Lê Sơn
Thảo luận tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường đề nghị, đối với những đoạn tuyến đã trùng thì đấu nối vào tuyến đường này để tăng hiệu quả đầu tư, xây dựng và khai thác tuyến đường này.
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, nếu Quốc hội ban hành nghị quyết giao Chính phủ sử dụng vốn dự phòng, yêu cầu đến năm 2025 phải xong với hình thức đầu tư công, thì sẽ hoàn thành đúng tiến độ vào năm 2025.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Quốc hội ghi nhận nỗ lực của Chính phủ và bộ, ngành, địa phương liên quan đến việc bố trí nguồn vốn, tập trung xây dựng tuyến đường quan trọng này. Điều này có ý nghĩa quan trọng cho phát triển đất nước, nhất là đối với bà con các dân tộc vùng khó khăn là Tây Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ.
Tuy nhiên, do dự án chậm tiến độ nên đề nghị Chính phủ rà soát các đoạn tuyến còn lại trong điều kiện đã và đang có nhiều tuyến đường triển khai như tuyến đường cao tốc, Quốc lộ 1A, đường ven biển để phù hợp với quy hoạch giao thông, khả năng cân đối của ngân sách và huy động nguồn lực xã hội để thực hiện từng đoạn tuyến, đáp ứng yêu cầu phát triển của từng thời kỳ, báo cáo cấp có thẩm quyền đối với từng đoạn tuyến. Chính phủ quyết định nếu thuộc thẩm quyền, hoặc trình Quốc hội nếu thuộc thẩm quyền của Quốc hội.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh: Trước mắt, rà soát và sắp xếp lại kế hoạch đầu tư công trung hạn của giai đoạn 2021-2025, còn nguồn vốn đầu tư công bố trí cho chương trình phục hồi phát triển kinh tế, hoàn thiện thủ tục hồ sơ và tập trung cao độ để tổng hợp, không xé lẻ dự án, sớm đầu tư đoạn Chợ Chu-ngã ba Trung Sơn để kết nối giao thông của An toàn khu Định Hoá (Thái Nguyên) và đoạn Rạch Sỏi-Gò Quao-Vĩnh Thuận nhằm kết nối giao thông ĐBSCL để cơ bản hoàn thành tuyến đường Hồ Chí Minh.
Dự kiến, dự án này sẽ được Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 3 vào tháng 5 tới.
Lê Sơn
