Theo TS BS Phạm Việt Hoàng – Nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Tuệ Tĩnh, Hà Nội, lá tía tô không chỉ được sử dụng rộng rãi ở Việt Nam mà nhiều quốc gia người ta coi lá tía tô là vị thuốc trong bữa ăn. Đặc biệt là tại Nhật Bản, Hàn Quốc người dân ăn lá tía tô rất nhiều.
Lá tía tô không chỉ kích thích món ăn ngon, giảm nguy cơ ngộ độc thực phẩm khi ăn các món tái sống mà lá tía tô còn có tác dụng giải cảm.
Theo đông y, chứng cảm cúm có hai loại - cảm hàn và cảm nhiệt. TS Hoàng cho biết cảm hàn do phong hàn xâm nhập và cơ thể qua da và lỗ chân lông ảnh hưởng tới thể phế gây ra các triệu chứng ho, sổ mũi, sợ lạnh, sợ gió, không chữa sẽ ảnh hưởng tới cơ quan hô hấp gây viêm phế nang, phế quản lâu ngày chữa rất khó.
Còn ảm do phong nhiệt tác động vào cơ thể gây hiện tượng cảm cúm. Khác với cảm mạo, cảm cúm người ta không sợ lạnh và mũi khô, gây ho, sốt.
Khi chớm có các dấu hiệu của cảm trên, bạn chưa cần sử dụng thuốc vội mà có thể sử dụng cách trị cảm theo y học cổ truyền từ lá tía tô.
TS Hoàng cho biết bình thường khó phân biệt được cảm hàn hay nhiệt. Vì vậy, khi bạn cảm thấy nặng đầu, người mệt, nhức mỏi, sốt nhẹ, ngây ngấy khó chịu bạn ăn một bát cháo tía tô nóng cho toát mồ hôi sẽ khiến cơ thể dễ chịu.
Cách sử dụng lá tía tô giải cảm được dân gian sử dụng nhiều đó là nấu cháo trắng và cắt thật nhiều lá tía tô vào. Khi ăn, người bệnh sẽ ăn nóng. Ăn xong, bạn trùm chăn để cho cơ thể ra mồ hôi. Các chất độc, hàn khí của cơ thể sẽ thoát ra ngoài qua lỗ chân lông.
Bác sĩ Bùi Thị Yến Nhi - Phòng khám Nhi khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM - Cơ sở 3 cũng cho biết tía tô là cây gia vị được trồng rất phổ biến ở khắp nơi trên cả nước. Tía tô còn được coi là bài thuốc để sử dụng giải cảm, trị sốt.
Theo quan niệm của đông y tía tố có vị cay tính ống, tán hàn, thông tâm, lợi phế, khai vị, bổ tì nên được người dân sử dụng nhằm chẩn trị như tán hàn, giải cảm.
Cách chế biến lá tía tô có nhiều, có thể nấu cháo, sử dụng lá tía tô xông nhưng cách thức phù hợp cho cả trẻ nhỏ và người lớn tuổi là đun nước lá tía tô và uống khi còn ấm nóng.
BS Nhi cho biết bạn có thể sử dụng tía tô tươi hoặc khô. Nếu tía tô khô sử dụng khoảng 3 gram rửa sạch đem nấu nước. Khi nước sôi đun liu riu lửa khoảng 3, 4 phút sau đó ngâm trong nước khoảng 8 đến 10 phút là có thể lấy ra để ấm ấm rồi uống.
Trường hợp không uống được lá tía tô, bác sĩ Nhi cho biết có thể lấy nước nấu từ lá tía tô nhâm chân để cơ thể ra mồ hôi. Hoặc pha nước tía tô vào nước tắm, nước gội đầu.
Lưu ý, khi sử dụng tía tô giải cảm không nên dùng cho trẻ dưới 1 tuổi. Theo BS Nhi ở trẻ dưới 1 tuổi do cơ quan tiêu hoá chưa hoàn chỉnh nếu cho trẻ uống nước lá tía tô tinh dầu trong lá tía tô có thể khiến trẻ khó chịu, bứt rứt trong người.
Lá tía tô chứa khoảng 0,2% tinh dầu nguyên chất và các hydrocarbon, aldehyde, xeton, furan... Các chiết xuất từ lá tía tô còn chứa các chất chống oxy hóa, chống dị ứng, chống viêm, chống trầm cảm.
Không chỉ giải cảm, tía tô còn được xem là bài thuốc làm đẹp cho chị em phụ nữ như giảm cân, làm sáng da. Các kinh nghiệm từ dân gian cho thấy bạn uống nước lá tía tô thay thế nước lọc hàng ngày là phương pháp giảm cân cực kỳ hiệu quả do chứa protein thực vật, chất xơ cùng nhiều vitamin, khoáng chất thiết yếu có khả năng thúc đẩy dạ dày, tăng cường chuyển hóa, trao đổi chất.
Khánh Chi
