Bài tập phục hồi vị giác, khứu giác ở bệnh nhân COVID-19

Bệnh nhân Sophia (Anh)  gặp vấn đề về khứu giác sau khi khỏi COVID-19 - Ảnh: Sophia Ankel.

Nguyên nhân mất vị giác, khứu giác khi nhiễm COVID-19

Bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ - trưởng đơn vị Điều trị Ban ngày, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM Cơ sở 3 - cho biết COVID-19 gây tổn thương tế bào hỗ trợ thần kinh trong mũi, là nguyên nhân mất khứu giác.

Hầu hết bệnh nhân bị mất khứu giác có nhận thức bình thường về các chất mặn, ngọt, chua và đắng nhưng không phân biệt được vị ngon, điều này phụ thuộc chủ yếu vào khứu giác. Do đó, họ thường phàn nàn về việc mất vị giác do không thưởng thức được đồ ăn.

Tình trạng mất khứu giác đối với đa số bệnh nhân nhiễm bệnh có xu hướng diễn ra trong thời gian ngắn (thường dưới 2 tuần) và phục hồi nhanh chóng (trong vòng 10 ngày). Tuy nhiên, ở một số bệnh nhân có thể tồn tại triệu chứng này lâu hơn, thậm chí không thể phục hồi, đặc biệt là với COVID-19 kéo dài.

Chúng ta có thể thúc đẩy quá trình hồi phục khứu giác, vị giác và làm giảm các triệu chứng khó chịu của đường hô hấp trên bằng tự tập luyện, một số động tác tự xoa bóp bấm huyệt, tác động vào vùng mũi xoang, vùng miệng, mục đích là giúp lưu thông khí huyết…

Cải thiện giảm và mất khứu giác bằng động tác xoa mũi

Ngồi hoa sen hoặc ngồi bình thường, 2 ngón tay trỏ và giữa của 2 bàn tay khép lại. Gồm 5 động tác nhỏ:

- Xoa thân mũi: Dùng 2 ngón trỏ và ngón giữa xoa mũi từ dưới lên và trên xuống cho ấm đều, đồng thời thở vô ra cho mạnh 10-20 lần.

- Day sụn mũi, xương mũi: Để ngón tay chỗ giáp giới giữa xương mũi và xương sụn mũi, day huyệt 10-20 lần.

- Day huyệt nghinh hương: Dùng 2 ngón tay trỏ ấn mạnh vào huyệt nghinh hương ngang cánh mũi, trên rãnh mũi – má và day huyệt ấy 10-20 lần.

- Xoa chân cánh mũi: Dùng bàn tay cạnh ngón tay trỏ bên này áp vào cánh mũi bên kia, xoa mạnh lên xuống 10-20 lần.

- Vuốt và bẻ mũi: Vuốt đều mũi và bẻ đầu mũi qua lại.

Bài tập này có tác dụng làm ấm mũi và khí huyết lưu thông vùng mũi. Chữa chứng nghẹt mũi, viêm mũi dị ứng, sổ mũi, giảm khứu giác…

Cải thiện vị giác 

- Đảo lưỡi kết hợp với đảo mắt: Ngồi hoa sen hặc ngồi bình thường. Đảo lưỡi trong miệng kết hợp với đảo mắt cùng một hướng, đồng thời dao động thân qua lại. Đảo theo vòng tròn từ 5-10 lần rồi đảo ngược lại, đồng thời dao động thân qua lại. Tập cho các cơ vùng lưỡi trở nên linh hoạt, khí huyết lưu thông vùng lưỡi.

- Súc miệng kết hợp với đảo mắt qua lại và đánh răng: Ngồi hoa sen hoặc ngồi bình thường. Súc miệng kết hợp với đảo mắt qua lại và đánh răng đồng thời dao động thân qua lại. Đưa một ngụm hơi vào miệng như 1 ngụm nước cho má phình lên rồi đảo từ má bên này sang má bên kia, kết hợp đảo mắt cùng một hướng, đồng thời đảo xong thì gõ răng 1 lần. Ăn nhịp với động tác đảo thì dao động thân qua lại, đảo từ 10-20 lần, cải thiện tuần hoàn lưỡi.

- Tróc lưỡi: Ngồi hoa sen hoặc ngồi bình thường. Đưa lưỡi lên vòm họng và tróc lưỡi. Tróc 10-20 lần. Có tác dụng tập cho lưỡi hoạt động linh hoạt, khí huyết lưu thông vùng lưỡi, tránh nói năng khó khăn trong lúc tuổi già, làm thông tai, cải thiện tuyến nước bọt. Trong các động tác lưỡi, thường nước bọt trào ra, ngừng động tác và nuốt nước bọt cho mạnh để tăng cường tiêu hóa và làm thông tai. Cải thiện vị giác và làm thông tai, tiêu hóa tốt.

Bác sĩ Vũ khuyến cáo, người bệnh cần bình tĩnh tập luyện tự xoa bóp bấm huyệt như hướng dẫn và tuân thủ chỉ định điều trị. Mất/ giảm vị giác, khứu giác có thể cải thiện và khả năng hồi phục sau thời gian kiên trì tập luyện.

Người bệnh cần lưu ý và cố gắng ăn uống đầy đủ trong giai đoạn này nên chia nhỏ bữa và cố ăn đủ chất. Dễ nhai, dễ nuốt, dễ tiêu và tái khám khi có các triệu chứng trở nặng để có sự tư vấn và hỗ trợ kịp thời của thầy thuốc