Ngay từ những khoảnh khắc mở màn cuộc tranh luận vào tối 10/9, khi Phó Tổng thống Kamala Harris chủ động sải bước đến bục phát biểu của cựu Tổng thống Donald Trump và giơ tay ra trước để bắt tay, bà đã thể hiện sự tự tin và sau đó có màn đối đáp ấn tượng nhất trong sự nghiệp chính trị của mình.
Theo hãng tin CNN, vào thời điểm gần 1/3 cử tri trong một cuộc thăm dò gần đây cho hay họ muốn biết thêm về bà Harris, màn trình diễn của Phó Tổng thống dường như sẽ giúp bà mở rộng liên minh.
Song, chiến thắng trong tranh luận không phải lúc nào cũng chuyển thành chiến thắng trong bầu cử. Bởi cả ông Trump vào năm 2016 và Tổng thống George W. Bush vào năm 2004 đều bị đánh giá là đã thua trong các cuộc tranh luận, nhưng sau đó đã giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng.
Trong khi đảng Dân chủ vui mừng sau màn thể hiện của bà Harris, ông Trump vẫn có lợi thế từ lâu về 2 vấn đề hàng đầu được quan tâm là kinh tế và nhập cư.
Với nhiều cử tri vẫn đang chờ đợi những lợi ích từ sự phục hồi kinh tế sau dịch Covid-19, không chắc bất kỳ cuộc tranh luận nào sẽ làm ảnh hưởng tới quyết định trong lá phiếu của họ. Những tuyên bố “gây sốc” của ông Trump về vấn đề nhập cư và tội phạm có thể bị cho là cường điệu hóa, nhưng chúng đã chứng minh là có hiệu quả trong quá khứ. Trên thực tế, vẫn có khả năng xảy ra các sự kiện gây sốc ở Mỹ hoặc ở nước ngoài trong 2 tháng tới có thể làm thay đổi cán cân ủng hộ đối với 2 ứng viên tổng thống.
Bà Harris liên tục gài bẫy, ông Trump mắc mưu
Trong cuộc tranh luận được đài ABC News tổ chức và phát trực tiếp trên sóng truyền hình vào tối 10/9, bà Harris hứa sẽ giảm bớt gánh nặng cho những người dân Mỹ đang phải vật lộn với giá nhà và giá hàng tiêu dùng tăng cao. Bà còn khiêu khích ông Trump là yếu đuối, và ám ảnh với đám đông xuất hiện trong các cuộc vận động tranh cử.
"Đầu tiên, hãy để tôi trả lời về các cuộc vận động. Mọi người không rời khỏi các sự kiện của tôi. Chúng tôi đã có những cuộc vận động lớn nhất, những cuộc vận động đáng kinh ngạc nhất trong lịch sử chính trị", ông Trump nói.
Thật ngạc nhiên, ông Trump đã mắc bẫy mọi lúc với những cơn bộc phát tức giận khiến bà Harris tuyên bố cựu Tổng thống không có đủ năng lực cho nhiệm kỳ mới, và nước Mỹ có cơ hội để vượt qua sự hỗn loạn của ông.
Khi ông Trump nổi giận, bà Harris không đáp trả mà chỉ cười, và nhiều lần chống tay lên cằm. Bà liên tục sử dụng những điểm yếu trong tính cách của đối phương như không kiềm chế được, và không tập trung cho các vấn đề cần tranh luận, khiến ông Trump tự phá hoại màn trình diễn tranh luận của chính mình.
Điều này được thể hiện khi cựu Tổng thống Mỹ có tuyên bố bị cho là phân biệt chủng tộc về những người nhập cư Haiti ăn thịt thú nuôi. Trong khi đây là điều mà ngay cả ứng cử viên Phó tổng thống J.D Vance cũng thừa nhận có thể là không đúng.
"Tôi nghĩ thật là bi kịch khi chúng ta có một người muốn trở thành tổng thống, người đã liên tục, trong suốt sự nghiệp của mình, cố gắng sử dụng vấn đề chủng tộc để chia rẽ người dân Mỹ", bà Harris nói.
Tuy nhiên, màn trình diễn của bà Harris cũng không hoàn toàn hoàn hảo. Bởi bà đã né tránh trả lời câu hỏi đầu tiên về việc liệu cử tri hiện nay có tốt hơn so với 4 năm trước hay không. Bà cũng không nói trực tiếp liệu bà có hối tiếc về cái chết của 13 quân nhân Mỹ vào năm 2021 khi Mỹ rút quân trong hỗn loạn khỏi Afghanistan, trong khi đây là vấn đề tâm điểm trong chiến dịch tranh cử của ông Trump.
Song các chuyên gia nhận định, những lần né tránh cho thấy bà Harris đã trở thành một chính trị gia linh hoạt hơn, khi bà biết cách xoay trục vào những nội dung muốn đề cập tới, trong khi ông Trump đã không thể đối chất bà một cách hiệu quả.
Màn thể hiện không tốt của ông Trump
Việc ông Trump không thể tập trung vào một cuộc tấn công nhất quán chống lại bà Harris, hoặc gạt bỏ những nỗ lực nhằm đánh lạc hướng từ phía Phó Tổng thống Mỹ đã làm nổi bật nỗi sợ hãi trong nhiều thành viên đảng Cộng hòa rằng, ông Trump chưa thể đối phó hiệu quả với đối thủ mới là bà Harris. Nhìn chung màn thể hiện của ông Trump không có gì mới, và dường như ông không có sự chuẩn bị tốt.
Ông Trump đã không nêu bật được các ưu tiên chính sách hay kế hoạch cụ thể cho các vấn đề được hỏi mà vẫn lặp lại nhiều câu nói và tuyên bố trước đây. Nói cách khác, ông đã mắc phải khiếm khuyết từng gây khó cho Tổng thống Biden như trong cuộc tranh luận vào tháng 6. Đó là ông không thể hạ gục đối thủ, và không thể đưa ra một kế hoạch mạnh mẽ cho tương lai.
Khi quan sát ngôn ngữ cơ thể của 2 ứng cử viên trong tối 10/9, ông Trump đã nhiều lần nổi giận khiến khuôn mặt trông dữ tợn, còn bà Harris đã tung ra những cú đấm với nụ cười thận thiện, và nhìn thẳng vào máy quay.
Thất bại lớn nhất của ông Trump là đã không thăm dò được điểm yếu lớn nhất của bà Harris. Bà thường mạnh mẽ trong các tình huống đã được lên kịch bản, nhưng lại gặp khó khăn khi bị đẩy vào thế phòng thủ trước câu hỏi bất ngờ. Ông Trump đã tạo ra quá ít khoảnh khắc như vậy để khiến đối thủ phải khó chịu. Chỉ đến khi tuyên bố kết thúc cuộc tranh luận, ông Trump mới đưa ra thông điệp chỉ trích bà Harris đã không làm được gì trong vòng 3 năm rưỡi qua, cũng như những gì chính quyền đương nhiệm đã làm để nước Mỹ rơi vào tình trạng như hiện nay.
Những khoảnh khắc mạnh mẽ nhất của ông Trump cũng chỉ xuất hiện vào cuối cuộc tranh luận, khi ông chỉ trích bà Harris và ông Biden về cuộc xung đột ở Ukraine. Đáp trả, bà Harris nhấn mạnh tuyên bố của ông Trump về việc sẽ thực sự chấm dứt xung đột Nga - Ukraine trong vòng 24 giờ, chỉ là vì "ông ấy đã từ bỏ", và kế hoạch kết thúc xung đột trong hòa bình sẽ chỉ có lợi cho Nga. Ngoài ra, bà tiếp tục nêu bật thành tích trong việc củng cố sự ủng hộ của phương Tây dành cho Ukraine.
"Ông không chạy đua với ông Joe Biden, ông đang chạy đua với tôi", Phó Tổng thống ám chỉ sự mất phương hướng của ông Trump, và có thể định hình toàn bộ cuộc bầu cử vào tháng 11 tới.
