Chợ Âm - Dương nằm ở địa phận làng Ó (nay là làng Xuân Ổ), phường Võ Cường, TP Bắc Ninh. Mỗi năm chợ chỉ họp một lần vào đêm mùng 4, rạng sáng mùng 5 Tết.
Theo tài liệu còn lưu giữ lại, năm Nhâm Dần (năm 43) sau Công nguyên, nhà Hán lệnh cho Mã Viện đem quân sang đánh Hai Bà Trưng. Quân giặc đánh đến trấn Vũ Ninh, huyện Tiên Du (tỉnh Bắc Ninh) thì gặp quân của Hai Bà Trưng và xảy ra trận kịch chiến, nhiều quân lính đã hy sinh. Sau trận chiến, thân nhân của những người lính đó đã về chiến trường xưa tưởng nhớ người thân vào dịp sau Tết Nguyên đán.
Người dân quan niệm, cửa âm phủ một năm chỉ mở một lần vào đêm mùng 4, rạng sáng mùng 5 tháng Giêng Âm lịch cho người dưới cõi âm lên gặp người thân của mình trên trần gian. Từ đó, sinh ra chợ Âm - Dương.
Chợ bắt đầu họp vào lúc "lên đèn" trên một bãi đất trống, cạnh một ngôi miếu có tiếng linh thiêng trong vùng.
Phiên chợ dựa trên quan niệm dân gian cho rằng người dương đi chợ với người âm, cùng mua may bán rủi, những người đi chợ không dám nói cười ồn ào, vì sợ linh hồn hoảng sợ, họ cũng không dám thắp đèn vì sợ gà sẽ cất tiếng gáy, làm linh hồn tan tác…
Mặt hàng được mua bán nhiều nhất trong chợ là những chú gà đen và các đồ vật tế lễ.
Anh Nguyễn Thế Ngọc, xã Đông Thọ, huyện Yên Phong (Bắc Ninh) cho biết: "Đây là lần đầu Bắc Ninh có phiên chợ đặc biệt này nên tôi cùng anh em thử đi cho biết. Đến đây chúng tôi hiểu được ý nghĩa của phiên chợ và may mắn thành tâm mua được mấy chú gà đen".
Tại chợ Âm - Dương, người mua, kẻ bán không mặc cả, không đếm tiền. Họ cũng không tỏ vẻ bực tức, khó chịu nếu nhận phải “tiền ma” mà coi đó là chuyện làm điều phúc, điều thiện.
Sau khi tan chợ, những người đi chợ lại mời nhau uống nước, ăn trầu và hát quan họ Bắc Ninh.
Bên cạnh ý nghĩa “mua may bán rủi”, phiên chợ Âm - Dương còn mang ý nghĩa tâm linh.
Nhiều bạn trẻ may mắn khi mua được những chú gà đen trong phiên chợ đặc biệt này.
Văn Chương
