Trước thềm năm học mới 2022-2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và đoàn công tác đã tới thăm, động viên, kiểm tra các trường học trước thềm năm học mới. Một trong những vấn đề mà Thủ tướng yêu cầu là hết sức chú ý vấn đề vệ sinh, môi trường, nhà vệ sinh cho các em học sinh, không coi đây là "công trình phụ".
Trên thực tế, ám ảnh, hôi thối vẫn là những từ mà nhiều học sinh đang dùng để nói về nhà vệ sinh trong trường học.
Thiết bị xuống cấp, không đầy đủ, thiếu người dọn dẹp, ý thức học sinh chưa tốt khiến các em sợ nhà vệ sinh trường học.
Nhà vệ sinh bẩn "muốn nôn", học sinh phải bỏ học để về "giải quyết"
Là học sinh một trường THCS tại tỉnh Vĩnh Phúc, em Nguyễn Thu H. cho biết, em không bao giờ dám giải quyết nhu cầu sinh lý cơ bản ở trường vì nhà vệ sinh rất... mất vệ sinh. H. thường xuyên phải "nhịn" cho đến khi về nhà. Để không "buồn", nhiều lần em phải hạn chế ăn uống trước khi đi học.
Theo H., trường của em gồm 5 khối nhà, mỗi khối có từ hai đến ba tầng. Tuy nhiên, không có nhà vệ sinh riêng dành cho mỗi dãy lớp. Toàn bộ học sinh của nhà trường dùng chung một khu vệ sinh nằm biệt lập với các dãy nhà.
Nhà vệ sinh ở trường của em H. cáu bẩn, ố vàng, giấy vệ sinh đã qua sử dụng bị vứt thành đống trên nền nhà (Ảnh: NVCC).
Khu vệ sinh chia làm 2 nhà vệ sinh dành cho nam và nữ, mỗi bên chỉ được bố trí 1 phòng riêng, còn lại là các hố ngồi. Cửa nhà vệ sinh do lâu ngày không được sửa chữa nên thường xuyên bị kẹt và bung ra. Nền nhà và nhất là phòng vệ sinh riêng luôn cáu bẩn, bốc mùi hôi thối, giấy vệ sinh đã qua sử dụng bị vứt thành đống dính lấy nền nhà.
Theo học sinh này, số lượng nhà vệ sinh ít, không đáp ứng đủ nhu cầu của học sinh toàn trường. Những bạn học ở tầng ba đi vệ sinh rất vất vả vì phải đi bộ xa, xuống đến nơi còn đứng xếp hàng một lúc mới đến lượt.
Nhiều em vì không chờ đợi được và không chịu được bẩn đã phải xin "đi" nhờ nhà người dân cạnh trường, hay thậm chí là bỏ học để về nhà "giải quyết".
Trường của H. không có lao công phụ trách dọn nhà vệ sinh, việc này được giao cho học sinh các lớp. Là thành viên của đội xung kích, một trong những nhiệm vụ của H. là theo dõi tình trạng nhà vệ sinh. Em nhận thấy, học sinh khối lớp 6 và 7 hay vứt rác bừa bãi, chưa có ý thức giữ gìn vệ sinh. Nhiều khi đường ống bị tắc không thể xả nước, em phải báo cáo với bác bảo vệ để sửa chữa.
"Nhà vệ sinh trong trường là một thứ gì đó ám ảnh em trong những ngày đi học vì nó rất bẩn. Trước kia, các anh chị khóa trên đã nói đến vấn đề này rất nhiều lần nhưng nhà trường vẫn chưa giải quyết", H. cho biết.
Học sinh xé vở dùng thay giấy vệ sinh
Từ ngày con gái lên cấp 2, chị Bùi Thị T. (Thái Bình) nhiều lần thấy con đi học về xong vội vã chạy vào nhà vệ sinh.
"Sao con không đi vệ sinh ở trường mà cứ về nhà là phải đi ngay vậy?", chị T. hỏi. Con gái nói vọng ra: "Con phải "nín" đấy mẹ ạ. Nhà vệ sinh ở trường bẩn lắm, không sạch sẽ như ở nhà, lúc nào không chịu được con mới phải đi ở trường".
Thấy con phản ánh như vậy, chị T. đến tận trường xem thì biết được rằng, cả trường học của con chị có 2 nhà vệ sinh cho nam và nữ, mỗi phòng vệ sinh chung chỉ có 3 bệ xí, đáng nói là không có phòng vệ sinh riêng. Con chị luôn phàn nàn vì nhà vệ sinh lúc nào cũng bốc mùi, nền nhà toàn đất cát.
Vệ sinh xong, các em ra sân rửa tay dưới một vòi nước nhỏ, không có xà phòng rửa tay. Giấy vệ sinh không có sẵn, học sinh phải tự mang từ nhà đi.
Theo chị T., không chỉ con chị mà nhiều bạn khác cũng không dám đi vệ sinh ở trường. Một số em thường phải đi nhờ nhà vệ sinh dành cho giáo viên. Nhà trường không bố trí lao công dọn dẹp, những học sinh vi phạm nội quy sẽ bị phạt dọn nhà vệ sinh. Đây là một hình thức phạt ám ảnh đối với nhiều học sinh.
"Dù phụ huynh trong trường đã nhiều lần đề cập đến vấn đề nhà vệ sinh bẩn, thiếu dụng cụ vệ sinh, chúng tôi cũng đóng góp đầy đủ chi phí cơ sở vật chất hằng năm nhưng vẫn không có thay đổi gì sau nhiều năm nay", chị T. cho biết.
Em Nguyễn Minh L. - học sinh tại một trường THCS ở Ninh Bình cũng phải hạn chế ăn uống trước khi đến trường để không phải vào nhà vệ sinh.
Theo L., học sinh toàn trường chỉ có 2 nhà vệ sinh dành cho nam và nữ. Không có phòng riêng chuyên để học sinh "đi nặng". Mỗi phòng có 4 bệ xí đã ố vàng và bốc mùi. Chiếc bồn rửa tay chỉ mới được lắp đặt trong học kỳ 1 năm nay, tuy nhiên không có xà phòng để rửa tay sau khi đi vệ sinh. Trước năm học này, các em chỉ được rửa tay qua loa tại các bể chứa nước.
Trước khi đi vệ sinh, L. phải xé vở của mình để mang theo sử dụng thay giấy vệ sinh. Cửa nhà vệ sinh chưa đủ kín đáo, nhiều em nghịch ngợm hay trèo lên cửa để trêu các bạn bên trong.
Ám ảnh nhất với L. là một số lần vào nhà vệ sinh rồi thấy còn nguyên "hậu quả" do một số bạn dùng xong không xả nước.
L. cho rằng, em không hài lòng với việc nhà trường giao hoàn toàn trách nhiệm dọn nhà vệ sinh cho học sinh. Khi thực hiện nhiệm vụ này, các em chỉ dội nước qua loa chứ không quét dọn sạch sẽ khiến cho nhà vệ sinh ngày càng bẩn.
"Em rất hiếm khi đi vệ sinh ở trường vì không chịu được mùi hôi thối. Em thà "nhịn" cho đến khi về nhà còn hơn phải ở trong đó. Tuy nhiên, có nhiều lần do bất đắc dĩ nên em phải sử dụng nhà vệ sinh trong trường, em cố bịt mũi, bịt miệng mà vẫn còn buồn nôn. Để không phải chịu đựng như thế, em không dám uống nhiều nước trước khi đến trường", L. nói.
