Thảo luận tại tổ chiều ngày 24-10, đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Đức (đoàn TP HCM) đã góp ý nhiều nội dung về dự thảo Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi).
Đại biểu Nguyễn Minh Đức cho biết từ thực tiễn cho thấy cơ bản có 7 thủ đoạn mà tội phạm sử dụng để thực hiện hành vi rửa tiền.
Thứ nhất, các đối tượng thành lập công ty "ma", với vỏ bọc xuất nhập khẩu hàng hóa để thực hiện hành vi rửa tiền. Theo ông Đức, vừa qua cơ quan điều tra đã phát hiện một số vụ việc, điển hình là vụ việc Nguyễn Thị Nguyệt (SN 1985, ở quận Tây Hồ, Hà Nội) cùng các đồng phạm thành lập 8 công ty, chuyển hơn 30.000 tỉ đồng ra nước ngoài. Đại biểu Nguyễn Minh Đức đặt vấn đề chúng ta đã có đủ hành lang pháp lý để ngăn chặn hành vi lập doanh nghiệp "ma" để thực hiên các hành vi vi phạm pháp luật hay chưa?
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Đức nêu 7 thủ đoạn của tội phạm rửa tiền. Ảnh: N.Phúc
Thứ hai, thủ đoạn thông qua nền tảng trò chơi trực tuyến, điển hình vừa qua là vụ thông qua các trò chơi điện tử để tổ chức đánh bạc trực tuyến lên tới hàng ngàn tỉ đồng liên quan đến Phan Sào Nam và Nguyễn Văn Dương.
Thứ ba, các đối tượng núp bóng gây quỹ từ thiện, đi du lịch. Theo đại biểu Đức, chúng ta có một số quy định về giới hạn gửi tiền từ Việt Nam ra nước ngoài, nhưng nhiều đối tượng lợi dụng mục đích chuyển tiền cho người thân, hoặc từ thiện, chữa bệnh, học tập nước ngoài. Vị đại biểu đoàn TP HCM dẫn chứng một trường hợp người Việt đi du lịch tại Bồ Đào Nha, sau đó thông qua luật sư mở tài khoản tại quốc gia này và thông báo cho người nhà là tham gia một tổ chức từ thiện ở Bồ Đào Nha, qua đó trong 1 ngày đã chuyển 200 ngàn Euro sang quốc gia này.
Thứ tư, thủ đoạn chuyển tiền thừa kế ra nước ngoài cho người được thừa kế. Tuy nhiên, thủ đoạn này chưa phổ biến.
Thứ năm là thủ đoạn nhờ người thân mua tài sản, bất động sản hoặc cho tặng tài sản, đang diễn ra khá phổ biến.
Thứ sáu là thông qua mua cổ phiếu, trái phiếu.
Thứ bảy là lợi dụng tiền ảo, tài sản ảo để rửa tiền. Đại biểu Nguyễn Minh Đức đề cập đến tiền ảo Bitcoin, dù pháp luật Việt Nam chưa công nhận, nhưng trên thực tế các giao dịch đang diễn ra phổ biến, các đối tượng lợi dụng tiền ảo để thực hiện hành vi rửa tiền.
Đại biểu Nguyễn Minh Đức cho rằng đối với các thủ đoạn nêu trên, chúng ta cần tính toán để xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ, ngăn chặn hành vi rửa tiền.
Cũng theo vị đại biểu, Điều 25 quy định đối tượng báo cáo có trách nhiệm báo cáo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khi thực hiện các giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo. "Tuy nhiên, đây là quy định mang tính định tính. Thế nào là giao dịch có giá trị lớn, bao nhiêu thì được coi là lớn, tôi cho rằng cần có quy định mang tính định lượng, để rõ ràng và khả thi khi triển khai"- đại biểu Đức nêu rõ.
Đại biểu Dương Ngọc Hải (đoàn TP HCM) góp ý về Điều 26 của dự thảo luật quy định về báo cáo giao dịch đáng ngờ. Trong đó, nêu rõ đối tượng báo cáo có trách nhiệm báo cáo giao dịch đáng ngờ cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khi giao dịch được thực hiện theo yêu cầu của bị can, bị cáo hoặc người bị kết án theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự.
Vị đại biểu cho rằng, người có trách nhiệm báo cáo làm sao để biết được đó là giao dịch theo yêu cầu của bị can, bị cáo. "Điều này rất khó khi thực hiện"- ông Hải nói và đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc.
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP HCM) cũng đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc về từ ngữ "đáng ngờ". Theo ông Nghĩa, nghĩa của từ "đáng ngờ" là rất rộng, nếu đưa vào luật mà không có giải thích rõ ràng thì sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp rất lớn, đặc biệt là các giao dịch liên quan đến hoạt động kinh tế.
Nêu ý kiến sau đó, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao Lê Minh Trí cũng đồng tình với đại biểu Trương Trọng Nghĩa và đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, xem xét sử dụng từ ngữ khác thay từ "đáng ngờ".
