Năm 2020, Việt Nam ghi nhận 26.418 ca ung thư gan mới, chiếm tỷ lệ 14,5%, cao nhất trong các bệnh ung thư phổ biến. Theo số liệu thống kê của GLOBOCAN năm 2020, ung thư gan là ung thư đứng đầu về tỷ lệ mắc cũng như tử vong ở Việt Nam.
Trao đổi với PV VietNamNet, bác sĩ Hà Hải Nam, Phó Trưởng khoa Ngoại bụng I (Bệnh viện K), trong quá trình tiếp nhận khám và điều trị bệnh nhân mắc ung thư gan, bác sĩ đã gặp trường hợp 3 người đàn ông trong cùng gia đình mắc ung thư này.
Người đầu tiên trong gia đình là ông B. (60 tuổi) phát hiện ung thư gan trên nền xơ gan, kết quả xét nghiệm có viêm gan virus B. Do phát hiện sớm nhờ vậy được can thiệp, điều trị sớm và có khả năng kéo dài sự sống. Với kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân có viêm gan virus mãn tính, bác sĩ đã lưu ý bệnh nhân nên khuyên người nhà đi tầm soát ung thư gan.
3 tháng sau, người em trai của ông B. khoảng 55 tuổi cũng nhận kết quả mắc ung thư gan. Tuy nhiên người này phát hiện ở giai đoạn muộn vì vậy đã ra đi một thời gian sau đó. Tuy nhiên, bị kịch về căn bệnh ung thư với đình họ chưa dừng lại ở đó. 2 năm sau ngày em của ông B. mất, con trai của người em này chỉ mới 34 tuổi cùng rất sốc khi được bác sĩ thông báo mắc căn bệnh ung thư gan.
Bác sĩ Hà Hải Nam đã tư vấn người đàn ông này nhập viện để sinh thiết và điều trị do u to khoảng 6-8 cm và vài u nhỏ hơn. Có mặt tại phòng khám cùng anh là người vợ, cả 2 vợ chồng đều rất bàng hoàng. Bệnh nhân chia sẻ, bố đã mất vì ung thư, anh lại vừa có con nhỏ nên kết quả khiến anh rất bất ngờ, đặc biệt khi tuổi đời còn trẻ.
Bác sĩ Hà Hải Nam thông tin thêm, ung thư gan hay gặp trên nền xơ gan, viêm gan đặc biệt viêm gan B, C ngoài ra là viêm gan do thói quen tiêu thụ nhiều rượu. Thời gian gần đây, nguyên nhân nổi lên khá nhiều là ung thư gan do độc tố aflatoxin, xuất hiện ở các hạt ngũ cốc bị nấm mốc như: gạo, lạc, đỗ, ngô, các loại hạt… Aflatoxin là một loại độc tố vi nấm được sản sinh một cách tự nhiên do một số loài Aspergillus (một loại nấm mốc). Ngoài việc gây ra tình trạng ngộ độc cấp tính, nấm mốc Aflatoxin còn được xem là nguyên nhân gây xơ gan và ung thư gan.
Về nguyên nhân di truyền gây ung thư gan, Bác sĩ Hà Hải Nam chia sẻ: “Nguyên nhân về di truyền chưa được đánh giá đầy đủ”. Lý giải về trường hợp gia đình ông N có 3 người cùng mắc bệnh ung thư gan, bác sĩ Nam cho rằng do cả 3 bệnh nhân này đều bị ung thư gan trên nền xơ gan do viêm gan virus mãn tính.
Trao đổi với PV VietNamNet, PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), cũng cho biết, nếu được phát hiện, điều trị sớm, người mắc ung thư gan có thời gian sống trên 5 năm đạt tới 70-80%.
Hiện nay, tại Việt Nam các bác sĩ cũng đã cập nhật được những tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị ung thư gan nên hiệu quả điều trị trong những năm gần đây đã được cải thiện rất nhiều.
“Tầm soát là cách duy nhất phát hiện ung thư gan sớm”, PGS.TS Phạm Cẩm Phương khẳng định. Cũng theo PGS.TS Phương, có nhiều trường hợp đã phát hiện ung thư gan khi chưa có biểu hiện, triệu chứng lâm sàng nhờ việc tầm soát này.
Vì vậy Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo, nam giới trên 40 tuổi có tình trạng xơ gan do bất kỳ nguyên nhân gì (uống nhiều bia rượu, do mắc virus viêm gan B, C…) là đối tượng nguy cơ cao mắc ung thư gan. Những đối tượng này nên đi tầm soát khám định kì để sớm phát hiện các tổn thương bất thường đặc biệt là bệnh ung thư gan.
Ung thư gan là bệnh nếu được phát hiện sớm tiên lượng cũng sẽ khả quan. Giai đoạn sớm, bệnh nhân được phẫu thuật cắt bỏ phân thùy gan chứa khối u cũng như có thể ghép gan hoặc can thiệp các biện pháp tại chỗ như đốt sóng cao tần, vi sóng điều trị khối u. Ở giai đoạn muộn hơn, bệnh nhân có thể được điều trị xạ trị trong chọn lọc với hạt vi cầu phóng xạ Y-90, nút mạch hóa chất. Giai đoạn muộn hơn nữa, bệnh nhân được điều trị toàn thân bằng các thuốc điều trị đích, miễn dịch. Ngoài điều trị ung thư gan, bệnh nhân còn phải điều trị song song nguyên nhân gây ung thư gan như tình trạng xơ gan, viêm gan…
“Phát hiện ung thư gan giai đoạn muộn chi phí điều trị cao, đồng thời hiệu quả điều trị cũng không cao”, nữ bác sĩ nói.
Cũng theo PGS.TS Phương, người bình thường, sức khỏe tốt nếu có điều kiện nên thực hiện khám bệnh định kì bệnh ung thư gan 6 -12 tháng/lần để sớm phát hiện các tổn thương bất thường. Các bác sĩ có thể siêu âm ổ bụng để tầm soát bệnh- đây là kỹ thuật đơn giản, không xâm lấn, có thể thực hiện ở tuyến y tế cơ sở (bệnh viện huyện) với mức chi phí không quá cao.
Dấu hiện cảnh báo căn bệnh ung thư gan
Ung thư gan ở giai đoạn đầu thường rất khó phát hiện. Phần lớn người bệnh đến khám khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn muộn gây khó khăn cho việc điều trị. Ở giai đoạn sớm của ung thư có thể gặp các triệu chứng của viêm gan mạn tính hoặc xơ gan tiến triển:
Chán ăn
Đau, nặng tức vùng hạ sườn phải
Trướng bụng
Vàng da, củng mạc mắt…
Trong giai đoạn muộn hơn của ung thư gan, các triệu chứng trên rõ ràng hơn hoặc xuất hiện thêm các biến chứng của bệnh:
Sụt cân không rõ nguyên nhân
Buồn nôn, nôn, mệt mỏi, chán ăn
Luôn có cảm giác ngứa
Trướng bụng
Đau, nặng tức vùng hạ sườn phải
Vàng da, củng mạc mắt
Đi ngoài phân trắng/bạc màu
Bệnh viện K
