3 kịch bản lạm phát của Việt Nam trước xung đột Nga – Ukraine

Dragon Capital vừa có báo cáo đánh giá tác động của căng thẳng chính trị thế giới đến kinh tế Việt Nam, trong bối cảnh xung đột ở Ukraine đã bước sang ngày thứ 6 và các nước phương Tây bắt đầu áp dụng nhiều biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga.

Tác động dễ thấy nhất đến nền kinh tế Việt Nam, theo Dragon Capital, là áp lực lạm phát do giá xăng dầu tăng. Hiện nay, mặt hàng xăng dầu chiếm tỉ trọng 3,6% và nhóm giao thông vận tải chiếm 9,7% trong rổ hàng hoá tính lạm phát của Việt Nam.

Từ đầu năm 2022 đến nay, giá dầu thô Brent đã tăng 27,2%. Diễn biến giá dầu trong thời gian tới sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm cả diễn biến xung đột tại Ukraine và tiến triển của thỏa thuận hạt nhân Iran.

Trích dẫn dự báo của JP Morgan, báo cáo cho biết có 3 kịch bản có thể xảy ra và sẽ có tác động tới giá dầu. Thứ nhất, nếu Nga tiến hành các biện pháp trả đũa cộng với việc không có thỏa thuận hạt nhân Iran, giá dầu sẽ tăng lên mức 105 USD/thùng. Thứ hai, nếu xung đột leo thang và có thỏa thuận hạt nhân Iran, giá dầu sẽ quanh mức 100 USD/thùng. Cuối cùng, nếu rủi ro địa chính trị không còn và vẫn đạt được thỏa thuận hạt nhân với Iran, giá dầu sẽ ở mức 88 USD/thùng.

Kịch bản lạm phát theo giá dầu thô Brent (Nguồn: Dragon Captial)

Dựa vào ba kịch bản trên, Dragon Capital nhận định lạm phát cơ bản của Việt Nam trong năm 2022 có thể tăng tương ứng 0,68%; 0,3% và 0,08% so với ước tính hiện tại, dự kiến dao động từ 3,58% đến 3,8% và trong trường hợp xấu nhất có thể đạt mức 4,18% nếu giá dầu lên 105 USD/thùng.

Tuy nhiên, Dragon Capital cũng đánh giá tác động trực tiếp từ giá dầu tăng lên lạm phát Việt Nam là không quá lớn, bởi không phải lúc nào giá xăng trong nước với giá dầu thế giới cũng biến động cùng chiều. Giá nhiên liệu của Việt Nam còn bao gồm nhiều loại thuế (thuế nhập khẩu, thuế môi trường) cũng như các yếu tố bình ổn giá khác.

Hiện Chính phủ đã hỗ trợ tài chính cho một số công ty lọc dầu để giải quyết những khó khăn tạm thời và nâng công suất lên mức bình thường. Bộ Công thương cũng có kế hoạch bán đấu giá 100 triệu lít xăng RON-92 từ nguồn dự trữ quốc gia trong tháng này để tăng nguồn cung trong nước.

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Tài chính xem xét việc giảm thuế môi trường đối với xăng dầu. Hiện tại, thuế bảo vệ môi trường chiếm tới 15% giá xăng dầu trong nước và tổng các loại thuế phí chiếm tới 42%.

Nhìn chung, Dragon Capital đánh giá ảnh hưởng trực tiếp của cuộc xung đột Nga – Ukraine đến thương mại của Việt Nam là rất hạn chế. Dù vậy, Việt Nam có thể vẫn chịu tác động gián tiếp từ gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt đối với hoạt động xuất khẩu các mặt hàng điện và điện tử.

Nga và Ukraine là hai nhà cung cấp lớn về niken, neon, krypton, nhôm và paladium, đây là những nguyên liệu quan trọng trong sản xuất thiết bị điện tử. Do đó, bất kỳ hạn chế nào về nguồn cung cấp hàng hóa của Nga có thể gây gián đoạn chuỗi sản xuất trong lĩnh vực này, Dragon Capital đánh giá.

Kim ngạch xuất nhập khẩu thiết bị điện tử, máy móc và điện thoại của Việt Nam đối với Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan

Bên cạnh đó, Việt Nam không nhập khẩu trực tiếp những vật liệu này từ Nga và Ukraine nhưng lại mua từ Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan. Năm 2021, Việt Nam đã nhập khẩu 59 tỉ USD các chất bán dẫn, điện thoại và linh kiện điện tử từ các thị trường này, chiếm 17,6% tổng kim ngạch nhập khẩu.

Ngoài ra, các nước Đông Á đã lên tiếng ủng hộ các biện pháp trừng phạt kinh tế của phương Tây và có thể áp dụng một số biện pháp áp dụng với Nga. Do đó, việc kinh tế Nga bị hạn chế từ các đòn trừng phạt có thể ảnh hưởng gián tiếp tới Việt Nam, Dragon Capital nhận định./.