Tại Nghị quyết số 31/NQ-CP vừa được Chính phủ ban hành trong phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 2/2023, Chính phủ giao Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình người lao động bị mất việc làm, giảm giờ làm, nhất là tại các khu công nghiệp để có phương án hỗ trợ trong trường hợp cần thiết.
Bên cạnh đó, yêu cầu Bộ Lao động nghiên cứu, báo cáo việc ban hành nghị định điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng và việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 75/2021/NĐ-CP ngày 24/7/2021 quy định mức hưởng trợ cấp, phụ cấp và các chế độ ưu đãi người có công với cách mạng.
Chính phủ giao Bộ LĐ-TB&XH nghiên cứu, báo cáo về việc ban hành nghị định điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH.
Theo Bộ LĐ-TB&XH, từ thực tiễn thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội đối với đối tượng hưởng lương hưu, trợ cấp hằng tháng từ trước ngày 1/1/1995 cho thấy, mức lương hưu, trợ cấp hằng tháng đã được xác định dựa trên thời gian công tác thực tế và mức tiền lương tháng trước khi nghỉ việc của người lao động.
Tuy nhiên, với đặc thù của chính sách tiền lương giai đoạn trước năm 1995, cùng với các quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội tại thời điểm đó, nên phần lớn người lao động nghỉ hưu, nghỉ việc theo chế độ mất sức lao động với thời gian làm việc ngắn và mức tiền lương trước khi nghỉ việc thấp. Từ đó ảnh hưởng đến mặt bằng chung về mức hưởng lương hưu, trợ cấp hằng tháng của nhóm đối tượng này.
Bộ LĐ-TB&XH cho biết, một số nhóm đối tượng đã dừng hưởng theo quy định, sau đó được nhà nước ban hành chính sách cho tiếp tục hưởng trợ cấp hằng tháng từ nguồn ngân sách nhà nước, nên mức hưởng khá thấp so với mặt bằng chung. Mức trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng của người đang hưởng trợ cấp theo Quyết định số 91/2000/QĐ-TTg và Quyết định số 613/QĐ-TTg là khoảng 1.443.633 đồng/người/tháng.
Thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội "quan tâm điều chỉnh thỏa đáng đối với nhóm đối tượng có mức lương hưu thấp và nghỉ hưu trước năm 1995 nhằm thu hẹp khoảng cách chênh lệch lương hưu giữa người nghỉ hưu ở các thời kỳ và Nghị quyết số 69/2022/QH15 của Quốc hội "hỗ trợ thêm đối với người nghỉ hưu trước năm 1995 có mức hưởng thấp", Bộ LĐ-TB&XH đề xuất điều chỉnh đối tượng điều chỉnh đối với người nghỉ hưu từ trước ngày 1/1/1995 sau khi thực hiện điều chỉnh theo quy định chung mà có mức hưởng dưới 3 triệu đồng/người/tháng.
Theo Bộ này, việc xác định mốc 3 triệu đồng/người/tháng đề làm căn cứ điều chỉnh được tính toán dựa trên mức 2,5 triệu đồng/người/tháng quy định tại Nghị định số 108/2021/NĐ-CP, và thực hiện việc điều chỉnh tăng 20,8% theo mức tăng của mức lương cơ sở và các chính sách an sinh xã hội đang gắn với lương cơ sở theo Nghị quyết số 69/2022/QH15.
Do đó, Bộ đề xuất điều chỉnh theo số tiền tuyệt đối. Cụ thể, những người hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động và trợ cấp hằng tháng từ trước ngày 1/1/1995 sau khi điều chỉnh tăng thêm 12,5% theo mức điều chỉnh chung, mà có mức hưởng thấp hơn 3 triệu đồng/tháng thì mức hưởng được điều chỉnh tăng thêm 300.000 đồng/người/tháng đối với những người có mức hưởng từ 2,7 triệu đồng trở xuống. Tăng lên bằng 3 triệu đồng đối với những người có mức hưởng từ 2,7 triệu đồng đến dưới 3 triệu đồng.
Dự kiến, có khoảng 230.000 người hưởng lương hưu, trợ cấp hằng tháng từ trước ngày 1/1/1995 thuộc đối tượng điều chỉnh do ngân sách nhà nước chỉ trả với kinh phí khoảng 330 tỷ đồng.
Tuy nhiên, với việc điều chỉnh theo giải pháp trên thì những người hưởng lương hưu, trợ cấp trước ngày 1/1/1995 sau khi điều chỉnh một mức điều chỉnh theo tỷ lệ % chung mà có mức hưởng dưới 3 triệu đồng/tháng thì còn được điều chỉnh theo số tiền tuyệt đối. Do vậy, nhìn chung sẽ làm tăng thêm mức hưởng của những người có mức hưởng thấp.
Thực hiện giải pháp này cũng góp phần thu hẹp khoảng cách chênh lệch lương hưu giữa người có mức lương hưu thấp và lương hưu cao.
Lần gần nhất Chính phủ thực hiện điều chỉnh chính sách này là từ ngày 1/1/2022 theo quy định tại Nghị định số 108/2021/NĐ-CP điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng.
Cụ thể, điều chỉnh tăng thêm đối với người nghỉ hưu trước ngày 1/1/1995 sau khi đã thực hiện điều chỉnh tăng thêm 7,4% mà có mức hưởng dưới 2,3 triệu đồng/tháng thì được tăng thêm 200.000 đồng/người/tháng. Theo đó, mức hưởng trên 2,3 triệu đồng/người/tháng và dưới 2,5 triệu đồng/người/tháng thì được tăng lên bằng 2,5 triệu đồng.
Theo dõi sát tình hình lao động mất việc, giảm giờ làm
Cũng trong Nghị quyết 31, về chính sách an sinh xã hội, Chính phủ đánh giá, đến nay, việc thực hiện các chính sách hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 theo Nghị quyết số 68/NQ-CP và Nghị quyết số 126/NQ-CP của Chính phủ đã cơ bản hoàn thành.
Chính phủ yêu cầu, Bộ LĐ-TB&XH tiếp tục nghiên cứu, đề xuất hoàn thiện hệ thống chính sách về an sinh xã hội, bảo đảm toàn diện, đồng bộ, bền vững. Giao Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tiếp tục rà soát để hoàn thành việc chi trả các chế độ cho các đối tượng theo quy định, hoàn thành trong tháng 3/2023.
Bộ LĐ-TB&XH chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính rà soát, khẩn trương đề xuất phương án xử lý số tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách T.Ư năm 2021 còn dư sau khi hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động theo đúng nhiệm vụ đã giao tại Nghị quyết số 10/NQ-CP của Chính phủ, báo cáo Chính phủ trước ngày 15/3.
Về tình hình thực hiện Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 01/7/2021, Chính phủ cơ bản thống nhất với Báo cáo số 11/BC-BLĐTBXH ngày 27/01/2023 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tổng kết thực hiện Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 1/7/2021 của Chính phủ.
Liên quan đến các chính sách an sinh xã hội, Chính phủ giao Bảo hiểm Xã hội Việt Nam triển khai đồng bộ các giải pháp phát triển người tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; đôn đốc thu, giảm nợ bảo hiểm xã hội.
Chính phủ yêu cầu Bộ LĐ-TB&XH theo dõi sát sao tình hình người lao động bị mất việc, giảm giờ làm.
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đột xuất, kịp thời xử lý các hành vi vi phạm trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; giải quyết, chi trả kịp thời các quyền lợi về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế.
Tiếp tục rà soát, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, mở rộng hình thức cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 4; đẩy nhanh chuyển đổi số, hoàn thiện và kết nối hệ thống dữ liệu chuyên ngành về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm xã hội…
