Quy trình sản xuất đầu lân tại xưởng truyền thống hơn 20 năm tuổi ở TPHCM (Video: Phương Nhi).
Còn hơn hơn 10 ngày nữa là đến Tết Trung thu, những ngày qua anh Bành Chí Hùng (38 tuổi) chủ cơ sở sản xuất lân Thuận Anh Hãng (quận Bình Tân, TPHCM) cùng các người thợ của mình tất bật từ sáng sớm tới tối muộn để hoàn thành những chiếc đầu lân đầy màu sắc, nhiều mẫu mã để kịp giao cho khách hàng trước Trung thu.
Trong căn nhà rộng khoảng 100m2, vợ chồng anh Hùng cùng những người thợ đang miệt mài làm việc theo từng công đoạn như đan khung, đắp giấy, vẽ trang trí... cho các mẫu đầu lân được khách hàng đặt trước.
Để hoàn thiện một chiếc đầu lân, công đoạn đầu tiên là lên khung bằng tre, mây, nứa, dây kẽm tạo hình cơ bản. Theo những người thợ ở xưởng, cây mây được phơi khô, chẻ nhỏ, vót mịn và đảm bảo có độ dẻo cao để dễ uốn tạo khung.
"Tạo khung là công đoạn đầu tiên và quan trọng nhất để hình thành một chiếc đầu lân. Việc này cần tay nghề vì chỉ làm thủ công. Tùy vào tay nghề và độ khó của từng sản phẩm, mỗi đầu lân phải mất từ 5-7 ngày mới đan xong phần khung", anh Trần Thanh Phong - người nhiều năm gắn bó với xưởng lân - cho biết.
Những bộ khung sau khi được tạo hình chắc chắn, sẽ được chuyển qua công đoạn dán vải màn, giấy xuyến và tiếp tục được quét thêm lớp keo màu trắng bên ngoài. Sau đó, những bộ khung này sẽ được mang phơi khô khoảng một ngày cho cứng chắc trước khi đến công đoạn vẽ trang trí.
Các đầu lân chủ yếu được vẽ bằng những màu có tông rực rỡ như xanh, đỏ, vàng... và hoàn toàn được vẽ bằng tay nên gần như mỗi đầu lân đều có một màu sắc, thần thái khác nhau. Mỗi sản phẩm người thợ trong xưởng mất từ 3-5 ngày để trang trí.
Mỗi chiếc đầu lân sẽ có "thần thái" khác nhau, vui hay giận dữ còn tùy thuộc vào yêu cầu của khách hàng khi đặt làm.
"Vẽ đầu lân phải có đam mê, sự tỉ mỉ và chịu khó học hỏi. Khó nhất của công đoạn này là phần vẽ mắt, thần thái của lân được quyết định bởi đôi mắt. Một số phải làm theo mẫu của khách đặt, phức tạp và tinh xảo thì mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành", anh Nguyễn Hồng Phát - thợ vẽ lân - kể.
Theo anh Bành Chí Hùng, đầu lân sản xuất ra chủ yếu được phân phối và bán cho khách nước ngoài như: Mỹ, Singapore, Hồng Kông, Đài Loan, Campuchia,... Một số tỉnh thành trong nước cũng có nhưng đa số là các đoàn lân đặt làm riêng chứ xưởng không sản xuất đại trà. Các mẫu sẽ được khách hàng đặt theo yêu cầu về cả hình dáng, màu sắc, kích thước, thần thái,...
Khi đầu lân đã cơ bản hoàn thiện phần thô, sẽ được chuyển qua một thợ khác chuyên phụ trách công đoạn tân trang, dán lông, lắp mắt lân.
Lông cừu được sử dụng cho việc trang trí đầu lân, ngoài ra lân còn được lắp thêm mắt bằng nhựa, có gắn đèn nháy để thêm phần sinh động.
Ngoài các mẫu mã phổ thông như đầu lân, đầu rồng, mặt nạ ông địa, xưởng còn nhận làm thêm các loại khác theo yêu cầu của khách hàng. Trên tay anh Hùng là chiếc đầu thỏ được khách hàng ở Hồng Kông yêu cầu làm riêng.
Ở đây, lân được chia thành 3 loại chính là: Phật Sơn, Hạc Sơn và Phật Hạc. Khách hàng cũng có thể đặt theo kích cỡ, giá dao động từ 5 đến 7 triệu đồng/đầu lân.
Chị Lý Ngọc Oanh (35 tuổi, vợ anh Hùng) tất bật may đuôi lân, quần áo, cờ, lọng... cho các đoàn lân sư rồng. Theo chị Oanh, cầu kỳ nhất là may đuôi lân, đuôi thường làm bằng vải kim sa rồi gắn lông, đính kim tuyến để trang trí.
Sau khi sản phẩm hoàn thiện, anh Hùng sẽ kiểm tra chất lượng lần cuối trước khi giao cho khách hàng.
Mỗi tháng xưởng chỉ sản xuất khoảng 10 đến 12 đầu lân. Vào những dịp cao điểm như Trung thu, Tết Nguyên đán thì huy động nhân công làm cả buổi tối cũng chỉ sản xuất được khoảng 15 đầu lân/tháng.
Các nhân viên của xưởng múa thử bộ đầu lân để kiểm tra lại lần cuối trước khi giao cho khách hàng. Theo chủ xưởng, dịch Covid-19 không còn ảnh hưởng nhiều tới các hoạt động vui chơi giải trí, nên đơn đặt hàng dịp Tết Trung thu năm nay có phần tăng hơn năm trước.
