Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - Trung đã tranh cãi về vấn đề Đài Loan ngay trong cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên hôm 10/6 tại một hội nghị thượng đỉnh quốc phòng quy mô lớn diễn ra ở Singapore.
Trong đó, phía Washington cáo buộc Bắc Kinh đang cố làm thay đổi hiện trạng trên đảo Đài Loan, nhưng Trung Quốc lại cho rằng Mỹ đang làm gia tăng bất ổn bằng những hành động như bán vũ khí cho Đài Loan.
 |
| Đài Loan và Ukraine là hai chủ đề chính trong cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - Trung. (Ảnh: SCMP) |
CNN dẫn lời một quan chức quốc phòng Mỹ cho hay tại cuộc họp trước thềm Đối thoại Shangri-La, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã nói với người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa rằng, Mỹ vẫn cam kết thi hành “chính sách một Trung Quốc”. Tuy nhiên, ông Austin cảnh báo quân đội Trung Quốc đang ngày càng hung hăng, thiếu an toàn và thiếu chuyên nghiệp trong khu vực.
Tướng Mỹ nhấn mạnh thêm những hành động của quân đội Trung Quốc phản ánh các tuyên bố gần đây của giới chức Trung Quốc về việc Bắc Kinh có thể thay đổi hiện trạng của Đài Loan.
“Bộ trưởng Austin đồng thời bày tỏ quan ngại về những tuyên bố của các quan chức Trung Quốc rằng, eo biển Đài Loan không phải là vùng biển quốc tế. Trong vài tháng qua, giới chức Trung Quốc đã nói nhiều lần với Mỹ về điều này và nó thật sự đáng quan ngại”, vị quan chức Mỹ cho biết.
Một phát ngôn viên của quân đội Trung Quốc phản ứng sau tuyên bố của Mỹ rằng, không phải là Bắc Kinh thay đổi chính sách đã thi hàng hàng thập niên qua nhằm gây dựng sự ổn định ở eo biển Đài Loan.
“Không phải Trung Quốc đại lục đang làm thay đổi hiện trạng, đó là quân đội Đài Loan và các lực lượng bên ngoài đang cố tình làm thay đổi hiện trạng”, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa nói trong cuộc họp báo sau cuộc gặp với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Austin.
Tuyên bố từ phía Trung Quốc về cuộc gặp đầu tiên dưới thời Tổng thống Mỹ Joe Biden của Bộ trưởng Quốc phòng hai nước cho hay, ông Ngụy đã nhắc tới thương vụ bán vũ khí trị giá 120 triệu USD gần đây của Mỹ cho Đài Loan.
Trước đó, Cơ quan Quốc phòng Đài Loan cho biết thương vụ này sẽ bao gồm “các linh kiện cho tàu hải quân và hỗ trợ kỹ thuật”.
“Mỹ lại thông báo về các thương vụ bán vũ khí cho Đài Loan, chuyện này tác động nghiêm trọng tới chủ quyền và các lợi ích an ninh của Trung Quốc. Trung Quốc cực lực phản đối chuyện này”, tuyên bố từ phía Trung Quốc nhấn mạnh.
Theo quan chức Mỹ, vấn đề Đài Loan đã chiếm phần lớn thời gian trong cuộc họp giữa ông Austin và ông Ngụy.
Lâu nay, Trung Quốc chỉ xem Đài Loan là một tỉnh ly khai và nhiều lần khẳng định Đài Loan là “vấn đề nhạy cảm và quan trọng nhất trong mối quan hệ Mỹ - Trung”. Về phần mình, Mỹ cũng cam kết tôn trọng chính sách "một Trung Quốc" được thi hành kể từ khi Mỹ chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc vào năm 1979.
Song thông qua Đạo luật các mối Quan hệ với Đài Loan năm 1979 và nguyên tắc "Sáu điều đảm bảo" được ban hành từ năm 1982, Mỹ vẫn tiếp tục hỗ trợ Đài Loan dù không có quan hệ ngoại giao chính thức với hòn đảo này.
Ngoài vấn đề Đài Loan, cuộc gặp trực tiếp đầu tiên của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - Trung còn bao gồm những tranh luận về tình hình ở Ukraine.
Theo quan chức Mỹ, Bộ trưởng Austin đã hối thúc người đồng cấp Trung Quốc không cung cấp bất cứ sự hỗ trợ vật chất nào cho phía Nga.
Tại cuộc họp báo sau cuộc gặp với ông Austin, Bộ trưởng Ngụy đã nhấn mạnh Trung Quốc không hỗ trợ Nga trong cuộc xung đột ở Ukraine.
“Trung Quốc không cung cấp sự hỗ trợ quân sự nào cho phía Nga. Điều này là chắc chắn”, ông Ngụy nói.
Dù vẫn còn nhiều bất đồng, song theo ông Nguy, cuộc họp kéo dài một tiếng đồng hồ với ông Austin đã “đạt hiệu quả như mong muốn”, “thẳng thắn, tích cực và mang tính xây dựng”. Theo kế hoạch ban đầu, cuộc gặp chỉ kéo dài nửa tiếng.
Hai bên cũng đã thảo luận về mong muốn của Mỹ trong việc thiết lập các đường dây liên lạc thiết thực hơn giữa quân đội Mỹ - Trung để tránh sự cạnh tranh giữa hai nước biến thành xung đột.
Ông Ngụy cho hay các bước tiếp theo trong quan hệ Mỹ - Trung sẽ bao gồm tiến hành trao đổi và đối thoại về hợp tác thông qua các kênh quân sự và đối ngoại.
“Phía Trung Quốc cho rằng, gặp gỡ vẫn tốt hơn là không gặp, đối thoại vẫn tốt hơn là không đối thoại”, ông Ngụy kết luận.
Minh Thu (lược dịch)
