Trong khi bạn bè học tiết Công dân hoặc Kinh tế ở lớp, Saniyya Boykin (17 tuổi, học sinh trường Trung học Camden ở Camden, South Carolina) chuẩn bị thức ăn cho bữa ăn trưa ở trường vào ngày mai hoặc dọn dẹp sàn nhà bếp với giá 12,5 USD/giờ.
"Em đang tìm cách để sở hữu một nhà hàng của riêng mình. Em cảm thấy công việc này sẽ mở ra nhiều cơ hội, như học về vấn đề bên trong của việc kinh doanh", Boykin dự định theo học đại học dành cho người da màu sau khi tốt nghiệp trung học và sau đó học trường về ẩm thực.
Từ trưa đến 15h30, Boykin cùng những học sinh khác vận hành bếp ăn của trường. Trong số này, một số em thực tập không lương để đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp của bang nhằm tốt nghiệp. Một số khác là học sinh khuyết tật, công việc là một phần trong chương trình học của họ.
Hai học sinh Arthur Norred và Roman Lawing cùng quản lý Heather Webb đang chuẩn bị các phần ăn. (Ảnh: NBC News)
Thiếu nhân viên nghiêm trọng
Boykin là một trong số ít học sinh vị thành niên được trường học thuê nhằm đảm bảo nhân sự cho các công việc như chăm sóc cảnh quan, văn thư và công việc ở quán ăn tự phục vụ vốn do người lớn đảm nhận.
Cuộc khủng hoảng nhân sự đang ảnh hưởng nghiêm trọng tới nhiều học khu ở Mỹ. Theo số liệu hồi tháng 6 của Viện Khoa học Giáo dục thuộc Bộ Giáo dục Mỹ, khoảng 1/3 trường thiếu nhân viên cho năm học tới. 19% trường thiếu nhân viên nhà bếp, 29% thiếu nhân viên đưa đón học sinh.
Tại một số học khu, trường học thuê học sinh để giải quyết vấn đề này. Một số em cho rằng công việc tại trường mang lại những cơ hội mà các em không thể có được nếu làm thêm bên ngoài. Đại diện các trường đang thí điểm chương trình cho biết một số học khu khác cũng tìm cách áp dụng giải pháp tương tự.
Trong khi đó, không ít người lo ngại việc thuê học sinh làm việc tại trường khiến trường học đánh mất phần nào vai trò và không hỗ trợ thanh thiếu niên phát triển nghề nghiệp.
Thuê học sinh làm nhân viên nhà bếp, trực điện thoại
Tại học khu Karshaw (South Carolina), bao gồm trường mà Boykin làm việc và học tập, Misha Lawyer - điều phối viên dịch vụ thực phẩm - cho hay 1/3 nhân viên nhà bếp không trở lại làm việc từ năm học 2021. Nhiều người bỏ việc vì cần ở nhà cùng con học trực tuyến hoặc sợ lây nhiễm SARS-CoV-2 ở trường.
Vì vậy, học khu thuê học sinh làm những việc không liên quan đến giảng dạy với lương khởi điểm 12,24 USD, tương đương mức chi trả cho lao động trưởng thành chưa có kinh nghiệm.
Những nhân viên vị thành niên hỗ trợ cắt rau củ, chuẩn bị trái cây và sắp xếp các phần ăn trưa. Học sinh như Boykin có đủ điều kiện để bắt đầu ngày học muộn, rời trường sớm vì họ đã đáp ứng yêu cầu để tốt nghiệp. Một số em chọn học lên cao đẳng cộng đồng trong khi số khác sẽ trực tiếp đi làm.
"Một trong những câu hỏi tôi nhận được nhiều nhất là 'Những đứa trẻ có đang cướp đi cơ hội việc làm của người lớn không?'. Hoàn toàn không. Thậm chí khi có đủ nhân viên, tôi vẫn tìm cách cho các em vào làm vì điều các em nhận lại không chỉ là tiền lương", Lawyer nói.
Học khu Lexington-Richland 5 ở ngoại ô Columbia cũng triển khai chương trình thuê học sinh. Đây được coi như bước khởi điểm cho những học sinh chọn đi làm luôn sau khi tốt nghiệp trung học. Với việc học phí cao cùng viễn cảnh nợ sinh viên ngập đầu, nhiều học sinh ở Mỹ chọn không vào đại học.
Nhiều trường trung học ở Mỹ thuê học sinh làm nhân viên nhà việc, trực điện thoại, đón tiếp phụ huynh vì thiếu nhân sự. (Ảnh: NBC News)
Neveah Grooms (18 tuổi, học sinh trường Trung học Irmo, Columbia) đã làm việc như một trợ lý văn phòng tại văn phòng của trường từ năm ngoái và kiếm 11 USD/giờ. Nữ sinh không bị thu hút bởi các câu lạc bộ ngoại khóa trong trường và xem công việc trên như một cách hướng đến trường học về thú y.
Grooms làm việc khoảng 3 giờ/ngày, đôi khi cả ngày, để đáp ứng các yêu cầu vào nghề của bang khi tốt nghiệp. Nữ sinh làm việc ở cửa hàng bán đồ ăn nhanh, bán lẻ nhưng em thích trả lời điện thoại và giúp khách hàng hoặc phụ huynh đến trường hơn.
"Em gặp rất nhiều người, từ lãnh đạo học khu đến thị trưởng. Nếu cần thư giới thiệu để vào đại học, em dễ dàng xin được thư hơn khi gặp họ thường xuyên như vậy", Grooms chia sẻ.
Tranh cãi
Trong khi các học sinh như Grooms có thể xây dựng mối quan hệ hữu ích với các nhà lãnh đạo thông qua vị trí công việc, nhiều em khác được thuê chỉ đơn giản để cắt cỏ hoặc quét dọn lớp học sau giờ học như tại học khu Northwest ở Missouri.
Mark Catalana, Giám đốc nhân sự học khu Northwest, cho biết các nhà quản lý bảo đảm thời gian làm việc phù hợp với lịch học của các em. Ông đã thuê 27 học sinh tại trường trong năm học vừa rồi và ít nhất 11 em có dự định trở lại làm việc vào năm nay. Học sinh được trả 12-14,25 USD/giờ.
"Đó là trường hợp cả hai bên đều có lợi. Học sinh có thể kiếm tiền và chúng tôi có nhân sự làm việc", ông Mark Catalana nói.
Trước đây, các trường đã thuê học sinh làm việc vào mùa hè, công việc thường là dạy kèm hoặc hỗ trợ trông trẻ.
Tuy nhiên, bà Carol Burris, Giám đốc của Mạng lưới Giáo dục công lập cho biết: "Mục đích của trường học công là phục vụ học sinh. Khi chúng ta bắt đầu lấn qua được thời gian giảng dạy và thay vào đó, ta đem lại cho các học sinh công việc thu nhập thấp, điều này sẽ không giúp định hướng nghề nghiệp cho học sinh".
Ngoài ra, một số chuyên gia cho rằng học sinh trung học cần nhiều thứ hơn chỉ là công việc linh hoạt về thời gian cùng mức thù lao ít ỏi để có thể thành công trong tương lai.
Thomas Showalter, Giám đốc điều hành của Liên minh Việc làm Thanh niên Quốc gia, cho rằng các học khu nên xem xét tăng cường việc thuê lao động học sinh bằng cách kết nối các em với cơ sở đào tạo có cung cấp chứng chỉ về lĩnh vực khách sạn và thực phẩm.
Ông tin tưởng chương trình đào tạo chính quy sẽ giúp học sinh có kỹ năng, kinh nghiệm để chuẩn bị tốt cho công việc tương lai.
