Tại kỳ họp HĐND TPHCM lần thứ 20, khóa X, khai mạc sáng 9/12, ông Dương Ngọc Hải, Phó chủ tịch UBND TPHCM, đã báo cáo với các đại biểu về các tờ trình của chính quyền thành phố. Trong đó có tờ trình quy định về chính sách khen thưởng, hỗ trợ đối với tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số trên địa bàn.
Các chính sách mới được đưa ra trong bối cảnh quy mô dân số thành phố tăng chậm, tổng tỷ suất sinh còn khá thấp (1,32 con/phụ nữ).
Để hỗ trợ giải quyết tình trạng mức sinh thấp, TPHCM đề xuất tặng giấy khen Chủ tịch UBND cấp huyện kèm hỗ trợ bằng tiền 30 triệu đồng đối với xã liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong tuổi sinh đẻ sinh đủ 2 con; tặng bằng khen của Chủ tịch UBND thành phố kèm hỗ trợ bằng tiền 60 triệu đồng đối với xã 5 năm liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ 2 con.
Đối với cá nhân, phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi được hỗ trợ một lần bằng tiền là 3 triệu đồng. Mức hỗ trợ này được TPHCM dựa trên chi phí y tế khi mang thai và sinh con.
Trong vấn đề kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, xã đạt 100% ấp có nội dung kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trong hương ước, quy ước được đề xuất tặng giấy khen của Chủ tịch UBND cấp huyện kèm hỗ trợ 1 triệu đồng.
Ngoài ra, TPHCM dự kiến hỗ trợ phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh thuộc hộ nghèo, cận nghèo, đối tượng bảo trợ xã hội, đối tượng sống tại xã đảo 2 triệu đồng cho việc tầm soát trước sinh, tầm soát sơ sinh, và khoản tiền hỗ trợ khác.
Trong các chính sách mới được đề xuất, xã đạt 100% người cao tuổi có thẻ bảo hiểm y tế, được lập hồ sơ theo dõi sức khỏe và khám sức khỏe định kỳ được đề xuất tặng giấy khen của Chủ tịch UBND huyện kèm hỗ trợ 30 triệu đồng. Cộng tác viên dân số ấp đạt và vượt các chỉ tiêu về vận động, theo dõi chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi tại gia đình, cộng đồng được tặng Giấy khen của Chủ tịch UBND cấp xã.
Nếu các chính sách mới được thông qua, dự kiến ngân sách TPHCM sẽ chi hơn 198,5 tỷ đồng cho quãng thời gian 5 năm.
Tổng tỷ suất sinh của TPHCM năm 2023 là 1,32 con, ở mức rất thấp so với mức sinh thay thế là 2,1 con. TPHCM đang được xếp trong nhóm 21 tỉnh, thành phố có mức sinh thấp của cả nước.
UBND TPHCM cho biết, căn cứ theo các mô hình nhân khẩu học, mức sinh thấp sẽ tác động mạnh đến cơ cấu dân số thành phố trong tương lai. Trong điều kiện kinh tế tiếp tục tăng trưởng, tốc độ đô thị hóa cao, sự hội nhập quốc tế ngày càng sâu, rộng, mức sinh thấp kéo dài sẽ để lại nhiều hệ lụy như già hóa dân số nhanh, thiếu hụt nguồn lao động, ảnh hưởng đến an sinh xã hội...
Tính đến tháng 12 năm 2023, số người cao tuổi thường trú và tạm trú tại TPHCM là hơn 1,1 triệu người (chiếm hơn 11%). Điều này cho thấy địa phương đang bước vào giai đoạn già hóa dân số.