Tổng cục Hải quan cho biết, đến ngày 15/3, kim ngạch mặt hàng thuốc trừ sâu và nguyên liệu ước đạt 151,7 tỷ đồng, tăng 30% so với cùng kỳ năm trước (khoảng 35,6 triệu USD).
Riêng trong 2 tháng đầu năm, kim ngạch nhập khẩu loại hàng đặc biệt này cũng tăng mạnh lên 117 triệu USD, tăng 25 triệu USD so với cùng kỳ năm trước.
Thuốc trừ sâu Trung Quốc tại Việt Nam ngoài đường nhập khẩu chính ngạch, còn tuồn về những loại nhập lậu (Ảnh minh họa của Hải quan).
Trong đó, kim ngạch nhập khẩu mặt hàng này từ Trung Quốc 2 tháng qua ước đạt khoảng 49,1 triệu USD, chiếm khoảng 42% tổng giá trị nhập khẩu nhóm hàng này.
So với cùng kỳ năm trước, kim ngạch nhập khẩu thuốc trừ sâu và nguyên liệu từ Trung Quốc vào Việt Nam tăng khoảng 5 triệu USD.
Tính bình quân, trong 2 tháng qua, Việt Nam chi gần 19 tỷ đồng mỗi ngày để nhập loại hàng hóa này từ Trung Quốc, tăng hơn 2 tỷ đồng/ngày so với cùng kỳ năm trước.
Thực tế, trong vòng 3 năm trở lại đây dù thuốc trừ sâu về Việt Nam đã giảm về kim ngạch, song Trung Quốc vẫn là nơi cung cấp phần lớn cho Việt Nam. Năm 2017, Việt Nam chi gần 1 tỷ USD nhập mặt hàng này, năm 2018 xuống còn gần 940 triệu USD, năm 2019 là 864 triệu USD và năm 2020 là 704 triệu USD.
Kim ngạch giảm mạnh theo năm, cụ thể, kim ngạch nhập thuốc trừ sâu năm 2017 giảm 40 triệu USD so với kim ngạch nhập mặt hàng này trong năm 2018, năm 2019 giảm 75 triệu USD so với kim ngạch năm 2018 và năm 2020 giảm 160 triệu USD so với kim ngạch nhập mặt hàng này trong năm 2019.
Giá trị nhập khẩu mặt hàng này từ Trung Quốc về Việt Nam trong vòng 4 năm qua cũng thay đổi, năm 2020 giảm mạnh nhất 136 triệu USD so với kim ngạch nhập khẩu thuốc trừ sâu năm 2019.
Tuy nhiên, về con số tuyệt đối, kim ngạch nhập khẩu thuốc trừ sâu từ Trung Quốc về Việt Nam từ năm 2017 đến nay luôn chiếm tỷ trọng rất lớn 44% đến 53% tổng kim ngạch nhập khẩu thuốc trừ sâu ở Việt Nam.
Cụ thể, kim ngạch nhập khẩu thuốc trừ sâu Trung Quốc về Việt Nam năm 2017 là 524 triệu USD, chiếm hơn 53,5% tổng kim ngạch mặt hàng; năm 2018 là 461 triệu USD, chiếm 49%; năm 2019 là 448,7 triệu USD, chiếm gần 52% và năm 2020 là 312 triệu USD, chiếm 44,3%.
Trong khi đó, các nước có trình độ công nghệ, sinh học và y học phát triển hàng đầu trong lĩnh vực nông nghiệp như: Ấn Độ, Nhật, Mỹ, Thái Lan, kim ngạch nhập khẩu thuốc trừ sâu vào Việt Nam dao động từ 20 đến 70 triệu USD/năm, chỉ bằng 1/3 kim ngạch nhập khẩu từ Trung Quốc.
Theo chuyên gia về nông nghiệp, nguyên giảng viên Đại học Cần Thơ, sở dĩ Việt Nam nhập nhiều loại thuốc trừ sâu, nguyên liệu từ Trung Quốc bởi chi phí rẻ, không gặp khó khăn từ bản quyền phát minh, sáng chế. Các loại thuốc trừ sâu xuất xứ từ Trung Quốc là sản phẩm liên doanh hoặc được mua bằng phát minh, sở hữu trí tuệ để có gia công. Tuy nhiên, có loại là sản phẩm do Trung Quốc nghiên cứu, chế tạo tương tự các sản phẩm, nguyên liệu từ các nước khác, nhưng với chi phí rẻ hơn nên dễ dàng thắng thầu trong các hợp đồng cung cấp cho doanh nghiệp lớn, hợp tác xã.
Theo thống kê sơ bộ, mỗi năm Việt Nam nhập từ 100.000 đến 120.000 tấn thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật các loại. Trong khi đó, với lợi thế là nước sản xuất nông nghiệp hàng đầu thế giới, ngành bảo vệ thực vật vẫn chưa có sản phẩm xuất khẩu.
Hiện nay, một số sản phẩm thuốc trừ sâu sinh học đã được nghiên cứu và ứng dụng, nhưng việc nhập khẩu số lượng lớn các loại thuốc bảo vệ từ Trung Quốc với giá rẻ cần được kiểm soát nghiêm ngặt hơn.
