Vai trò của xe tăng trong xung đột Nga-Ukraine

Tuy vậy, những gì diễn ra trong thời gian gần đây cho thấy, sự xuất hiện của xe tăng trên chiến trường với tần suất lớn có thể đảo ngược tình thế một cách đáng kể. Sau nhiều tuần xem xét, Đức ngày 26/1 tuyên bố sẽ gửi xe tăng Leopard 2 tới Ukraine, trong khi Mỹ cũng thông báo sẽ chuyển giao xe tăng M1 Abrams của nước này. Nhiều quốc gia châu Âu khác cũng bày tỏ ý định tương tự.

Nhưng Ukraine cần nhanh chóng đưa xe tăng thế hệ mới của phương Tây vào chiến đấu khi nước này đang chạy đua với thời gian trong bối cảnh có nhiều đồn đoán cho rằng, Nga có thể nhanh chóng tập hợp lực lượng để chuẩn bị cho một cuộc tấn công mới.

“Nga đang cố gắng tái tập hợp lực lượng” cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Andrii Zahorodniuk, hiện là người đứng đầu tổ chức tư vấn an ninh Trung tâm Chiến lược Quốc phòng nhận định. Theo ông, Nga “muốn huy động một lực lượng lớn hơn và có thể tiến hành cuộc tấn công mới vào mùa Xuân này”.

Nói cách khác, đã đến lúc Ukraine cần phải tăng cường trang bị vũ khí. Ông Zahorodniuk cũng như nhiều chuyên gia quốc phòng phương Tây tin tưởng, xe tăng sẽ là phương tiện quyết định trong trận chiến tiếp theo tại Ukraine.

Nga và Ukraine chạy đua cho cuộc tấn công vào mùa Xuân

Cả Nga và Ukraine đều đang chạy đua với thời gian để chuẩn bị cho một cuộc tấn công mới vào mùa Xuân – điều mà cả hai bên tin rằng sẽ là chìa khóa quyết định tương lai cuộc chiến. Giới phân tích cho rằng, bên nào tấn công trước sẽ giành được lợi thế buộc đối phương phải thay đổi kế hoạch.

Hồi đầu tháng 1/2023, tình báo quân sự Ukraine cảnh báo, Tổng thống Nga Putin đang lên kế hoạch tiến hành đợt huy động thứ 2, ngoài 300.000 binh sỹ mới nhập ngũ vào tháng 10/2022.

Ông William Alberque, chuyên tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế cho rằng: “Nếu Nga tiếp tục huy động thêm hàng trăm nghìn người nhập ngũ, thì điều này đồng nghĩa với việc vào cuối mùa Đông hoặc đầu mùa Xuân, họ có thể sẽ cố gắng phá vỡ các tuyến phòng thủ của Ukraine. Đây là lý do tại sao phương Tây tính đến việc cung cấp xe tăng chiến đấu cho Ukraine bởi điều đó có thể giúp họ ngăn chặn bất cứ cuộc tấn công nào của Nga”.

Đánh giá của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) cũng cho rằng, quân đội Nga đang tập hợp lại lực lượng để chuẩn bị cho một cuộc tấn công quyết định ở khu vực Donetsk và Lugansk, phía Đông Ukraine. Theo ISW, Nga không có khả năng tiến hành một cuộc tấn công từ Belarus – nước láng giềng phía Bắc của Ukraine mặc dù Moscow từng làm như vậy khi bắt đầu phát động chiến dịch quân sự đặc biệt.

Kể từ khi xung đột nổ ra vào cuối tháng 2/2022, Nga đã đạt được một số tiến bộ ở phía đông và nam Ukraine, song vấp phải sự kháng cự mạnh mẽ ở một số khu vực. Nhưng sau đó, Nga đã thay đổi chiến lược với việc liên tiếp thực hiện các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng tại Ukraine bằng tên lửa trong những tháng gần đây, nhằm làm giảm sức chiến đấu của đối phương.

Sự khác biệt so với giai đoạn đầu cuộc xung đột

Ukraine được cho là đang lên kế hoạch tiến hành cuộc phản công để giành lại toàn bộ các vùng lãnh thổ đã mất vào tay Nga. Giới phân tích cho rằng, nhiều khả năng sẽ có sự khác biệt giữa cuộc phản công này với cuộc phản công mà Kiev đã thực hiện vào mùa Hè và mùa Thu năm 2022 trên mặt trận Kharkov và Kherson.

Bởi hiện nay, Nga đã thiết lập tuyến phòng thủ vững chắc với quy mô lớn chưa từng thấy ở châu Âu kể từ Thế chiến 2. Tuyến phòng thủ này kéo dài hàng trăm km, với những ụ bê tông, hàng rào chống thiết giáp, tổ súng máy và chiến hào, boongke được thiết kế để chống lại các trận địa pháo. Để bộ binh Ukraine có thể chọc thủng phòng tuyến kiên cố như vậy, họ cần sự hỗ trợ của lực lượng tấn công bọc thép, đặc biệt là thiết giáp hạng nặng do NATO cung cấp.

Ông Oleksiy Melnik – người đồng sáng lập Trung tâm Razumkov ở Kiev đánh giá, Ukraine có thể tập trung thiết giáp hạng nặng của NATO trên một mặt trận cụ thể. Dựa trên thông tin mà trung tâm nhận được từ các quan chức quân đội và chính phủ Ukraine, chuyên gia này nhận định, mặt trận đó sẽ là Zaporizhzhia.

Hồi đầu tuần, CNN đăng tải một bài viết cho biết, các quan chức Mỹ và NATO đã hối thúc Ukraine từ bỏ việc phòng thủ tại Bakhmut ở Donetsk và tập trung tấn công ở phía Nam nhằm cắt đứt tuyến liên kết giữa biên giới Nga với các vùng lãnh thổ mà nước này đang chiếm giữ ở Kherson và biển Azov, đồng thời bố trí lực lượng của Kiev tại cửa ngõ Crimea.

“Một bước đột phá lớn của Ukraine ở Zaporizhzhia sẽ đe dọa nghiêm trọng cây cầu trên đất liền nối giữa khu vực Rostov của Nga và Crimea”, cơ quan tình báo của Bộ Quốc phòng Anh lưu ý.

Mặt trận phía nam giữa Kherson và Dnipropetrovsk đang trong tình trạng bế tắc vì quân đội 2 nước bị ngăn cách bởi sông Dnipro - một trong những con sông lớn nhất ở châu Âu. Để đổ bộ lên bờ sông do Nga kiểm soát, Ukraine cần một số lượng lớn binh sỹ, pháo binh và phương tiện đổ bộ.

Lựa chọn cho Kiev là Zaporizhzhia, khu vực nơi sông Dnipro chảy qua và là nơi các lực lượng Ukraine vẫn kiểm soát một phần bờ phía đông. Theo ông Thibault Fouillet, nhà phân tích tại Tổ chức Nghiên cứu Chiến lược, địa hình ở Zaporizhzhia bằng phẳng và phần lớn không có các khu đô thị lớn, khiến nơi đây trở nên lý tưởng cho hoạt động của các sư đoàn thiết giáp.

Các cuộc tấn công quy mô nhỏ của Nga tại Zaporizhzhia trong suốt tháng 1 đã củng cố dự đoán rằng nơi đây sẽ trở thành điểm nóng mới của cuộc chiến. Nếu Ukraine giành được lợi thế ở mặt trận này, các tuyến tiếp tế của Nga trên bờ biển Azov và Biển Đen sẽ nằm trong tầm bắn của tên lửa HIMARS.

Nhưng thời tiết đang bất lợi với Ukraine, quốc gia đã để vuột mất cơ hội tiến hành một cuộc tấn công vào mùa Đông. Khi tan băng vào mùa xuân, địa hình lầy lội sẽ cản trở hoạt động của xe tăng. Chưa kể, những chiếc xe tăng mà phương Tây cam kết cung cấp cho Ukraine là những hệ thống phức tạp, đòi hỏi quá trình huấn luyện kéo dài, vì thế có thể phải mất vài tháng chúng mới được triển khai trên chiến trường./.