Nhiều người Việt mắc căn bệnh 'càng đi càng đau'

Tin Y tế - Ngày đăng : 09:50, 14/07/2022

Tại Trung tâm Tim mạch và Hô hấp, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, mỗi ngày có hàng chục bệnh nhân phải đến khám và nhập viện điều trị vì bệnh lý động mạch chi dưới mạn tính - một bệnh lý phổ biến nhưng lại không nhiều người biết đến. Người phải ngồi xe lăn, người tập tễnh, đau đớn lết đi, người phải nằm trên giường bệnh vì vừa phẫu thuật cắt cụt chi... là hậu quả của căn bệnh các bệnh nhân đang phải gánh chịu.
Nhiều người Việt mắc căn bệnh “càng đi càng đau”
Bác sĩ Tiên khám cho bệnh nhân bị tắc mạch chi dưới. Ảnh: Thùy Linh

Căn bệnh gây tàn phế, hậu quả đeo đẳng suốt đời

Ông Đ.V.K. (55 tuổi, ở Hưng Yên) đang lo lắng nằm trên giường bệnh, chờ vào phòng can thiệp. Từ tháng 12.2021, ông bắt đầu có biểu hiện đau tức chân khi đi lại, càng đi đoạn đường dài lại càng đau hơn, nếu dừng lại nghỉ sẽ đỡ đau, tiếp tục đi thì thấy đau. Càng ngày, tình trạng đó càng trở nên trầm trọng hơn, đau buốt lên tận thái dương, thậm chí không đi lại cũng đau, nhất là đầu ngón chân.

"Cơn đau nhức khiến tôi không ngủ được, uống thuốc ngủ, thuốc giảm đau cũng không ăn thua. Sáng ngủ dậy tôi thấy chân bị tê, sau đó tím ngón chân, thậm chí là bị sưng, nhức, mưng mủ. Tôi có đi khám ở bệnh viện gần nhà nhưng bác sĩ không chẩn đoán đúng bệnh nên tình trạng bệnh không cải thiện", ông K nhớ lại.

Gần đây, khi không thể chịu nổi những cơn đau hành hạ, ông K quyết định lên Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức khám. Ông được chẩn đoán bị thiếu máu mạn tính chi dưới, cần can thiệp nội mạch tránh nguy cơ cắt cụt chi. Ông K bảo đây là căn bệnh mà bản thân ông và những người trong gia đình chưa từng nghe qua.

Thế nhưng, theo các bác sĩ, đây lại là căn bệnh phổ biến. Tại Bệnh viện Việt Đức, mỗi ngày khám khoảng 10-15 bệnh nhân. Mỗi năm bệnh viện can thiệp cho khoảng 200-300 trường hợp.

Thạc sĩ, bác sĩ Lê Nhật Tiên, Phó trưởng khoa Nội, Can thiệp Tim mạch và Hô hấp, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, bệnh nhân K bị tắc hai mạch máu nhỏ ở chân (mạch chày, mạch mu chân), ngón chân bắt đầu có dấu hiệu sớm của hoại tử. Nguyên nhân do tình trạng xơ vữa mạch máu, hậu quả của việc hút thuốc lá suốt nhiều năm.

Căn bệnh này thường gặp ở người tuổi trung niên trở lên, phổ biến ở người cao tuổi. Nghiên cứu tại Mỹ cho thấy có đến 20% người trên 70 tuổi gặp phải tình trạng này từ nhẹ đến nặng.

Nhiều bệnh nhân đi khám muộn, khi đau đớn liên tục, hoại tử chi

Thiếu máu mạn tính chi dưới hay bệnh động mạch chi dưới mạn tính là tình trạng động mạch chủ và các động mạch ở chi dưới bị hẹp hoặc tắc, gây cản trở lưu thông máu đến các cơ quan bộ phận chi dưới như cơ và bộ phận liên quan khác như dây thần kinh, da... Điều này dẫn đến sự chuyển hóa yếm khí và sinh ra nhiều acid lactic, gây đau nhức chân khi vận động hay còn gọi là đau cách hồi.

Theo BS Tiên, dấu hiệu của bệnh rất rõ. Ở giai đoạn sớm, biểu hiện phổ biến là đau cách hồi, đau khi đi lại, dừng lại nghỉ sẽ đỡ đau và lại đau khi tiếp tục đi. Khoảng cách quãng đường khi xuất hiện đau càng ngắn lại thì mức độ bệnh càng nặng.

Ở giai đoạn muộn, có người chỉ đi vài mét đến 20m là đã thấy đau, thậm chí đau ngay cả khi nghỉ ngơi. Cuối cùng là các dấu hiệu thiếu máu cục bộ như loét da, hoại tử đen bàn ngón chân, phải cắt cụt chi gây tàn phế cho người bệnh, hoặc nhiễm trùng huyết.

Theo các bác sĩ, hậu quả của bệnh động mạch chi dưới mạn tính ít gây tử vong nhưng nó có thể gây tàn phế, bệnh nhân cũng sẽ phải điều trị suốt đời bằng thuốc, giảm chất lượng cuộc sống do phải cắt cụt chi. Vì thế, quan điểm hiện tại là bảo tồn chi tối đa, giúp cải thiện chất lượng sống của người bệnh.

Các phương pháp điều trị bệnh đa dạng, chủ yếu là phẫu thuật kinh điển, can thiệp nội mạch và điều trị nội khoa. Trong đó, can thiệp nội mạch ngày càng chiếm ưu thế, là biện pháp điều trị được đưa ra trước khi phẫu thuật. Ưu điểm của nó là ít xâm lấn, có thể can thiệp vào mạch máu nhỏ, thời gian nằm viện ngắn. Sau khi phục hồi lưu thông mạch máu, máu xuống dưới nhiều hơn, phần hoại tử của chi giáp ranh giữa hoại tử và chưa hoại tử có thể sống lại. Việc này giúp bảo tồn chi tối đa.

Tại nước ta bệnh thường gặp ở nam giới nhiều hơn nữ giới vì tỉ lệ nam giới hút thuốc lá cao hơn. Với người hút thuốc lá, nguy cơ mắc bệnh động mạch chi dưới tăng lên 2-6 lần.

Tương tự, với người bị tiểu đường nguy cơ mắc cũng tăng 2-4 lần.

PGS.TS Nguyễn Hữu Ước, Giám đốc Trung tâm Tim mạch và Lồng ngực, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cũng cho biết thêm, bệnh động mạch chi dưới mạn tính là một bệnh lý tiến triển dai dẳng và theo từng giai đoạn. Vì vậy, bệnh nhân khi có dấu hiệu cần phải được kiểm tra sớm để kiểm soát các yếu tố làm tăng tiến triển của bệnh, giảm thiểu biến chứng do tắc động mạch, giảm thiểu tàn phế cho người bệnh.

Dấu hiệu nhận biết căn bệnh

Ở giai đoạn sớm, biểu hiện phổ biến là đau cách hồi, đau khi đi lại, dừng lại nghỉ sẽ đỡ đau và lại đau khi tiếp tục đi. Khoảng cách quãng đường khi xuất hiện đau càng ngắn lại thì mức độ bệnh càng nặng.

Lúc đầu, bệnh nhân đi 500m mới đau chân thì càng về sau có thể chỉ đi 300m, 150m đã đau. Ở giai đoạn muộn, có người chỉ đi vài mét đến 20m là đã thấy đau.

Bệnh nhân đau mỏi chân liên tục, chân tím lạnh - bắt đầu dấu hiệu sớm của hoại tử ngón.

Bệnh thường gặp ở người tuổi trung niên trở lên, phổ biến ở người cao tuổi.

Thùy Linh