Kết nạp Thụy Điển, Phần Lan, NATO như hổ mọc thêm cánh với 'hồ NATO' và 'tàu sân bay không thể chìm'?

Ngoại trưởng Phần Lan, Thụy Điển và Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tại một sự kiện ngày 24/1. (Nguồn: AFP).

Có lợi cho liên minh

Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga vào Ukraine đã khiến Thụy Điển và Phần Lan nộp đơn xin gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) sau nhiều thập niên không liên kết. Những ngày qua, các nhà lãnh đạo quân sự Mỹ đã bày tỏ ủng hộ hai quốc gia Bắc Âu này gia nhập NATO, nêu bật những đóng góp của họ cho an ninh châu Âu.

Các quan chức quân sự hàng đầu của Mỹ nêu rõ, quân đội Mỹ sẽ được hưởng lợi nếu Thụy Điển và Phần Lan gia nhập NATO, đồng thời chia sẻ sự hào hứng của nhiều người ở Mỹ và châu Âu về việc kết nạp hai quốc gia này vào liên minh.

Phát biểu tại Ủy ban quân lực Thượng viện Mỹ ngày 26/5, Tướng Christopher Cavoli, Tư lệnh quân đội Mỹ ở châu Âu nói: “Tôi mong muốn Phần Lan và Thụy Điển gia nhập liên minh từ góc độ quân sự. Quân đội của hai quốc gia đó mang lại năng lực và khả năng cho liên minh".

Giới chức quân sự Mỹ đều ca ngợi các lực lượng vũ trang của Thụy Điển và Phần Lan, phản ánh mối quan hệ đối tác chặt chẽ mà họ đã phát triển với Mỹ và các đồng minh NATO.

Tướng Jeffrey Harrigian, Tư lệnh lực lượng không quân Mỹ ở châu Âu, nhận xét: “Người Phần Lan và Thụy Điển là những người phi thường trong khả năng phân phối nguồn lực và tự bảo vệ mình theo cách mà chúng tôi có thể học hỏi, đồng thời tạo ra sức mạnh chiến đấu”.

Phát biểu tại buổi điều trần về việc đề cử lãnh đạo Bộ Tư lệnh châu Âu của Mỹ và Tư lệnh đồng minh tối cao ở châu Âu, Tướng Cavoli cho biết, khả năng và nguồn lực quân sự của Thụy Điển và Phần Lan sẽ giúp họ dễ dàng hội nhập vào liên minh.

Tướng Cavoli nhận định: "Phần Lan có 'một đội quân lớn' được trang bị tốt, được huấn luyện bài bản và có thể 'nhanh chóng huy động' vì hầu hết người Phần Lan đều được đào tạo quân sự. Thụy Điển cũng vậy, họ có một quân đội quy mô nhỏ hơn nhưng rất có năng lực và đang phát triển”.

Kể từ khi Nga thực hiện chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, Thụy Điển đã chấp thuận tăng ngân sách đáng kể để bổ sung lực lượng và mua khí tài.

Tướng Cavoli cho rằng, danh tiếng của Thụy Điển trong việc sản xuất vũ khí chất lượng cao - bao gồm máy bay phản lực không tàng hình tối tân và tàu ngầm chạy bằng năng lượng thông thường - sẽ mang lại lợi ích cho NATO.

Việc kết nạp Thụy Điển và Phần Lan cũng sẽ dẫn đến việc lãnh thổ của liên minh gần như bao quanh Biển Baltic, tạo ra cái được gọi là “hồ NATO”. Vì vậy, việc kết nạp Thụy Điển và Phần Lan sẽ có lợi cho NATO.

Tướng Cavoli nói: “Cả hai quốc gia cũng có các đảo ở những vị trí chiến lược quan trọng tại Biển Baltic. Đảo Gotland của Thụy Điển - nơi nước này đã tái triển khai lực lượng quân sự - đôi khi còn được gọi là ‘tàu sân bay không thể chìm’”.

Trong một cuộc điều trần trước đó tại Ủy ban Phân bổ ngân sách Hạ viện, Bộ trưởng Hải quân Mỹ Carlos Del Toro cho biết, lực lượng này sẽ tập trận thường xuyên với hải quân NATO ở Biển Baltic, và sự hiện diện đó sẽ tăng lên khi Thụy Điển và Phần Lan gia nhập liên minh.

Không phủ nhận thách thức mới

Thụy Điển và Phần Lan đã đứng ngoài NATO trong nhiều thập niên qua, mặc dù cả hai quốc gia này đều hợp tác chặt chẽ với liên minh.

Tuy nhiên, chiến dịch quân sự của Nga vào Ukraine đã làm gia tăng sự ủng hộ của công chúng đối với việc hai quốc gia thuộc Bán đảo Scandinavia trở thành thành viên NATO, và các chính phủ Phần Lan và Thụy Điển đã đồng loạt nộp đơn vào ngày 18/5.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết, các hồ sơ của họ được “hoan nghênh nhiệt liệt” và hơn 80 thượng nghị sĩ Mỹ đã bày tỏ ủng hộ đẩy nhanh quá trình phê duyệt đơn xin gia nhập của hai nước.

Mặc dù vậy, sự ủng hộ này không đồng đều. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Mỹ Josh Hawley bày tỏ lo ngại về việc liệu kết nạp hai quốc gia Bắc Âu rốt cuộc có thể khiến Washington phải tăng cường thêm lực lượng đồn trú ở châu Âu hay không. Chính quyền Tổng thống Biden đã báo hiệu có thể duy trì 100.000 quân ở châu lục này khi Nga tiếp tục chiến dịch quân sự ở Ukraine.

Những ý kiến khác lập luận rằng việc kết nạp Thụy Điển và Phần Lan sẽ mang lại nhiều rủi ro hơn là lợi ích cho Mỹ. Thổ Nhĩ Kỳ cũng phản đối tư cách thành viên NATO của hai quốc gia này.

Các quan chức Thụy Điển và Phần Lan đều nhấn mạnh, họ sẽ củng cố NATO khi liên minh đối mặt với các mối đe dọa mới và đang nổi lên.

Trong một cuộc phỏng vấn hồi đầu tháng 5, Đại sứ Thụy Điển tại Mỹ Karin Olofsdotter nhấn mạnh, Stockholm đã tham gia lâu dài vào các hoạt động của NATO và tăng cường đầu tư quân sự.

Ông Olofsdotter nói: “Chúng tôi đang thực sự nghiêm túc đưa vấn đề an ninh quân sự vào chương trình nghị sự”.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Phần Lan Pekka Haavisto ngày 27/5 cho biết, nước này có “đường biên giới dài nhưng là một biên giới hòa bình” với Nga và luôn cố gắng duy trì như vậy.

Tất nhiên, ông nói thêm, chúng ta thấy rằng không chỉ Phần Lan mà toàn khối NATO đang phải đối mặt với một loại thách thức mới từ Nga. Đó không chỉ là những thách thức quân sự truyền thống. Đó có thể là mối đe dọa phi truyền thống, có thể là ảnh hưởng trên không gian mạng.

Ngoại trưởng Haavisto nói: “Chúng tôi nghĩ rằng chúng tôi có rất nhiều khả năng để đối phó với những loại rủi ro đó, vì vậy, hy vọng sẽ củng cố an ninh của toàn liên minh".

Vy Anh