Chuyên gia cảnh báo 9 yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư

Mỗi năm Việt Nam có khoảng 126.000 ca mắc mới và 94.000 người tử vong vì căn bệnh này. Mặc dù ung thư là căn bệnh có thể chữa khỏi nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm nhưng đa phần bệnh nhân đến khám lại thường ở giai đoạn muộn, khi đó hiệu quả điều trị sẽ không cao và để lại những gánh nặng về tài chính, thể xác và tinh thần. Do đó việc phòng ngừa ban đầu đối với bệnh ung thư là biện pháp tích cực hơn việc chẩn đoán và điều trị.

Chuyên gia Bệnh viện K cho biết, có khoảng 50% các loại ung thư có thể phòng ngừa được. Để phòng ngừa ung thư, đầu tiên cần cố gắng loại trừ hoặc giảm tối đa sự tiếp xúc với các chất gây ung thư để phòng không cho xảy ra sự khởi phát và khởi động bệnh ung thư như không hút thuốc, không uống rượu, bảo hộ lao động tốt khi làm công tác phóng xạ.

Dưới đây là các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư:

Hút thuốc lá:

Là nguyên nhân dẫn tới khoảng 21% tổng số ca tử vong do ung thư trên toàn thế giới, trong đó 90% ung thư phổi, 75% ung thư miệng, thực quản, hạ họng thanh quản, 5% ung thư bàng quang và nhiều loại ung thư khác nữa. Nguy cơ gây ung thư tăng theo thời gian hút thuốc, hút thuốc lá thụ động cũng là một yếu tố nguy cơ.

Dinh dưỡng không phù hợp:

Yếu tố dinh dưỡng là một trong những nguyên nhân lớn nhất gây ra bệnh ung thư. Chúng ta cần tránh ăn nhiều mỡ, gia vị, ăn các loại thức ăn bị mốc (trong đó sản sinh chất aflatoxin gây ung thư) và tránh uống nước hoặc ăn thức ăn quá nóng.

Uống nhiều rượu:

Rượu có thể là yếu tố tăng nguy cơ gây ung thư gan, khoang miệng, thực quản và phần trên thanh quản. Nếu vừa sử dụng thuốc lá và sử dụng rượu thì sẽ trở thành mối nguy hiểm gây ung thư vùng đầu - cổ.

Yếu tố môi trường:

Các nghiên cứu đã chứng minh một số yếu tố môi trường có liên quan tới ung thư như phóng xạ (bức xạ tia cực tím từ mặt trời liên quan tới ung thư da và bức xạ ion hóa trong chụp X-quang, cắt lớp vi tính có liên quan tới nhiều loại ung thư như ung thư tuyến giáp, bệnh bạch cầu), không khí ô nhiễm (tăng nguy cơ ung thư phổi), nước có nhiễm arsen (liên quan tới ung thư bàng quang). Vì vậy chúng ta cần hạn chế tiếp xúc với những môi trường như vậy.

Béo phì:

Người béo phì có nguy cơ mắc các loại ung thư cao hơn người bình thường và là nguyên nhân dẫn tới khoảng 20% các loại ung thư như ung thư thực quản, dạ dày, đại trực tràng, gan, buồng trứng, tụy, ung thư vú sau mãn kinh…

Lối sống: ít vận động cũng là nguyên nhân dẫn tới khoảng 5% các trường hợp tử vong do ung thư. Do vậy, luyện tập thường xuyên thể dục thể thao ở mức độ phù hợp sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư.

Nhiễm trùng:

Ước tính có khoảng 17% ca mới mắc ung thư trên toàn thế giới có liên quan tới nhiễm trùng. Một số virus được biết là nguyên nhân gây ung thư ở người, như virus viêm gan B, virus Epstein - Barr, virus bướu gai (HPV) và virus gây bệnh bạch cầu dòng lympho T ở người (HTLV). Vì vậy để phòng nhiễm virus viêm gan bằng cách tiêm chủng vaccine, ung thư cổ tử bằng cách tiêm vaccine phòng một số type HPV đặc biệt là typ 16, 18, 31 và 45.

Yếu tố di truyền:

Tiền sử gia đình cũng xem là yếu tố nguy cơ của một số loại ung thư như ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư võng mạc mắt, bệnh khô da nhiễm sắc tố.

Tuổi tác:

Trong thực tế, tuổi càng cao càng có nguy cơ mắc ung thư. Đây là yếu tố không thể dự phòng.

Trong các nguy cơ trên, ngoài yếu tố tuổi tác, di truyền, yếu tố môi trường, các yếu tố còn lại đều có thể phòng ngừa. Theo đó, để phòng ung thư cần bỏ thuốc lá, hạn chế uống rượu, tăng cường vận động, duy trì cân nặng hợp lý...

Ngoài ra để kiểm soát nguy cơ ung thư, cần thực hiện khám sức khỏe, sàng lọc ung thư định kỳ. Việc phát hiện sớm mang lại hiệu quả điều trị cao, có những bệnh nhân sống khỏe mạnh vài chục năm, chất lượng cuộc sống như người bình thường.

Tú Anh