Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Tần Cương: Người được hy vọng đem lại ‘cân bằng’ cho quan hệ Mỹ-Trung

Ngày 28/7, phát biểu trước truyền thông Trung Quốc và Mỹ khi đặt chân tới Washington nhận nhiệm vụ mới, ông Tần Cương đã nhấn mạnh "cánh cửa mối quan hệ Trung-Mỹ vốn đã được mở sẽ không thể bị đóng lại".

Trong vai trò mới, ông Tần được hy vọng sẽ hỗ trợ Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm định hình lại mối quan hệ của Bắc Kinh với Washington, vốn đang ở mức thấp đáng báo động.

Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Tần Cương khi còn là Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc. (Nguồn: CGTN)

Nhà ngoại giao cứng rắn

Sau khi tốt nghiệp Học viện Ngoại giao Trung Quốc ở Bắc Kinh, ông Tần Cương từng công tác tại văn phòng hãng thông tấn UPI trước khi chính thức gia nhập Bộ Ngoại giao Trung Quốc năm 1992. Sau đó, ông đảm nhiệm chức vụ tùy viên và đại biện cấp cao của Bộ Ngoại giao Trung Quốc ở Anh, Tây Âu.

Tên tuổi của vị Đại sứ được biết đến rộng rãi hơn sau khi ông được bổ nhiệm làm Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc năm 2005, thời điểm nước này đang phải đối mặt với áp lực từ cộng đồng quốc tế liên quan tới vấn đề nhân quyền, Tây Tạng và Tân Cương. Ông gây chú ý vì thường nhìn chằm chằm vào phóng viên và đáp trả bất cứ câu hỏi nào mang tính chỉ trích chính sách của Chính phủ Trung Quốc.

Khác các đại sứ Trung Quốc tại Mỹ trước đó, ông Tần Cương không phải một nhà ngoại giao chuyên về Mỹ, cũng như chưa từng có nhiệm kỳ làm việc tại đây. Quyết định giao vai trò quan trọng trên cho ông là một động thái bất ngờ từ phía Trung Quốc trong bối cảnh mối quan hệ Mỹ-Trung đang phải đối mặt với vô số thách thức.

Tuy nhiên, ông Tần được biết đến là một nhà ngoại giao chuyên nghiệp khi đã từng nắm giữ nhiều vị trí quan trọng trong Bộ Ngoại giao nước này. Trước khi được bổ nhiệm vào vị trí Đại sứ tại Mỹ, ông từng giữ chức Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc phụ trách châu Âu.

Đồng thời, ông cũng được coi là trợ thủ đắc lực của Chủ tịch Tập Cận Bình, thường xuyên tháp tùng lãnh đạo cấp cao Trung Quốc trong các chuyến công du nước ngoài và các cuộc gặp gỡ với các nhà lãnh đạo thế giới.

Ông Ryan Hass, chuyên gia cấp cao tại Viện Brookings, cựu Giám đốc phụ trách vấn đề Trung Quốc tại Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, nhận xét nhà ngoại giao Tần Cương có khả năng đưa ra các phản ứng mạnh mẽ và cứng rắn trong những trường hợp cần thiết.

Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Tần Cương (trái) tháp tùng Chủ tịch Tập Cận Bình trong chuyến thăm Mỹ năm 2015. (Nguồn: New York Times)

Động lực mới cho quan hệ Mỹ-Trung

Với việc ông Tần Cương trở thành tân Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ, nhiều nhà quan sát đã tranh luận liệu nhà ngoại giao này có mang phong cách “chiến lang” đến Mỹ hay không.

Thế nhưng, Đại sứ Tần được truyền thông Trung Quốc đánh giá là người rất phù hợp với nỗ lực thúc đẩy lập trường cứng rắn của ông Tập. Người tiền nhiệm của ông, cựu Đại sứ Thôi Thiên Khải cũng luôn mạnh mẽ bảo vệ các chính sách của Trung Quốc trước những chỉ trích gay gắt của Mỹ.

Trong những năm gần đây, Trung Quốc luôn định hình bản thân để trở thành đối trọng với Mỹ. Trong khi đó, sau khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã và đang có những điều chỉnh nhất định trong việc định hình chính sách ứng phó với Trung Quốc.

Đáng chú ý, sau khi có tín hiệu từ phía chính quyền Biden cho thấy Washington sẽ tiếp tục xây dựng và củng cố các liên minh của mình trên toàn cầu để cạnh tranh với Trung Quốc, Bắc Kinh đã phản pháo gay gắt và sẵn sàng đẩy lùi sức ép của phương Tây.

Trong vai trò mới của mình, ông Tần sẽ đại diện cho những nỗ lực từ phía các nhà lãnh đạo Trung Quốc, định hình lại mối quan hệ giữa hai nươc vốn đã xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.

Các chuyên gia đánh giá tân Đại sứ Tần Cương rất có thể sẽ truyền đạt thông điệp tới Washington rằng, ông Tập mong muốn đất nước của mình sẽ được nhìn nhận như một cường quốc thực sự. Sự tự tin này của Trung Quốc một phần xuất phát từ thành công trong việc kiểm soát đại dịch Covid-19.

Trong một thông báo trên trang web của Đại sứ quán Trung Quốc, ông Tần cho biết: “Mối quan hệ Trung-Mỹ một lần nữa bước sang một ngã rẽ quan trọng mới, không chỉ đối mặt với khó khăn, thách thức mà còn cả những cơ hội và tiềm năng to lớn”.

Trên cương vị Đại sứ, ông Tần Cương cũng được kỳ vọng sẽ có những điều chỉnh phù hợp đối với mối quan hệ đang trong trạng thái căng thẳng này. Tuy các nhà ngoại giao Trung Quốc lên án các biện pháp trừng phạt của Washington lên quốc gia này, họ cũng đang cố gắng tìm ra mối quan tâm chung giữa hai quốc gia, như các mối vấn đề an ninh quốc tế, hay quá trình biến đổi khí hậu.

Đại sứ Tần Cương khẳng định hai nước nên "đối xử với nhau một cách tôn trọng và bình đẳng, đồng thời theo đuổi mục tiêu chung sống hòa bình và hợp tác cùng có lợi".