Trào lưu Detox và những lầm tưởng tai hại

Theo Harvard Medical School, trước khi trở nên phổ biến như hiện nay, thuật ngữ "detox” là một phương pháp y học nhằm loại bỏ những tác nhân gây nguy hiểm cho cơ thể, thường là liều lượng chất độc, rượu và thuốc làm nguy hại đến tính mạng.

Từ detox thải độc đến detox giảm cân, làm đẹp

Nó nhanh chóng được đông đảo người dân biết đến như một biện pháp “cải lão hoàn đồng”, “giữ mãi nét thanh xuân” mà bất kỳ ai, nhất là chị em phụ nữ không nên bỏ qua. Thế là hằng hà sa số các dịch vụ đào thải detox ra đời và mọc lên như nấm tại Việt Nam trong vài năm gần đây.

Chỉ cần lên mạng tìm kiếm dịch vụ detox, bạn sẽ nhanh chóng nhận được gần cả triệu kết quả từ các nơi cung cấp từ lớn đến nhỏ tại. Nào là: “dịch vụ detox cho da từ mặt cho đến toàn cơ thể và kể cả detox riêng phần lưng. Giá trọn gói khoảng 1,5 triệu đồng...”; “Thải độc da, chăm sóc lỗ chân lông bằng công nghệ xanh”; “Sinh tố detox giúp giảm mỡ bụng đẹp da cho các cô nàng... Dịch vụ tận tình, rất đáng đồng tiền, bát gạo”; “Detox - giải độc là làm đẹp từ bên trong, thải độc tố bên trong ra ngoài”... Người dùng chỉ cần đọc quảng cáo thôi cũng đã thấy như sắp khỏe, trẻ, đẹp ra ngay lập tức.

Thế nhưng theo các chuyên gia của Công ty giải mã gen Genetica, người được điều trị bằng quá trình thải độc phải được tiến hành trong bệnh viện hoặc các phòng khám. Việc điều trị thường bao gồm sử dụng thuốc và những liệu pháp kết hợp khác tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của độc tính.

Thế nhưng, các dịch vụ detox đang được quảng bá cho công chúng hiện nay lại mang ý nghĩa khác. Đây chủ yếu là quá trình tự can thiệp để loại bỏ các độc tố được cho là nguyên nhân gây ra nhiều triệu chứng bao gồm đau đầu, đầy hơi, đau khớp, mệt mỏi và trầm cảm. Sản phẩm detox không bán theo đơn mà bán trong các cửa hàng bán lẻ, các spa làm đẹp hay trực tiếp qua Internet. Nhiều loại được quảng cáo là có tác dụng thải độc cho các cơ quan hoặc hệ thống nội tạng, một số được quảng bá là "chất tẩy rửa toàn thân” cho người sử dụng.

“Lang băm đang đánh tráo khái niệm”

Giới chuyên môn cho rằng phương pháp điều trị giải độc y tế chính thống đã bị đánh cắp và tô vẽ thành những phương pháp điều trị không có thật. GS. Alan Boobis OBE, nhà nghiên cứu hàng đầu về độc chất tại Imperial College London, cho rằng: "Cơ thể con người trong tự nhiên đã có khả năng duy trì chính nó với một số cơ quan chuyên dụng để làm sạch máu và ruột. Hệ thống giải độc của cơ thể khá phức tạp, tinh vi và linh hoạt. Nhiều người đang mạo hiểm, sẵn sàng phá vỡ hệ thống này và chế độ ăn thải độc có thể làm hại cho cơ thể”.

GS danh dự về Y học Bổ sung, Edzard Ernst, ĐH Exeter, nhận định: "Hãy nói rõ ràng, có hai hình thức thải độc: một bên có giá trị, một bên thì không. Bên có giá trị là việc điều trị y tế cho những người đang bị đe dọa đến tính mạng. Loại còn lại là từ các doanh nhân, lang băm đang đánh tráo khái niệm để bán một phương pháp điều trị không có thật”.

Ông cho biết thêm: "Nếu chất độc tích tụ mà cơ thể bạn không thể đào thải ra ngoài, thì bạn có thể đã chết hoặc cần can thiệp y tế nghiêm trọng”.

Nhiều hiệp hội, tổ chức về sức khỏe cũng lên án phương pháp detox theo xu thế thị trường. Tổ chức Sense About Science (Anh) mô tả một số chế độ ăn kiêng và các sản phẩm detox thương mại là "lãng phí thời gian và tiền bạc”. Hiệp hội Dinh dưỡng Anh gọi ý tưởng này là "vô nghĩa và hoang đường tiếp thị”. Gần đây, Hiệp hội các chuyên gia dinh dưỡng của Úc đã chỉ trích mạnh mẽ chế độ ăn kiêng giải độc dựa trên chất lỏng vì có thể làm mất các vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh và chất điện giải.

Nói đến chế độ ăn kiêng thải độc, theo nhiều chuyên gia, rủi ro sức khỏe của phương pháp này liên quan đến thiếu hụt năng lượng nghiêm trọng và không đủ chất dinh dưỡng. Nhịn ăn cực độ có thể dẫn đến thiếu hụt protein và vitamin, mất cân bằng điện giải, nhiễm axit lactic và thậm chí tử vong. Những người ăn kiêng thải độc cũng có nguy cơ dùng quá liều các chất bổ sung, thuốc nhuận tràng, thuốc lợi tiểu.

HAI LAM