Phim hay cuối tuần: 'The Reader' - Mối tình lệch tuổi đầy day dứt

"The Reader" được xây dựng dựa trên cuốn tiểu thuyết cùng tên ra đời vào năm 1995 của tác giả Der Vorleser. Khi ra mắt, cuốn tiểu thuyết này đã trở thành một hiện tượng văn học của Đức vì đề cập đền vấn đề khá nhạy cảm, chính là tội ác của Đức quốc xã trong Thế chiến thứ 2. Cuốn sách sau đó đã được phổ biến rộng rãi với bảy triệu ấn bản và được dịch ra 38 thứ tiếng khác nhau trên toàn thế giới.

Năm 2008, "The Reader" được đưa lên màn ảnh rộng với những thước phim đan cài đầy ấn tượng giữa quá khứ, hiện tại qua giọng kể của một luật sư tên là Michael Berg (Ralph Fiennes đóng). Xã hội nước Đức và tội ác của Đức quốc xã trong Thế chiến thứ 2 được đan cài trong câu chuyện tình lệch tuổi giữa một phụ nữ U40 cùng một chàng thanh niên mới lớn 15 tuổi.

"The Reader" có sự góp mặt của Kate Winslet, Ralph Fiennes, và David Kross. Phim được quay chủ yếu tại Đức từ tháng 9/2007 và chính thức phát hành vào tháng 10/2008. Ngay khi bộ phim ra mắt, "The Reader" đã nhận được không ít phản ứng tranh cãi từ giới phê bình. Gabrielle Burton - một biên kịch nổi tiếng cho rằng, Kate Winslet đã dùng thân thể gợi dục và một vai diễn hay để "lấp liếm đi sự vô đạo đức" của nhân vật Hanna Schmitz. Trong phim, cô - một phụ nữ 36 tuổi nảy sinh tình yêu với một chàng trai mới lớn 15 tuổi (David Kross đóng).

Phim được kể lại qua dòng ký ức của nhân vật Michael Berg, một luật sư người Đức. Câu chuyện bắt đầu diễn ra vào năm 1958, khi đó Micheal là một chàng trai 15 tuổi. Sau một lần tình cờ gặp gỡ và được Hanna (Kate Winslet đóng) cứu sống, Michael đã đem lòng yêu cô. Số phận của Michael bị gắn chặt với Hanna từ khi là một cậu bé tới khi trở thành một luật sư thành đạt. Tình yêu, mặc cảm, trách nhiệm và tội lỗi, tất cả đã khiến hai kẻ từng yêu nhau tha thiết trong những ngày nắng tại Berlin không dám nhìn vào mắt nhau sau gần chục năm xa cách và mãi sau này.

Nhiều năm sau, họ gặp lại nhau tại một phiên tòa xét xử những kẻ làm việc cho Đức quốc xã đã bỏ mặc 300 phụ nữ Do Thái chết cháy vì bị nhốt trong một nhà thờ trong một cuộc chuyển trại tập trung mà Hanna là một trong những bị đơn. Cô từ chối cung cấp bút tích, nhận tội để rồi bị kết án tù chung thân. Michael lúc đó đã là một sinh viên luật đầy triển vọng còn Hanna trở thành bị cáo bị đem ra xét xử, bị lên án vì hành động dã man với những người Do Thái ở trại tập trung.

Trước tòa, Hanna và Michael dường như đứng trên hai chiến tuyến. Hanna là một đại diện trong bộ máy giết người dưới chế độ Hitler tàn bạo còn sống sót trong khi Michael là một đại diện của thế hệ hôm nay, lớn lên trong thời bình và đang xét lại quá khứ tội lỗi của thế hệ trước.

Đáng chú ý hơn, tới thời điểm đó, Michael mới biết được một bí mật mà Hanna đã luôn giấu anh trong thời điểm hai người còn bên nhau. Chính là: Hanna hoàn toàn mù chữ! Bí mật này có thể giúp cô nhận hình phạt nhẹ hơn nhưng đứng trước người mình yêu, Hanna đã không thừa nhận. Cô không biết đọc và luôn khát khao có người bên cạnh mình, giúp cô cảm nhận những âm điệu dịu dàng và đầy mơ mộng của văn chương. Những cuốn sách từng khiến Hanna, một phụ nữ tưởng chừng khô cứng, nguyên tắc, đem lòng yêu một chàng trai mới lớn chỉ vì anh chàng biết đọc và giúp cô bước vào thế giới đầy ảo diệu của văn chương.

Cùng lúc Michael phải đối diện với người phụ nữ từng nâng đỡ, chở che mình thời niên thiếu và đại diện của một thế hệ tàn độc. Anh chọn sự im lặng, bất lực nhìn Hanna điểm chỉ vào bản án lịch sử dành cho cô. Từ giây phút đó, Michael càng không thể quên được người phụ nữ mình từng yêu thương.

Sự im lặng của Michael trong phiên tòa xét xử Hanna cùng thái độ bối rối, xấu hổi của chàng sinh viên trường luật phần nào nói lên sự mặc cảm của anh với mối tình dị biệt nhiều năm trước. Ánh mắt vô vọng của Hanna cùng sự im lặng của Michael khiến người xem nhức nhối mãi không thôi.

Tình yêu của Hanna và Michael giống như định mệnh. Họ gặp nhau trong một ngày mưa gió và Hanna đã đưa tay giúp đỡ Michael khi cậu đang loạng choạng đối mặt với cơn mưa buốt giá và người đang ngây ngây sốt. Hai người chênh lệch hơn 20 tuổi, gặp nhau, yêu nhau và cùng tận hưởng niềm hạnh phúc trong một căn hộ tồi tàn của Hanna. Thậm chí, trong quãng thời gian yêu nhau, Michael còn không biết rõ tên đầy đủ của người mình yêu. Họ cũng tắm, cùng nằm dài trên giường đọc sách, cùng ôm nhau ngủ và cảm nhận những áng văn chương mà Michael truyền đạt lại cho Hanna trong mỗi lần cậu ghé thăm căn hộ nhỏ của cô. Tình yêu năm 15 tuổi ngắn ngủi đấy đã ám ảnh Michael suốt cuộc đời.

Hai con người xuất thân từ những tầng lớp khác nhau trong xã hội, đến với nhau bởi những ham muốn, tò mò về thể xác. Họ chọn ở bên nhau vì tình yêu và sự đồng cảm. Hanna đã dạy Michael làm tình như một kỹ năng cơ bản để trưởng thành bằng kinh nghiệm của một người từng trải. Còn Michael mang tới những quyển sách, những câu chuyện và lấp đầy thế giới tâm hồn khô cằn bấy lâu của Hanna.

Đến sau này, khi biết được bí mật của Hanna, Michael vẫn không quên niềm say mê những cuốn sách của cô và vẫn tiếp tục kiên nhẫn đọc lại từng câu chuyện cũ, thu âm lại rồi gửi cho cô trong thời điểm Hanna ở trong tù. Từ một phụ nữ mất niềm tin vào cuộc sống và buồn chán, cuộc đời của Hanna một lần nữa như nở hoa khi cô được nghe giọng đọc ấm áp, quen thuộc của Michael trong tù. Tình yêu và sự quan tâm của Michael cũng khiến Hanna quyết định học đọc và viết. Cô tự tin đặt những nét bút đầu tiên đầy run rẩy trong các bức thư gửi tới Michael từ trong tù. Những tiếc thay, Michael không đáp lại. Đến cuối đời, Michael vẫn không đủ dũng cảm để đón nhận hay thừa nhận tình cảm của Hanna dù trong tâm trí anh, hình ảnh Hanna luôn ám ảnh.

Cuộc gặp lại cuối cùng giữa Michael và Hanna trong tù để chuẩn bị cho cuộc trở về khiến khán giả thực sự xót xa. Hanna khi đó đã là một bà lão, ánh mắt mờ đục nhưng rạng ngời đầy hi vọng khi nhìn thấy Michael trong ngày gần được mãn hạn tù. Song, đáp lại niềm hi vọng của Hanna là sự lạnh lùng và thờ ơ của Michael. Đây có lẽ chính là bản án tử hình nghiệt ngã nhất dành cho Hanna. Bị Michael từ chối, Hanna quyết định tự vẫn ngay trước ngày được trả tự do vì bà hiểu rằng, bà không có nơi nào đón nhận.

Tình yêu oan trái giữa Hanna và Michael ám ảnh người xem từ đầu tới cuối. Hai con người xuất thân từ những giai đoạn lịch sử khác nhau, giai tầng khác nhau nhưng không thể vượt qua được khoảng cách tuổi tác, định kiến của xã hội để có thể ở bên nhau. Sự ra đi mãi mãi của Hanna khiến Michael day dứt nhưng đó là lựa chọn của Michael ở tuổi trưởng thành. Hơn ai hết, anh hiểu rằng, anh và Hanna không thể ở bên nhau.

"The Reader" ngoài việc đề cập tới tình yêu và tình dục còn nhắc đến một chủ đề khác. Đó chính là sự tự ti của con người. Hanna từng tự ti tới mức không dám thừa nhận với người mình yêu rằng mình không biết đọc, từ chối công việc tốt đẹp hơn ở ngành tàu hỏa để nhận công việc bảo vệ trại tập trung. Và cũng chính sự tự ti vì không biết chữ khiến Hanna thừa nhận mình giết chết 300 người trong một vụ cháy để khỏi phải cung cấp bút tích.

Khác với những bộ phim thực hiện trước đó lên án tội ác của Đức quốc xã trong quá khứ, bộ phim "The Reader" được xây dựng theo một cái nhìn mới khi tội ác chiến tranh được đan cài trong một câu chuyện tình yêu đầy day dứt. Chính vì vậy, dù nhận được những ý kiến bình luận trái chiều, "The Reader" vẫn mang về cho Kate Winslet và David Kross những đề cử điện ảnh uy tín.

Phim nhận được 7 đề cử Oscar năm 2009, trong đó có đề cử Phim hay nhất. Bản thân Kate Winslet nhận giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất tại Oscar 2009 và BAFTA 2009. Kate khiến khán giả ngỡ ngàng với những cảnh khỏa thân đầy táo bạo trong phim và được đánh giá sinh ra để dành cho một Hanna đáng trách, đáng thương và cũng đầy tự trọng.

Mi Vân