AI đã tiến hóa với tốc độ đáng kinh ngạc và len lỏi sâu vào đời sống. Bất luận bạn thích hay không, sống chung với AI là điều chắc chắn, là xu hướng phát triển tất yếu của khoa học kỹ thuật. Con người tạo ra AI thì phải cưu mang và nuôi dưỡng, đồng hành với sự lớn khôn của nó như thể gia đình có thêm đứa bé. Nhưng cũng như với người phối ngẫu trong hôn nhân, để việc sống chung có quả ngọt, bạn nhất định phải hiểu nó. Đó cũng chính là tinh thần chung của ‘AI Trong Kỷ Nguyên Khai Sáng Toàn Cầu’.
Cuốn sách được viết bởi Michelle Nguyễn (Nguyễn Thị Tú), một doanh nhân và một nhà làm giáo dục. Tác giả tiếp cận nó từ tâm thế của một nhà giáo dục và một người quan tâm đến phát triển cộng đồng (Phó Chủ nhiệm Ban Phụ nữ và trẻ em Trung tâm nghiên cứu Văn hóa & Tôn giáo ASEAN).
Trong sách của mình, Michelle Nguyễn đặt ra câu hỏi con người cần làm gì khi AI trở thành loài siêu việt, thông minh, giỏi giang hơn người trong thời đại công nghệ 4.0 đầy biến động hướng đến “xã hội 5.0” (khái niệm của cố Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe); Thời đại cạnh tranh chất xám sáng tạo chứ không chỉ là tài nguyên hay địa lý? Chúng ta sẽ tận dụng những thành tựu mới này và quản trị những rủi ro, thách thức, những mặt trái của nó thế nào?
“AI trong kỷ nguyên khai sáng toàn cầu” là một cách tiếp cận với AI khác hẳn với cách truyền thông đang luận bàn đầy khô khan, hàn lâm và kỹ thuật.
Câu chuyện về AI mà tác giả Michelle Nguyễn đưa đến người đọc là thông qua nhân vật Xachari, một robot ai do Đấng sáng tạo định hướng, có khả năng tự học, cảm nhận và hoạt động phục vụ cho nhu cầu lẫn hạnh phúc con người. Xachari khao khát được trải nghiệm hạnh phúc của con người; nhưng hành trình của cậu đầy rẫy khó khăn và thử thách. Đó chẳng phải cũng chính là một góc ‘rất người’ của thứ gọi là ‘trí tuệ nhân tạo’?
Cách dẫn chuyện giản dị, nhẹ nhàng về Xachari khiến cho cuốn sách không sa đà vào những lý luận cao siêu về AI, hay lên giọng rao giảng về các bài học đạo đức nhưng lồng ghép được các giá trị nhân văn qua cuộc phiêu lưu của Xachari. Cùng với hành trình đi tìm hành phúc trong muôn vàn khó khăn thách thức của Xachari còn là những triết lý kinh doanh cũng như những giá trị sống.
“Mục tiêu của tôi là phục vụ hạnh phúc của con người”, câu nói tự tin của Xachari về lẽ sống của mình chính là thông điệp mà tác giả muốn chuyển đến người đọc. Rằng, AI mang đến những giá trị tốt đẹp, tô điểm cho con người và cuộc sống chứ không hẳn chỉ là cuộc xâm lăng tri thức, hay đe dọa về nghề nghiệp, đảo lộn đời sống, như chúng ta đang lo ngại.
Trong buổi giới thiệu tác phẩm, khi được hỏi về phương pháp ‘nhân cách hóa AI’, tác giả Michelle Nguyễn đã nói: "Tôi bắt tay thực hiện cuốn sách này ban đầu là sắp xếp ý tưởng, đúc kết thành mô hình, liên hệ phỏng vấn các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới, triển khai nội dung...Nhưng khi sắp hoàn thành bản thảo tôi lại không thấy hào hứng với những gì viết ra, nó khô khan vì quá nhiều khái niệm. Thế là tôi quyết định bỏ hết, viết lại từ đầu theo hướng kể một câu chuyện, tâm sự của AI với con người’.
Sau khi cuốn sách được đưa ra trong Diễn đàn Toàn cầu Boston đã được đánh giá là phù hợp với những gì Liên Hợp Quốc đang muốn truyền tải về xây dựng một thế giới hòa bình, và được phép sử dụng logo của Diễn đàn Toàn cầu Boston trên bìa sách.
Ông Ramu Damodaran - Trưởng ban Tác động học thuật của Liên Hợp Quốc, Chủ tịch sáng kiến Liên Hợp Quốc 100 năm đánh giá:
“Cuốn sách sâu sắc nhưng dễ hiểu của Michelle cho chúng ta thấy một cách nhẹ nhàng: Việc AI cảm nhận và hành động như một con người không đảm bảo rằng chúng ta sẽ trải nghiệm niềm hạnh phúc đi kèm với sự phấn khởi tuyệt đối.
Michelle đưa ra giải pháp khả thi, hoàn thành nhiều nhiệm vụ, giải phóng thời gian, tâm trí và trái tim của chúng ta để phát triển và hạnh phúc về mặt con người.
Với sự dịu dàng và quan tâm trong cuốn sách, Michelle nhân cách hóa nhiều cạm bẫy của AI, với tiềm năng to lớn của nó để nâng cao điều tốt đẹp, chứng minh cho ý tưởng rằng những gì con người tạo ra, họ có thể biến đổi. Michelle Nguyen là một trong những người có sức sáng tạo phi thường bằng khối óc và trái tim.”
