Từng có thời, người Italy giỏi nhất thế giới trong việc ngăn đối thủ ghi bàn, đỉnh cao là chiến thuật phòng ngự kinh điển "Catenaccio". Trong tiếng Italy, "Catenaccio" là cái then cửa, với hàm ý đóng sập nỗ lực tấn công bằng một hệ thống nhịp nhàng, lớp lang với đông đảo quân số hậu vệ.
Phòng ngự, thậm chí phòng ngự cực đoan kiểu "đổ bê tông", trở thành bản sắc của Italy ở các giải lớn. Nhưng ở EURO 2020, Italy không còn là bông hoa hồng trên khối bê tông. HLV Roberto Mancini đã xây dựng một "Azzurri" hoàn toàn mới: tấn công trực diện, pressing không ngừng nghỉ và phóng khoáng trong lối chơi.
Italy vừa nhấn chìm Thụy Sĩ.
Italy hấp dẫn
Tất nhiên, Italy không phải đội bóng "thuần thủ" suốt chiều dài lịch sử. Có giai đoạn, đội bóng áo thiên thanh tấn công cũng rất hấp dẫn, như Italy của HLV Cesare Prandelli năm 2012.
Song, hình ảnh Italy tấn công chỉ xuất hiện nhạt nhòa, không tạo thành dấu ấn đúng nghĩa. Sau danh hiệu á quân năm 2012, Italy của Prandelli bị loại ở vòng bảng World Cup 2014, bỏ lại cuộc cách mạng nửa vời.
Một Italy rực lửa, nhuần nhuyễn chỉ được thành hình khi HLV Roberto Mancini xuất hiện thay "tội đồ" Gian Piero Ventura 2 năm trước. Thời còn chơi bóng, Mancini là tiền đạo khét tiếng ở Serie A. Ông truyền tư tưởng tấn công vào tập thể đang rệu rã của Italy, để rồi sau 2 năm nhào nặn, 2 trận đấu khởi đầu EURO 2020 chính là thành quả.
Trước trận đấu với Italy, Thụy Sĩ chỉ thua 1/9 trận chính thức ở 2 kỳ World Cup và EURO gần nhất, cầm hòa cả Pháp và Brazil. Để rồi, tuyến phòng ngự của đội bóng do HLV Vladimir Petkovic đã có trận đấu ác mộng.
Hàng thủ Thụy Sĩ mất phương hướng trước Italy.
Italy chơi thứ bóng đá tuyệt hảo và tân tiến trên mọi phương diện. Các học trò của HLV Mancini chạy, chạy và chạy liên tục, luân chuyển bóng với tốc độ khủng khiếp, không cho đối thủ cơ hội ngăn chặn. Cả 3 bàn của Italy đều đến từ những pha phối hợp rất đẹp mắt, đặc biệt là bàn mở tỷ số.
Phút 26, Manuel Locatelli chuyền bóng rất chuẩn cho Domenico Berardi ở hành lang cánh. Locatelli sau đó bứt tốc, chạy qua gần nửa chiều dài sân để ghi bàn sau đường chuyền của đồng đội. Những bước chạy không biết mệt của Locatelli là biểu trưng cho Italy thế hệ mới của HLV Mancini.
Không còn hình ảnh chậm chạp, toan tính và dè chừng, Italy như một "khối thuốc nổ" hạng nặng sẵn sàng bung ra trong cả trận đấu.
Năng lượng của Locatelli, Barella là minh chứng cho Italy phiên bản mới của Mancini.
Đội bóng của Mancini quá toàn diện: thống trị khu trung tuyến với bộ ba Nicolo Barella, Jorginho và Locatelli, lên bóng "chóng mặt" ở biên với Lorenzo Insigne và Berardi, phản công ấn tượng với 4 lần uy hiếp cầu môn Thụy Sĩ dù chỉ cầm bóng 31% trong 20 phút cuối. Có hay không có bóng, Italy đều kiểm soát được thế trận.
Trái ngọt cho Mancini
Một Italy uyển chuyển, hấp dẫn và mạch lạc là sản phẩm của cuộc thay đổi toàn diện về tư duy. Ở Serie A, giải đấu nặng về chiến thuật và "khó đá" (theo quan điểm của Gonzalo Higuain), các đội bóng tấn công xuất hiện ngày càng nhiều.
Để có một Insigne tốc độ và bùng nổ bên cánh trái, HLV Mancini phải cảm ơn Maurizio Sarri - cựu nhân viên ngân hàng đã biến Napoli trở thành cỗ máy tấn công đúng nghĩa. Ciro Immobile, chân sút vừa có bàn thứ hai ở EURO 2020, được nhào nặn bởi HLV Simone Inzaghi ở Lazio, cũng là một cỗ máy săn bàn khác.
Mancini quá giỏi.
Berardi và Locatelli, hai cầu thủ tạo nên bàn thắng đầu tiên, xuất thân từ Sassuolo - một đội bóng tấn công "cuồng tín" khác tại Serie A. Nhưng nói về sự chuyển mình của các CLB Italy trong 2 năm qua, Atalanta mới là ví dụ rõ nét nhất.
Đội bóng của HLV Gian Piero Gasperini có 3 năm liền dự Champions League, 2 năm vượt qua vòng bảng nhờ triết lý tấn công hào hoa, hấp dẫn - thứ bóng đá "phản truyền thống" của Italy.
Tuy nhiên, thay đổi tư duy của Serie A chỉ là điều kiện cần. Không thể phủ nhận dấu ấn của Mancini trong sự xê dịch cách chơi bóng của Italy. Ông vẫn đề cao tính tổ chức trong lối chơi, sự kinh nghiệm, lọc lõi trong khâu phòng ngự với những lão tướng như Leonardo Bonucci hay Giorgio Chiellini.
Bonucci (số 19) vẫn rất chắc chắn.
Italy vẫn là đội bóng giàu khát vọng, luôn hát quốc ca với thần thái khó tìm thấy ở đội tuyển nào khác, song khát vọng và năng lượng của Italy đã được chuyển hóa hợp lý hơn với lối chơi tấn công bài bản. Khi được vận hành đúng, Italy có thể chơi tấn công đẹp mắt như bất kỳ đội bóng nào khác.
Trận thắng 3-0 trước Thụy Sĩ là trận bất bại thứ 29, cũng là chiến thắng thứ 10 liên tiếp (và không thủng lưới) của Italy. HLV Mancini chỉ còn cách kỷ lục của HLV Vittorio Pozzo đúng 1 trận nữa.
Hai chiến thắng trước Thổ Nhĩ Kỳ và Thụy Sĩ cũng là lần đầu trong lịch sử, Italy ghi 3 bàn ở các vòng chung kết EURO. Người Italy thích tỷ số 0-0, nhưng với Mancini, 3-0 thì vẫn... hơn.
Suy cho cùng, trong chuỗi trận bất bại đã qua, Italy chưa gặp đội tuyển nào thực sự mạnh. Kỷ lục là vô nghĩa nếu "Azzurri" không thể vô địch. Dẫu vậy, những trận đấu hấp dẫn cho thấy Italy đang đi đúng hướng. HLV Mancini còn rất nhiều tiềm năng để khai phá ở đội tuyển này, cũng như ở nền bóng đá bắt đầu "mở" với những lối nghĩ mới.
Italy chưa chắc đăng quang ở EURO 2020, nhưng lúc này, họ là đội bóng không ai muốn chạm mặt.
