Tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV đang diễn ra, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng thu ngân sách năm 2022 ước vượt khá lớn so với dự toán thể hiện công tác dự báo còn bất cập, chưa bám sát tình hình thực tế. Trong văn bản giải trình các ý kiến của đại biểu Quốc hội về dự toán thu ngân sách, Bộ Tài chính đồng tình với ý kiến trên.
Theo Bộ Tài chính, công tác đánh giá ước thu năm 2021 làm cơ sở xây dựng dự toán thu ngân sách năm 2022 diễn ra trong bối cảnh tình hình dịch bệnh đang diễn biến hết sức phức tạp, tác động nghiêm trọng tới tình hình phát triển kinh tế, xã hội, đặc biệt là ở các địa phương trọng điểm kinh tế.
Vì vậy, dự toán thu ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2022 trình Quốc hội tăng 3,4% so với ước thực hiện thu NSNN năm 2021 là khá thận trọng.
Tại Báo cáo trình Quốc hội lần này, Chính phủ đánh giá thu cả năm 2022 ước đạt 1,61 triệu tỷ đồng, vượt 202,4 nghìn tỷ (tăng14,3%) so dự toán.
Mặc dù kết quả thu 9 tháng tích cực (đạt 94% dự toán), nhưng Bộ Tài chính cho biết: Thực tế những tháng gần đây, tình hình kinh tế thế giới có những diễn biến rất nhanh theo chiều hướng xấu, kết hợp với một số biến động trên thị trường tài chính - ngân hàng khiến hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn.
Số thu một số ngành lĩnh vực đang có xu hướng giảm dần từ tháng 7 trở đi. Cụ thể, mức thu bình quân trong 7 tháng đầu năm đạt 11,15% dự toán/tháng, nhưng tháng 8 chỉ đạt 9,2% dự toán và đến tháng 9 mức thu giảm gần 50%, chỉ đạt 6,7% dự toán, trong đó, thu nội địa (không bao gồm tiền sử dụng đất) bình quân 5 tháng đầu năm thu đạt 11% dự toán (114 nghìn tỷ đồng/tháng), từ tháng 6 đến nay thu bình quân chỉ đạt dưới 6% dự toán.
"Trong bối cảnh tình hình quốc tế, khu vực và trong nước có những biến động nhanh, vượt xa mức dự báo trước đó, thì việc đánh giá thu NSNN năm 2022 làm cơ sở để điều hành chính sách tài khóa và xây dựng dự toán năm 2023 như Chính phủ đã báo cáo là phù hợp", Bộ Tài chính chia sẻ.
Đối với thu từ dầu thô, mặc dù ước năm 2022 vượt 39,8 nghìn tỷ đồng so với dự toán, nhưng Bộ Tài chính cho rằng số thu này đã có xu hướng chững lại do thực tế giá dầu thô đã giảm khá nhiều so với mức đỉnh vừa qua và dự báo có thể tiếp tục biến động ở mức thấp từ nay đến cuối năm.
Đối với thu từ hoạt động xuất nhập khẩu, 9 tháng đầu năm, dịch bệnh được kiểm soát tốt tạo đà cho phục hồi kinh tế. Mặt khác, xung đột Nga-Ukraine làm cho giá dầu tăng mạnh so với dự kiến (bình quân 9 tháng khoảng 107,05 USD/thùng) kéo theo giá cả hàng hóa khác tăng theo. Vì vậy, trị giá tính thuế xuất nhập khẩu tăng, dẫn đến thu 9 tháng đầu năm đạt 328.832 tỷ đồng, bằng 93,4% dự toán được giao, tăng 14,7% so với cùng kỳ năm trước (tương đương tăng 42.131 tỷ đồng).
Tuy nhiên, Bộ Tài chính đánh giá thời gian qua, số thu này có xu hướng giảm dần theo từng tháng (quý III giảm 7,8% so với quý I và giảm 13,5% so với quý II) do hoạt động sản xuất kinh doanh của một số lĩnh vực khó khăn, kim ngạch xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa giảm. Trong khi đó, quý IV/2022 còn phải hoàn thuế nhập khẩu cho các doanh nghiệp nhập khẩu linh kiện ô tô, cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu tại chỗ khi thực hiện xuất khẩu sản phẩm theo Nghị định 101/2021/NĐ-CP và Nghị định 18/2021/NĐ-CP khoảng 4.000 tỷ đồng.
