Diogo Jota qua đời vào rạng sáng thứ Năm cùng em trai Andre (theo giờ châu Âu), khi chiếc Lamborghini Huracan chở họ bốc cháy sau khi lao khỏi đường cao tốc A-52, tại tỉnh Zamora. Theo tờ Record, anh đang trên đường đến Santander để lên phà sang Anh. Sự ra đi của anh ở tuổi 28 khiến cả CLB Liverpool chìm trong tang tóc – đội bóng mà anh vừa giúp giành chức vô địch Premier League. Không thể kể hết hành trình vươn lên đầy ấn tượng của Liverpool – từ một đội bóng u ám trở lại đỉnh cao châu Âu – nếu thiếu đi đóng góp của những cầu thủ như Jota trong 5 năm qua. Anh là mẫu cầu thủ hoàn hảo cho một mô hình được xây dựng để tối ưu hóa sức mạnh tập thể.
Giá trị Diogo Jota
Việc biến một CLB đang khủng hoảng và tài chính hạn chế thành một cỗ máy cạnh tranh hàng đầu, có thể ngang hàng với những ông lớn giàu có nhất, đồng thời chơi bóng đầy mê hoặc là bài toán lớn mà Fenway Sports Group đặt ra khi mua lại Liverpool vào năm 2010. Tập đoàn Mỹ, đứng đầu bởi John W. Henry, đã tìm ra “công thức bất khả thi” sau nhiều thử nghiệm – phần nào dựa vào phân tích định lượng, mô hình nhập khẩu từ ngành tài chính, cùng các nhà toán học và vật lý học.
Nhưng điều quan trọng hơn là “phân tích định tính”, như cách các chuyên gia tư vấn gọi: dữ liệu được soi chiếu bằng con mắt tinh tường của những chuyên gia đã nghiên cứu các hiện tượng bóng đá lớn trong 3 thập kỷ qua. Họ không chỉ nhìn vào con số, mà còn nhìn vào con người.
Câu hỏi các nhà phân tích định tính đặt ra gợi lại quá khứ: Johan Cruyff và Rinus Michels – những huyền thoại bóng đá Hà Lan, gắn với Ajax và Barcelona – đã làm gì khi xây dựng những triều đại vĩ đại? Không có tiền mua siêu sao ghi bàn, họ chọn kiểu cầu thủ đam mê tham gia trận đấu, chủ động đòi bóng cả khi đứng yên lẫn khi bứt tốc. Những người yêu không gian tấn công. Một hình mẫu là Hristo Stoichkov – tiền đạo ở giải Bulgaria vô danh thập niên 1980, bứt tốc liên tục và khi đặt vào hệ thống của Barca, ông trở thành Quả bóng vàng. Liverpool khi đó chưa có tiền để mua một Aguero, nhưng họ theo mô hình của Hristo. Họ lần lượt chiêu mộ Mohamed Salah, Sadio Mane và Diogo Jose Teixeira da Silva – tức Jota.
Ngoài sân cỏ, Jota có vẻ là người trầm lặng. Nhưng với đôi giày thi đấu, anh là kẻ cuồng nhiệt. Vị tha. Hào phóng. Tham vọng nhưng không kiêu ngạo. Anh di chuyển đến kiệt sức – và đó là lý do dẫn đến sự hiểu lầm. Những cầu thủ chạy nhiều thường bị đánh giá thiếu kỹ thuật. Jota khéo léo khi có bóng, nhưng thường bị hiểu nhầm vì mỗi khi nhận bóng anh đã phải bứt tốc quá nhiều nên đôi khi khống chế không còn hoàn hảo, trông có vẻ vụng về hoặc thiếu chuẩn xác.
Atletico Madrid chiêu mộ Jota từ Pacos de Ferreira mùa hè 2016, nhưng sau giai đoạn thử nghiệm, Diego Simeone cho rằng anh không đủ trình độ. CLB liền đem anh cho Porto và sau đó là Wolves mượn. Chính tại Championship – giải hạng Nhì Anh – sự nhiệt huyết không biết mệt của Jota bắt đầu được đền đáp. Mùa đầu tiên, anh ghi 17 bàn và kiến tạo 6, giúp Wolves thăng hạng. CLB mua đứt anh, và ở mùa giải thứ hai, Jota ghi thêm 9 bàn, 5 kiến tạo, đưa Wolves dự Europa League.
Thành tích ấy khiến Liverpool chú ý. Họ nhận ra đây là một “cỗ máy chạy chỗ không biết mỏi”, bậc thầy dứt điểm một chạm – người mà khi được đưa vào hệ thống tấn công mạnh mẽ của đội bóng sẽ trở thành một lưỡi dao sắc bén.
Liverpool chi ra khoảng 42 triệu euro để có Jota – con số gần như là xa xỉ với chính sách tài chính nghiêm ngặt của Fenway. Nhưng thương vụ này mang lại lợi ích rõ ràng. Ở tuyển Bồ Đào Nha, anh thường bị gạt ra bởi Cristiano Ronaldo dù hiệu suất bàn thắng trên mỗi phút của anh cao hơn (1 bàn/100 phút so với 1 bàn/170 phút của Ronaldo). Nhưng tại Liverpool, anh được trọng dụng trong một hệ thống công bằng và cạnh tranh. Sau 182 trận, anh ghi 65 bàn, kiến tạo 26 lần – khẳng định mình là một tài sản đáng giá.
Cách đây một năm, Jota gây ấn tượng mạnh với HLV Arne Slot, đến mức chiến lược gia người Hà Lan đảm bảo cho anh suất đá chính. Slot quyết định đẩy Darwin Nunez xuống vai trò phụ vì nhận thấy tiền đạo người Uruguay chơi không hiệu quả khi không có nhiều không gian. Trong khi đó, Jota xử lý tốt ở vị trí số 9, trong không gian hẹp, bị theo sát. “Cậu ấy rất hữu ích trong những tình huống như vậy”, Slot nói. “Một người thông minh và sắc sảo, biết khi nào nên chơi đơn giản và khi nào cần xoay người xâm nhập khoảng trống”.
Khiến Gakpo phải ngồi dự bị
Jota đá chính 7/8 trận đầu tiên của mùa Premier League gần nhất. Chuỗi trận bị gián đoạn sau pha va chạm với Tosin Adarabioyo của Chelsea. Anh bị chấn thương và nghỉ 2 tháng. Khi trở lại, Luis Diaz đã chiếm lấy vị trí của anh. Tuy nhiên, Jota vẫn đóng góp từ băng ghế dự bị với các bàn thắng quan trọng vào lưới Forest và Everton.
“Một khi Jota trở lại sau chấn thương”, một nguồn tin từ bộ phận kỹ thuật Liverpool tiết lộ, “Gakpo đang đạt phong độ cao nhất ở cánh trái, còn Slot đẩy Luis Diaz – cầu thủ hay nhất của ông ấy – vào vai trò số 9 ảo. Nhưng sự nhanh nhạy trong tư duy của Jota buộc Slot phải tìm cách đưa anh trở lại đội hình. Cuối cùng, Jota khiến Gakpo mất suất đá chính. Thậm chí Gakpo nghĩ đến chuyện gia nhập Bayern Munich, bởi vì vượt qua sự kiên cường của Jota là thử thách lớn nhất với bất kỳ tiền đạo nào ở châu Âu”.
“Tôi mới là người may mắn”, Jota chia sẻ khi vợ anh – Rute Cardoso – đăng ảnh cưới lên mạng xã hội. Họ có với nhau 3 người con. Cả hai kết hôn hôm 22 tháng Sáu tại Porto – nơi họ gặp nhau hơn một thập kỷ trước.
Tránh đi máy bay theo lời khuyên bác sĩ
Theo nguồn tin từ Guardia Civil (Cảnh vệ Dân sự Tây Ban Nha), nguyên nhân vụ tai nạn có thể là do xe chạy quá tốc độ khi đang vượt ở đoạn đường giới hạn 120 km/h. Tốc độ cao trên đoạn đường gồ ghề khiến lốp sau nổ, làm tài xế mất lái và chiếc xe bốc cháy sau cú va chạm. Chiếc xe là xe thuê. Theo CNN, Jota mới phẫu thuật phổi và bác sĩ khuyên anh không nên đi máy bay để đảm bảo quá trình hồi phục.
“Liverpool vô cùng đau buồn trước cái chết thương tâm của Diogo Jota”, trang chủ đội bóng đưa tin. Nhà vô địch Premier League cũng thông báo treo số áo 20 của anh vĩnh viễn. Giới chủ CLB hiểu rất rõ điều này. Cầu thủ mà họ vừa mất là hiện thân của một công thức thành công – lấy sự năng động, khiêm tốn, đam mê và tinh thần đồng đội làm cốt lõi. Đó chính là bí quyết giúp Liverpool từ vực thẳm kéo dài suốt 40 năm, nay lại vươn lên hàng ngũ những CLB hùng mạnh nhất thế giới.
