Với hơn 1.800 loài thực vật và gần 570 loài động vật, trong đó có 69 loài quý hiếm nằm trong Sách đỏ Việt Nam và quốc tế, Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Huống từ lâu đã trở thành một trong những kho tàng sinh học quý giá bậc nhất cả nước.
Không chỉ là nơi trú ngụ của nhiều loài đặc hữu, quý hiếm, khu bảo tồn này còn là "ngân hàng gene" tự nhiên quý báu cho các hoạt động nghiên cứu, bảo tồn và giáo dục về môi trường.
Một góc khu rừng già tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Huống (Ảnh: Đức Long).
Nhằm bảo tồn, lưu giữ và phát huy các giá trị sinh học đặc biệt này, năm 2024, Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Huống đã triển khai sưu tầm và lưu trữ mẫu tiêu bản sinh vật rừng.
Kết quả 150 mẫu vật đại diện tiêu biểu cho hệ sinh thái rừng đặc dụng nơi đây đã được thu thập, xử lý, giám định và bảo quản nghiêm ngặt, gồm 50 mẫu thực vật và 100 mẫu động vật.
Nguồn mẫu được tìm thấy tại nhiều khu vực điển hình, trải dài từ khe Cô, khe Hín Đoọng, khe Nây (xã Châu Cường, huyện Quỳ Hợp); khe Mét (xã Bình Chuẩn, huyện Con Cuông); khe Piềng Ồ (xã Xiêng My, huyện Tương Dương); suối Kho (xã Nga My, huyện Tương Dương) cho đến Trảng Tranh (xã Diên Lãm, huyện Quỳ Châu).
Ông Võ Minh Sơn, Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Huống, cho biết đây là những khu vực rừng sâu, địa hình hiểm trở, ít chịu tác động của con người, nơi vẫn bảo tồn được tính nguyên sinh của các quần thể thực vật, động vật bản địa.
Cá vây đuôi dày được phát hiện ở Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Huống (Ảnh: Đức Long).
"Nhiều mẫu vật được ghi nhận lần đầu tiên tại khu bảo tồn, đặc biệt ở nhóm lưỡng cư và bò sát. Điều này góp phần làm phong phú dữ liệu về động vật xương sống, vốn còn thiếu hụt trước đây.
Bên cạnh đó, một số loài cây dược liệu quý, có nguy cơ tuyệt chủng trong tự nhiên cũng đã được phát hiện và định danh. Đây là cơ sở khoa học quan trọng để xây dựng các chiến lược bảo tồn và phát triển bền vững nguồn tài nguyên rừng", ông Sơn chia sẻ.
Toàn bộ mẫu vật đang được đưa về bảo quản và trưng bày tại nhà bảo tàng sinh vật rừng Pù Huống, nơi được ví như "phòng lưu giữ ký ức rừng xanh" thu nhỏ.
Được đưa vào hoạt động từ năm 2002, nhà bảo tàng này đang được mở rộng và hoàn thiện, từng bước trở thành điểm đến nghiên cứu, học tập và giáo dục về môi trường cho học sinh, sinh viên và cộng đồng địa phương.
Rùa sa nhân (Ảnh: Đức Long).
Việc bổ sung các mẫu vật mới không chỉ góp phần làm phong phú bộ sưu tập sinh vật rừng mà còn nâng cao giá trị trưng bày, truyền tải sinh động thông điệp bảo tồn thiên nhiên đến công chúng.
Những mẫu tiêu bản không chỉ là vật chứng khoa học mà còn mang ý nghĩa biểu tượng cho một hệ sinh thái đang được bảo vệ nghiêm ngặt giữa rừng già xứ Nghệ.
Hoạt động sưu tầm mẫu sinh vật năm 2024 vì vậy không đơn thuần là công việc chuyên môn mà còn là một bước đi quan trọng trong chiến lược gìn giữ và phát huy "di sản sống" của đại ngàn.
Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Huống nằm trên địa bàn các huyện Quế Phong, Quỳ Châu, Quỳ Hợp, Con Cuông và Tương Dương (Nghệ An), với diện tích gần 80.000ha.
Đây là một trong 3 khu rừng đặc dụng thuộc Khu Dự trữ sinh quyển thế giới miền tây Nghệ An được UNESCO công nhận năm 2007.
