Bộ Xây dựng vừa có tờ trình gửi Chính phủ tiếp thu, giải trình ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội về chỉnh lý dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), trong đó nêu rõ quan điểm về những vấn đề lớn còn nhiều ý kiến khác nhau.
Dự kiến, dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) sẽ được Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp thứ 5 (tháng 5) và dự kiến xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV.
Không quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư
Về quy định sở hữu nhà chung cư, Bộ Xây dựng khi trình Chính phủ đã đề xuất 2 phương án để xin ý kiến. Một là quy định sở hữu nhà chung cư có thời hạn; hai là không quy định về sở hữu nhà chung cư có thời hạn. Chính phủ sau đó đã quyết định lựa chọn phương án "quy định sở hữu nhà chung cư có thời hạn" để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Là cơ quan chủ trì soạn thảo Luật, Bộ Xây dựng nhận định đây là vấn đề có tính nhạy cảm cao, tác động lớn đến xã hội và vẫn còn nhiều ý kiến chưa thống nhất, đồng thuận. Do vậy, Bộ Xây dựng đề nghị Chính phủ cho phép tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là không quy định về việc sở hữu nhà chung cư có thời hạn trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi).
Bộ Xây dựng đề nghị cá nhân nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam, bao gồm cả nhà ở riêng lẻ và căn hộ chung cư (Ảnh: Hà Phong).
Các nội dung quy định về thời hạn sử dụng nhà chung cư cũng như xử lý sau khi nhà chung cư hết thời hạn và vấn đề phá dỡ, cải tạo, xây dựng lại chung cư được đưa xuống Chương V (Cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư), để giải quyết các vấn đề tồn tại, vướng mắc trong cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư hiện nay.
Về quyền sử dụng đất gắn với nhà ở do cá nhân nước ngoài sở hữu tại Việt Nam, Luật Nhà ở 2014 có quy định cho phép cá nhân nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam (bao gồm cả nhà ở riêng lẻ và căn hộ chung cư) tại các khu vực được phép. Người mua nhà ở được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.
Nhưng theo quy định tại Điều 5 của Luật Đất đai 2013 và dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), cá nhân nước ngoài không thuộc đối tượng được sử dụng đất tại Việt Nam. Nghị quyết số 18 của Trung ương cũng không đề cập đến việc sử dụng đất của cá nhân nước ngoài tại Việt Nam.
Bộ Xây dựng đề nghị Chính phủ cho phép giữ nguyên như dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) về việc cá nhân nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam (bao gồm cả nhà ở riêng lẻ và căn hộ chung cư). Đồng thời, Bộ Xây dựng tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bỏ quy định tổ chức, cá nhân nước ngoài được sở hữu nhà ở gắn với quyền sử dụng đất thuê.
Theo thống kê sơ bộ của các địa phương, hiện nay trên cả nước đã có khoảng 3.035 cá nhân, tổ chức nước ngoài mua và được cấp Giấy chứng nhận, chủ yếu là nhà chung cư. Bộ Xây dựng cho biết chưa nhận được báo cáo về việc tổ chức, cá nhân nước ngoài mua nhà ở riêng lẻ như biệt thự, nhà liền kề.
Bỏ quy định "thời hạn hợp đồng thuê nhà ở xã hội tối thiểu 5 năm"
Về chính sách xây nhà ở xã hội, dự thảo Luật bỏ quy định bắt buộc phải dành quỹ đất 20% tại các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. Vì vậy, cần có quy định cụ thể, rõ ràng để các chủ thể tham gia đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị triển khai thực hiện.
Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) bỏ quy định bắt buộc phải dành quỹ đất 20% tại các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (Ảnh minh họa: Hà Phong).
Bên cạnh đó, để tăng nguồn cung nhà ở xã hội, dự thảo luật quy định bổ sung thẩm quyền của UBND cấp tỉnh trong việc sử dụng nguồn tiền đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội để bán, cho thuê, cho thuê mua, dự án nhà lưu trú công nhân để cho thuê trên phạm vi địa bàn.
Chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội được hưởng ưu đãi giao đất không thu tiền bằng hình thức miễn tiền sử dụng đất và không phải thực hiện thủ tục xác định giá đất, tính tiền sử dụng đất được miễn.
Nguyên tắc bán, cho thuê nhà ở xã hội được quy định trong dự thảo luật "thời hạn của hợp đồng thuê nhà ở xã hội tối thiểu là 5 năm". Theo nhận định của cơ quan soạn thảo, quy định như vậy sẽ hạn chế quyền lựa chọn của người thuê nhà ở xã hội và không phù hợp với thực tế một số đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội có nhu cầu sử dụng nhà cho thuê trong thời gian ngắn hơn.
Do vậy, cần bỏ nội dung quy định này để đảm bảo quyền lợi của người thuê nhà ở xã hội và đảm bảo quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp và người dân.
