Làm sao để nhận biết bệnh hen ở trẻ
BSCKI. Nguyễn Thị Huyên - Trưởng Khoa Nhi - Bệnh viện Quân y 175 cho biết hen phế quản hay còn gọi là suyễn là bệnh hô hấp mạn tính thường gặp nhất ở trẻ em. Tỷ lệ trẻ em mắc bệnh hen cũng cao gấp đôi người lớn (10% so với 5%). Tuy nhiên, trên thực tế việc chẩn đoán hen ở trẻ em nhiều khi bị chậm trễ, nhất là ở trẻ dưới 2 tuổi.
Điều này dẫn đến hậu quả là trẻ thường xuyên bị lên cơn, phải nhập viện, thậm chí có thể tử vong nếu không được can thiệp điều trị đúng và kịp thời.
Hen là bệnh có tính chất gia đình, di truyền và hoàn toàn không phải là bệnh lây lan, truyền nhiễm.
Để nhận biết được trẻ mắc bệnh hen, trẻ thường có các triệu chứng sau: Trẻ ho, cảm giác nặng ngực, thở khò khè, khó thở, thở nhanh, co lõm hõm ức, thở co kéo lồng ngực, cánh mũi phập phồng...
Cần nghi ngờ trẻ mắc bệnh hen khi trẻ bị ho tái đi tái lại nhiều lần (đặc biệt là ho về đêm), khò khè, khó thở xuất hiện hay nặng hơn khi trẻ tiếp xúc với các yếu tố khởi phát (khi thay đổi thời tiết, khi trẻ gắng sức, hay khi ăn “trúng” một thức ăn nào đó...).
Khò khè, khó thở là những gợi ý khá điển hình giúp chẩn đoán hen trong khi ho tái đi tái lại là triệu chứng khá đặc biệt và thường bị bỏ sót.
Thực tế, có khi trẻ mắc bệnh hen chỉ biểu hiện bằng những cơn ho về đêm có khi nhiều đến mức làm trẻ không thể ngủ được mà không hề có triệu chứng gợi ý nào khác và ban ngày trẻ lại hoàn toàn bình thường. Trường hợp này thường hay bị bỏ sót. Ở trẻ dưới 2 tuổi, cần nghĩ đến hen khi trẻ bị khò khè tái phát ít nhất 3 lần ngay cả khi trong gia đình không có ai bị hen, dị ứng.
Cần làm gì khi trẻ lên cơn hen
Theo bác sĩ Huyên, cần nhận biết sớm các dấu hiệu cho biết một cơn hen đang đến: ho, khò khè, nặng ngực, khó thở, thức giấc về đêm.
Khi trẻ lên cơn hen cấp: Đưa trẻ ra không gian thoáng khí nơi có không khí trong lành. Sử dụng các thuốc giãn phế quản (thuốc cắt cơn) tác dụng nhanh (ventolin) dưới dạng bình xịt định liều hoặc máy xông khí dung theo hướng dẫn của bác sỹ, liều lượng thuốc phụ thuộc theo lứa tuổi và cân nặng của trẻ. Cho trẻ đến khám bác sĩ chuyên khoa.
Trường hợp, thuốc cắt cơn không có tác dụng hoặc chỉ có tác dụng ngắn, trẻ vẫn còn khó thở, nói năng khó, trẻ phải ngồi thở, co kéo vùng xung quanh xương sườn và cổ khi thở, cánh mũi phập phồng, tím tái môi hay đầu ngón tay, đây là dấu hiệu rất nguy kịch cần đưa trẻ cấp cứu ngay.
Chăm sóc trẻ bị hen suyễn
Bố mẹ cần lưu ý một số vấn đề khi chăm sóc trẻ:
- Tránh, hạn chế trẻ tiếp xúc với các tác nhân gây hen phế quản như khói bụi, nấm mốc, lông chó mèo hoặc không khí lạnh…
- Không hút thuốc trong nhà hoặc gần nơi trẻ đang sinh hoạt
- Phòng ngủ của trẻ cần được dọn dẹp sạch sẽ, thường xuyên giặt ga trải giường, phơi nắng, giữ không khí sạch, trong lành
- Duy trì mức hoạt động của trẻ ở mức độ bình thường, không để trẻ vui chơi, hoạt động quá sức có thể khiến cho tình trạng cơn hen thêm nặng nề
- Tùy vào đặc điểm riêng của trẻ, trẻ cần kiêng với một số loại thức ăn cụ thể mà trẻ dị ứng ví dụ bắp, cua, tôm…, thực phẩm nào làm trẻ lên cơn khó thở thì không cho trẻ dùng nữa.
- Bên cạnh đó trẻ nên bổ sung các thực phẩm giàu magie như rau xanh, ngũ cốc, cà chua…, các thực phẩm giàu vitamin C, omega 3
- Cần lựa chọn dạng thuốc hít phù hợp cho bé dưới sự tư vấn của bác sĩ cũng như được hướng dẫn đầy đủ các thao tác sử dụng ống hít để không sử dụng sai cách.
- Liên hệ thường xuyên với bác sỹ và tái khám định kỳ theo hướng dẫn.
Các bác sĩ cho biết thêm hiện nay nhiều phụ huynh vẫn còn tâm lý lo ngại về dịch bệnh COVID-19 nên không dám cho con đi khám bệnh, chữa bệnh dẫn đến hệ lụy xấu về sức khỏe và tính mạng của trẻ nhất là các bệnh cấp tính.
Cũng như các bệnh lý khác, hen suyễn ở trẻ cần được dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ để phòng ngừa bệnh giúp cho trẻ giảm hoặc không còn lên cơn hen, trẻ có thể sinh hoạt – học tập - vui chơi bình thường và cần được tái khám định kỳ.
Một thông tin đáng mừng cho các bậc phụ huynh có con bị hen suyễn là trẻ bị hen không tăng nguy cơ mắc cũng như nguy cơ diễn tiến nặng trong COVID-19.
Vì vậy quý phụ huynh đừng ngại việc đưa trẻ đến cơ sở khám chữa bệnh để con nhận được sự chăm sóc y tế phù hợp, (đặc biệt trong cơn hen cấp, đáp ứng điều trị kém…) tránh để xảy ra các sự cố đáng tiếc.
