Ông Trump tiến thoái lưỡng nan ở Syria: Vết xe đổ Obama

CNN ngày 15/4 bình luận rằng, mặc dù Tổng thống Trump có hành động cứng rắn hơn trong vấn đề Syria, song nếu nhìn toàn cục thì vị tổng thống doanh nhân thực ra đang đi vào vết xe đổ của người tiền nhiệm Obama.

Theo hãng tin Mỹ, dù tháng 4/2017 và tháng 4/2018, ông Trump đã ra lệnh tấn công Syria vì bị nghi sử dụng vũ khí hóa học, song đó chỉ là hành động trong thế tiến thoái lưỡng nan - một phiên bản nâng cao từ sự bế tắc của ông Obama.

Thứ nhất, Washington không có chiến lược rõ ràng trong vấn đề Syria, nên cả chính quyền Obama lẫn chính quyền Trump đều phải hành động kiểu dò đường - ra tay để xem đối phương phản ứng ra sao rối mới lựa chọn bước đi tiếp theo.

Tổng thống trump đã không tránh được sai lầm của Tổng thống Obama trong ván cờ Syra

Trước nay giới phân tích luôn cho rằng chiến lược của Mỹ tại Syria là lấy chiến tranh nuôi dưỡng hoà bình - mà thực chất là mơ hồ về chiến lược - thể hiện qua các mưu đồ chính trị xoay quanh mục đích thay đổi chế độ chính trị tại Syria.

Dưới thời Tổng thống Obama, điều đó thể hiện qua hai nước đi nửa vời, đó là việc xử lý kho vũ khí hoá học của Syria và trao trách nhiệm cho CIA thực hiện trừ khử Tổng thống Assad dưới vỏ bọc giúp đỡ và huấn luyện cho lực lượng nổi dậy Syria.

Với "nước cờ vũ khí hoá học Syria", Tổng thống Obama đã bị Tổng thống Putin đưa vào thế việt vị, sau khi thuyết phục chính quyền Assad trao kho vũ khí hoá học của minh cho Mỹ và đồng minh tiêu huỷ cũng như giám sát tiêu huỷ.

Khi Damascus không còn vũ khí hoá học thì cũng đồng nghĩa quân đội Mỹ không có cớ xuất hiện tại Syria. Vì vậy Washington phải sạm mặt bước vào Syria với tư cách khách không mời nên luôn phải lấp ló bên cánh gà, nhìn Moscow đạo diễn ván cờ.

Với việc loại bỏ Tổng thống Assad, Washington còn cay đắng hơn bởi CIA thất bại hoàn toàn trước tình báo Nga khi nhà lãnh Syria luôn bình an vô sự. Cuối cùng Tổng thống Trump phải tuyên bố CIA chấm dứt sứ mệnh.

Dưới thời Tồng thống Trump, theo giới phân tích, có thể nhận diện vị tổng thống doanh nhân quyết tránh lặp lại sai lầm của người tiền nhiệm, song hành động của ông lại chẳng khác là bao, khi  vẫn sử dụng mưu đồ thay vì xây dựng chiến lược.

"Ông cũng chọn hành động để ngăn chặn việc sử dụng vũ khí hóa học. Nếu như với ông Obama là làm việc với người Nga để tịch thu kho vũ khí của Assad, thì với ông Trump đó là hai cuộc tấn công, nhưng kết quả rất hạn chế", CNN bình luận.

Rõ ràng, sự khác biệt lớn nhất giữa chính sách của Tổng thống Trump so với Tổng thống Obama trong vấn đề Syria chính là tính chất hành động - ông Obama thì mềm dẻo linh-hoạt, còn ông Trump thì cứng rắn-quyết liệt.

Dù có hành động cứng rắn-quyết liệt, song Tổng thống Trump vẫn không làm thay đổi được vị thế của Mỹ ở Syria

Tuy nhiên, kết quả của hành động thì chẳng khác gì nhau, thậm chí vị Tổng thồng thứ 45 của nước Mỹ không những không tránh được sai lầm của người tiền nhiệm, mà còn đi vào vết xe đổ của ông Obama. Đó là luôn bị Nga cho vào thế việt vị.

Theo CNN: "Thực tế cho thấy không có sự thống nhất trong cách tiếp cận của ông Trump với vấn đề Syria, bởi chỉ vài ngày trước khi can thiệp quân sự, ông đã thông báo quân đội Mỹ sẽ sớm rút khỏi Syria. Nay thì đi cũng dở, ở cũng không xong".

Đối lập với Washington là Moscow với chiến lược mang tính chính nghĩa và nhân đạo khi đáp ứng lời kêu gọi giúp đỡ của chính quyền Syria, cứu dân tộc Syria  khỏi thảm hoạ "kép" gây ra bởi khủng bố và lực lượng "chống khủng bố với mục đích khác".

Vì có chiến lược rõ ràng nên lập trường-hành động của Nga xuyên suốt cuộc chiến Syria luôn nhất quán và đó được xem là nền tảng cho những chiến thắng của quân  đội Syria trong cuộc chiến chống khủng bố và những kẻ xâm hại lợi ích quốc gia.

Từ thuyết phục Damascus từ bỏ vũ khí hoá học đến xây dựng cơ chế đối thoại cho Syria, từ chủ trương thiết lập khu vực giảm thẳng đến hành động tất tay trên chiến trường, đều là những nước đi thể hiển sự nhất quán của Moscow trong ván cờ Syria.

Thứ hai, Washington không giúp phe đối lập Syria xây dựng một chủ thuyết chính trị - công cụ quan trọng nhất trong đấu tranh chính trị - khiến cho lực lượng này luôn rệu rã, thiếu sức sống - mà thể hiện ra ở mâu thuẫn nội bộ, xung đột lợi ích. 

Phe đối lập Syria vốn "kém về lực-yếu về thế", do vậy khi đóng vai trò bảo trợ, đúng ra Mỹ phải giúp lực lượng này xây dựng chủ thuyết chính trị để khai quật sức mạnh tiếm tàng, chuyển hoá thành sức mạnh tổng hợp trong đấu tranh giành quyền lực.

Song Washington đã không làm được việc đó, mà nguyên nhân là do Mỹ không có chiến lược rõ ràng về vấn dề Syria, cho nên càng ngày phe đối lập Syria càng yếu hơn và lệ thuộc quá nhiều vào bảo trợ của Mỹ.

Trên trời thì Mỹ-Anh-Pháp dội bão lửa xuống Damascus

Làm sao một lực lượng chính trị có tới "4 bè, 50 mối" có được sức mạnh, do vậy khi cuộc chiến chống khủng bố tại Syria càng đi vào giai đoạn quyết định thì phe đối lập Syria càng rệu rã và dễ dàng bị quật ngã.

Cho đến lúc này, có thể nhận diện mục đích hành động của phe đối lập và lực lượng bảo trợ trong cuộc chiến Syria chỉ là tấn công vào những thiếu sót của chính quyền Assad, rồi tiến tới lật đổ chế độ, còn tiếp theo là gì thì "tới khi đó tính tiếp".

CNN cho rằng : "Mỹ cổ vũ cho lực lượng dân chủ chống lại Assad, nhưng Mỹ thừa biết sự nguy hiểm của việc trống quyền lực sẽ tạo điều kiện cho IS hoành hành". Tiếc thay Mỹ vẫn quyết giúp phe đối lập tìm cách mở rộng khoảng trống quyền lực.

Đây là hạn chế rất lớn của chính quyền Obama trong ván cờ Syria, song chính quyền Trump vẫn không khắc phục được và do đó chính Mỹ đã góp phần làm cho phe đối lập Syria ngày càng "mất thế-giảm lực", vì họ đặt niềm tin vào mưu đồ Mỹ.

Phải thấy rằng một tổ chức chính trị-vũ trang làm sao có thể giành chiến thắng khi cương lĩnh hành động chỉ là hướng vào những sơ hở của đối phương, bởi khi đối phương khắc phục được sơ hở là cương lĩnh hành động của tổ chức ấy hết giá trị.

Phải khẳng định rằng, Tổng thống Assad bãi bỏ thiết quân luật là cơ hội cho phe nổi dậy bước lên vũ đài chính trị, tiếc là những người chống chính quyền Syria lại lắng nghe tiếng nói từ phương trởi xa, để rồi nay phải xin chính quyền con đường sống.

Có gì bẽ bàng hơn khi trên trời thì Mỹ-Anh-Pháp dội bão lửa xuống các căn cứ của quân đội Syria, mà dưới mặt đất lực lượng nổi dậy vẫn phải quy hàng để có thể bảo toàn tính mạng. Điều đó cho thấy mưu đồ Mỹ không thể cứu được đối lập Syria.

Dưới mặt đất thì lực lượng nổi dậy Syria vẫn phải quy hàng để có đường sống

"Với lối hành động của Mỹ thì sẽ không bao giờ xây dựng được một đối tác khả dĩ tại Syria, để có thể kỳ vọng trở thành lực lượng tham gia vào tiến trình chính trị và đóng vai trò quan trọng trong ván cờ chính trị tại Syria", CNN nhận định.

Vì vậy, không thể phủ nhận chính lực lượng đối lập đã giúp Damascus có được thề thượng phong trong ván cờ Syria, mà điều đó có lỗi của Washington - chính quyền Obama đã sai lầm, nhưng chính quyền Trump còn sai lầm hơn.

"Sự trống rỗng của Trump chỉ là phiên bản nâng cao tình trạng tiến thoái lưỡng nan mà Mỹ đã phải đối mặt từ khi bắt đầu cuộc nội chiến Syria. Nếu dưới thời Obama, chiến lược cho Syria là mơ ước thì dưới thời Trump vẫn chỉ là ước mơ", theo CNN.

Cho đến giờ phút này, có thể thấy những kỳ vọng Tổng thống Trump sẽ khắc phục được sai lầm của Tổng thống Obama đã trở thành vô vọng và chưa biết vị tổng thống doanh nhân sẽ đi nước cờ nào để thoát khỏi tình trạng bế tắc hiện nay tại Syria.