Thu tiền nhuận bút khi cho khách xem tivi tại khách sạn: Thêm một quy định….. trên trời?

Theo phản ảnh của các chủ khách sạn, họ nhận được công văn số 177/CV-BVQTGANVN-PV về việc thực hiện quyền tác giả âm nhạc do ông Đinh Trung Cẩn, Giám đốc VCPMC chi nhánh phía Nam ký, gửi các khách sạn ở Đà Nẵng.

Nội dung văn bản có nêu, "căn cứ theo khoản 2, khoản 3 điều 20 của Luật Sở hữu trí tuệ, khi các tổ chức cá nhân, khai thác, sử dụng tác phẩm âm nhạc thì phải xin phép và trả tiền nhuận bút cho tác giả. Tuy nhiên, hiện các chủ doanh nghiệp kinh doanh khách sạn ở Đà Nẵng thường xuyên sử dụng các tác phẩm âm nhạc nhưng không trả tiền thù lao, nhuận bút là hành vi xâm phạm quyền tác giả” - công văn trên nêu rõ.

Dựa vào điều khoản đó, với tư cách là đại diện hợp pháp của các chủ sở hữu quyền tác giả âm nhạc Việt Nam và quốc tế, VCPMC yêu cầu chủ các cơ sở kinh doanh khách sạn ở Đà Nẵng phải trả tiền khi sử dụng các tác phẩm âm nhạc và đưa ra yêu cầu thực hiện từ 10/5/2017.

Kèm theo đó, VCPMC cũng gửi các khách sạn Bảng nhuận bút sử dụng tác phẩm âm nhạc lĩnh vực khách sạn, trong đó có quy định mức thu phòng ngủ, phòng khách có sử dụng ti vi là 25.000đ/phòng/năm.

Nhận được văn bản trên, hầu hết các chủ khách sản cho rằng, từ trước đến nay họ đều lắp đặt tivi để cho khách xem truyền hình khi đến thuê phòng.

Theo ông Trịnh Bằng Có - Tổng thư ký Hiệp hội Du lịch Đà Nẵng- Giám đốc Khách sạn Phương Đông, việc VCPMC ra văn bản trên khiến ông rất thấy bất ngờ bởi vì khi khách thuê phòng mở tivi xem chương trình gì không ai biết, lấy chứng cứ đâu thể thu tiền tác quyền.

Mặt khác, việc sử dụng tác phẩm âm nhạc (nếu có) là do các nhà đài chi trả. “Bản thân chúng tôi, đã trả tiền truyền hình cáp cho các nhà đài thì chúng tôi sử dụng chương trình. Còn nếu tính như thế này thì chắc tất cả các tivi tại Việt Nam đều phải trả tiền hay sao?”, ông Trịnh Bằng Có đặt câu hỏi.

Trả lời báo giới, ông Hà Vỹ - Trưởng phòng Quản lý văn hóa Sở Văn hóa, Thể thao Đà Nẵng cho biết, việc thu tiền tác quyền là giao dịch dân sự, tự thỏa thuận giữa các bên với nhau. “Số tiền thu, thu như thế nào thì hai bên tự thỏa thuận với nhau. Khi nào VCPMC có chứng cứ hoặc văn bản đề nghị thanh tra, kiểm tra việc thực thi quyền tác quyền, chúng tôi mới đến kiểm tra các khách sạn” - ông Vỹ nói.

Trước những bức xúc của dư luận, sáng 25/5, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch họp về vấn đề này. Tại cuộc họp, ông Bùi Nguyên Hùng - Cục trưởng Bản quyền Tác giả tán thành với việc thu tiền tác quyền.

Ông Hùng cho biết, việc làm này đúng với điều 33 Luật Sở hữu Trí tuệ và điều 35 Nghị định 100 cũng như các điều ước quốc tế.

Mặc dù vậy, ông Hùng đề nghị Trung tâm phải thực hiện theo đúng quy trình, đúng pháp luật và phải có lộ trình phù hợp đối với từng hình thức khai thác sử dụng âm nhạc để bảo vệ quyền lợi tác giả, quyền lợi bên khai thác sử dụng và lợi ích hưởng thụ của công chúng.

"Đây là tài sản dân sự, do vậy chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan tự xây dựng biểu mức tiền bản quyền và thỏa thuận với bên khai thác sử dụng. Không phải tống đạt công văn tới yêu cầu mà phải truyền thông, mời toàn bộ cơ sở khách sạn đến và đưa ra biểu giá để nghiên cứu. Quá trình nghiên cứu phải có đồng thuận cả hai bên. Trong trường hợp không thỏa thuận được thì áp dụng theo quy định của Chính phủ hoặc khởi kiện ra tòa án để giải quyết" - ông Hùng nói.

Cũng tại cuộc họp, nhạc sĩ Phó Đức Phương - Giám đốc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) giải thích việc thu phí dựa trên nền tảng luật pháp, tham khảo công ước Berne, hệ thống luật pháp quốc tế và áp dụng vào đời sống thực tiễn trong nước.

"Khách sạn mở tivi có âm nhạc phục vụ gián tiếp, dù ít hay nhiều cho doanh thu của khách sạn đó, tức là kinh doanh. Nguyên tắc là tổ chức cá nhân dùng âm nhạc phục vụ cho hoạt động kinh doanh thì có nghĩa vụ trả tiền" - ông Phương nói.

Dưới góc độ pháp luật, luật sư Luật sư Đỗ Pháp cho rằng, hiện nay luật Sở hữu trí tuệ chưa có quy định rõ ràng trong việc thu tiền tác quyền khi sử dụng tác phẩm âm nhạc mà Luật chỉ nêu tổ chức cá nhân sử dụng tác phẩm âm nhạc thì phải trả tiền.

Trong khi đó, cách mà VCPMC đang triển khai thu tiền tác quyền khiến nhiều cơ sở kinh doanh phản ứng bởi thiếu rõ ràng, không thuyết phục.

“VCPMC đang đổ đồng thu mỗi tivi ở khách sạn 25.000 đồng/phòng/năm và họ giải thích là thu quyền sử dụng quyền biểu diễn tác phẩm trước công chúng. Trong khi các cơ sở kinh doanh chỉ sử dụng tivi như một vật dụng thường nhật trong đời sống.

Cùng với đó, việc phát bài nhạc gì, phát vào giờ nào, ai hát, hát trong chương trình nào,… là các nhà đài chủ động thực hiện để phục vụ cho mục đích kinh doanh của các nhà đài, đảm bảo chương trình của nhà đài hấp dẫn để từ đó thu hút khách hàng lựa chọn dịch vụ truyền hình của họ, hưởng lợi từ hoạt động quảng cáo.... Còn người dân, chủ khách sạn chỉ là đối tượng bỏ tiền để được xem truyền hình. Do đó, VCPMC thu tiền chủ khách sạn là sai đối tượng” - Luật sư Đỗ Pháp nói

Cũng theo luật sư Đỗ Pháp, văn bản trên không khả thi. Bởi khách thuê phòng, không có chủ khách sạn nào lại đi quản lý xem khách thuê sử dụng dịch vụ nào: xem phim, xem ca nhạc hay tắt ti vi, … vì nếu can thiệp vào thì xâm phạm quyền riêng tư của khách thuê.

“Không một tổ chức, cá nhân nào có thể đứng trên pháp luật để ra một quyết định như vậy. Nếu quyết định trái pháp luật thì phải thu hồi” - Luật sư Đỗ Pháp nhấn mạnh.