"Từng chữ trong Luật Đất đai đều liên quan đến người dân"

Thứ trưởng Đặng Hùng Võ: "Chúng tôi lắng nghe ý kiến và muốn được trao đổi với dân về mọi vấn đề".

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên môi trường Đặng Hùng Võ, phó ban soạn thảo Luật Đất đai, khẳng định như vậy với VnExpress. Ông cho biết ban soạn thảo đang rất cần ý kiến của người dân về 10 vấn đề chính của đạo luật, để làm cơ sở chỉnh sửa, trình Quốc hội thông qua vào kỳ họp cuối năm.

- Hôm nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân về 10 vấn đề của Luật Đất đai sửa đổi. Căn cứ vào đâu để các nhà làm luật chọn những vấn đề này làm đề cương gợi ý lấy ý kiến?

- Trong quá trình thảo luận, những vấn đề đó được các đại biểu Quốc hội, thành viên Ủy ban Thường vụ và cả thành viên của Chính phủ bàn tới nhiều nhất, và có nhiều ý kiến khác nhau. Vì vậy cần lấy ý kiến nhân dân, trên cơ sở đó Quốc hội mới xem xét quyết định. Còn nội dung khác đã thống nhất cao thì không bàn tới nữa. Tất nhiên người dân vẫn có quyền tham gia vào mọi khía cạnh của luật.

Những vấn đề nêu trong đề cương liên quan trực tiếp tới quyền lợi của người dân. Vì vậy phải lấy ý kiến để làm rõ góc nhìn của xã hội khác thế nào với người quản lý. Bởi nhà nước khi xây dựng luật thường quan tâm đến sự thuận lợi cho mình trong quản lý.

- Theo giải trình của ban soạn thảo, chế độ tài chính đất đai là điểm mới nhất và cũng là mấu chốt xem xét ở lần sửa luật này. Nhưng việc đó liên quan thế nào tới quyền lợi của dân?

- Đó là điều kiện tiên quyết hình thành môi trường cho hoạt động bất động sản, cơ sở quyết định xem loại đất nào thì tham gia thị trường, loại nào không, điều tiết thế nào khi đất được đưa vào kinh doanh, mua bán. Đây còn là căn cứ để giải quyết hàng loạt vấn đề liên quan tới trách nhiệm tài chính của người sử dụng đất, đến đền bù giải tỏa, đến những chính sách lớn như đổi đất lấy cơ sở hạ tầng, đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án kèm theo quyền sử dụng đất.

Luật hiện hành đã có một số quy định về thuế nhà đất, thuế sử dụng đất nông nghiệp, thuế chuyển quyền sử dụng đất. Nhưng hệ thống tài chính đất đai này chưa coi đất đai là nguồn lực, đất đai là nguồn vốn, và quyền sử dụng đất là hàng hóa đặc biệt. Do đó không tạo được môi trường thuận lợi hình thành thị trường bất động sản hợp pháp.

Việc cần giải quyết ở đây là giá đất. Nói hai giá thì định giá thế nào, giá nhà nước có cần sát với giá thị trường không? Trách nhiệm thuế của người sử dụng đất tính theo giá nào? Tất cả đã được Quốc hội bàn nát ra mà vẫn còn ý kiến khác nhau. Người nói đất đai là sở hữu toàn dân thì phải áp đặt quyền lực nhà nước vào giá. Người khác cho rằng đã thừa nhận thị trường bất động sản thì giá đất phải do thị trường quyết định.

- Theo ông, vấn đề nào sẽ được người dân quan tâm nhất?

- Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, trong đó có quy định về loại giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất hợp pháp, có giá trị chuyển nhượng. Đây cũng là vướng mắc lâu nay trong quản lý nhà nước. Các văn bản dưới luật hiện hành đã quy định những loại giấy tờ đất đai hợp pháp, có giá trị như sổ đỏ, và lần này tất cả được đưa vào luật. Nhưng thực tế đời sống rất đa dạng, và sẽ có những trường hợp mà người dân cho rằng hoàn toàn có thể cấp sổ đỏ, song lại không thực hiện được do chưa có quy định. Lần lấy ý kiến rộng rãi này, chính người dân sẽ nêu ra những trường hợp đặc biệt đó để Quốc hội xem xét đưa vào luật.

- Còn chuyện quy hoạch “treo”, để một nhóm cá nhân lợi dụng mua bán đất hưởng địa tô chênh lệch lớn?

- Đây cũng là nội dung Quốc hội bàn cãi gay gắt, và như vậy chắc chắn người dân sẽ quan tâm. Chúng tôi muốn biết xã hội yêu cầu thế nào về tính minh bạch trong quy hoạch, bảo đảm yếu tố dân chủ - dân được tham gia ý kiến khi xây dựng quy hoạch. Sẽ có vấn đề cụ thể để bàn: quy hoạch có hiệu lực bao lâu, 3 hay 5 năm. Hết hiệu lực mà không triển khai thì có trả lại đất cho dân không, có cho người ở vùng bị quy hoạch xây nhà, chuyển nhượng đất đai không. Giới doanh nhân cũng quan tâm, như các công ty có vốn đầu tư nước ngoài có ý kiến cần công khai quy hoạch trên Internet để họ biết khu công nghiệp nào còn đất, rộng hẹp ra sao.

Quan điểm của ban soạn thảo là lần này phải chỉ ra được nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để thuận lợi cho hoạt động kinh tế, hạn chế tiêu cực phát sinh.

- Trong đề cương gợi ý có nêu lên vấn đề người Việt Nam định cư ở nước ngoài mua nhà gắn liền quyền sử dụng đất trong nước. Ban soạn thảo đợi chờ ý kiến gì của bà con?

- Đây là mối quan tâm hàng đầu của bà con hải ngoại và cũng là điểm còn nhiều tranh cãi giữa các ban ngành. Hiện có ý kiến cần tiếp tục mở rộng diện cho phép, không chỉ là chủ đầu tư trong các dự án ở Việt Nam mà có thể là người tham gia đầu tư cũng được mua... Lập luận là thu hút tiềm lực của Việt kiều cả về chất xám và tiềm lực tài chính, góp phần xây dựng đoàn kết dân tộc. Họ cho rằng lo lắng Việt kiều về nước mua hết đất là thái quá. Song cũng có người lo ngại là mở quá thì sẽ gây biến động thị trường bất động sản trong nước, ảnh hưởng trực tiếp tới người dân nghèo. Bởi đây là vấn đề nhạy cảm, dễ dẫn tới đầu cơ đất đai trong khi ta chưa có cơ chế tài chính thích hợp để điều tiết với chủ sử dụng đất. Nêu chuyện này trên Internet chắc chắn sẽ nhận được nhiều ý kiến đóng góp của bà con Việt kiều.

- Thẩm quyền giao đất thuần túy là việc nhà nước. Sao phải xin ý kiến của dân?

- Bởi đại biểu Quốc hội, thành viên Ủy ban Thường vụ còn ý kiến khác nhau. Chính phủ muốn giao hết cho địa phương, chỉ giữ lại việc duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Song có người lại cho rằng vậy thì gay, cần nêu rõ loại dự án nào thì cấp tỉnh giao, loại nào do Chính phủ quyết định (như dự án liên tỉnh, liên quan đến an ninh quốc phòng...). Hay như thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng đang có 2 ý kiến khác nhau. Ngành địa chính đề nghị chủ tịch tỉnh, huyện chỉ quyết danh sách công nhận quyền sử dụng đất, còn ký cấp sổ đỏ thì ủy quyền cho sở địa chính, phòng địa chính thực hiện. Song một số chuyên gia lập pháp cho rằng đại diện quyền sở hữu đất đai ở địa phương phải tập trung vào chính quyền, các cơ quan chuyên môn như địa chính, nhà đất chỉ tham mưu, không thể chia sẻ quyền lực. Do đó những vấn đề này cần có ý kiến của nhân dân, đặc biệt là của cơ quan nhà nước địa phương.

Nghĩa Nhân