Nội lực, yếu tố quyết định tăng trưởng bền vững

Trong chương trình nghị sự gồm 12 điểm của ngày làm việc đầu tiên kỳ họp thứ 3, Quốc hội khoá XI, cùng với tâm trạng chung của cử tri cả nước, giới báo chí tập trung chú ý vào báo cáo của Thủ tướng Chính phủ do Phó thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trình bày. Nỗi lo lắng xoay quanh việc kinh tế nước nhà sẽ ra sao trước hai sự kiện lớn làm rung động nền kinh tế toàn cầu là: Cuộc chiến ở Iraq và bệnh dịch viêm đường hô hấp cấp SARS.

Giờ giải lao, ‘‘nghị sĩ’’ bị ‘‘quây’’ nhiều nhất là Phó thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, bằng phong cách bình dị, ông vui vẻ trả lời các câu hỏi của nhà báo. Ở một góc khác Phó thủ tướng Vũ Khoan cũng bị hàng chục chiếc máy ảnh, máy ghi âm bủa vây. Các câu hỏi, đại loại như: Mất thị trường Iraq ảnh hưởng thế nào đến tốc độ tăng trưởng kinh tế? Dịch SARS làm ngưng trệ ngành hàng không toàn cầu, làm điêu đứng ngành du lịch, Việt Nam chống đỡ ra sao?... Với phong cách tự tin, mạch lạc của một nhà ngoại giao, am tường về các vấn đề quốc tế ông trả lời thẳng vào các yêu cầu của nhà báo.

Bốn tháng đầu năm, với bao sóng gió của thị trường quốc tế nhưng giá trị sản xuất công nghiệp tăng 15,5% so với cùng kỳ, con số này của ngành nông nghiệp là 1,7%. Hai ngành chủ lực phát triển khá ổn định đã làm cho GDP bốn tháng đạt tốc độ tăng trưởng 6,9%. Đối với những tháng đầu năm, đây là một tỷ lệ không tồi. Điều gì đã làm nên sự ổn định đó? Ông Nguyễn Đức Kiên, Chủ nhiệm UB kinh tế - Ngân sách QH cho rằng, thị trường nội địa có sức sống cao đã làm cho các sản phẩm công nghiệp có đầu ra. Hầu hết các sản phẩm công nghiệp chủ lực như xi măng, sắt thép, đường, thuỷ sản chế biến... tăng trưởng khá. Công nghiệp phát triển tốt là tiền đề để ngân sách thu khá. Bốn tháng đầu năm, thu ngân sách đạt 33,7% dự toán cả năm tăng 10% so với cùng kỳ.

Dịch vụ là lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của SARS. Sự sợ hãi về bệnh tật đã làm cho dòng du khách ngưng trệ trên toàn cầu. Trong tháng 4 ngành du lịch giảm khoảng 50% doanh thu, mức thiệt hại tương đương 1.000 tỷ đồng. Theo tính toán của ông Klaus Rohland, giám đốc WB tại Việt Nam, thiệt hại của ngành du lịch có thể làm giảm 0,5% tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong bốn tháng đầu năm. Cùng với ngành du lịch, ngành hàng không cũng mất một lượng khách tương đương. Tuy nhiên, bù lại, việc tăng cường các tuyến bay nội địa, hàng không Việt Nam không khó khăn lắm trong việc đảm bảo tự cân đối. Còn ngành du lịch, sau khi bệnh SARS được khống chế hoàn toàn, lượng du khách đang tăng trở lại. Bốn tháng đầu năm, tuy dịch vụ không đạt được mức tăng trưởng kỷ lục như mọi năm nhưng mức tăng vẫn đạt 10%, con số này cũng không phải là quá xấu.

Cuộc chiến tranh Iraq kết thúc ngỡ như Việt Nam mất thị trường khá dễ tính này. Với một số mặt hàng chủ lực như gạo, cà phê, chè... không yêu cầu khắt khe về phẩm cấp nhưng bằng mọi nỗ lực của ngành thương mại cũng đã tìm thị trường thay thế. Theo thông lệ quốc tế, khi chính quyền mới nắm quyền ổn định ở nước này, các đầu mối xuất nhập khẩu sẽ từng bước được khôi phục, đó là lý do để có thể hy vọng vào sự ổn định của thị trường xuất khẩu trong 8 tháng còn lại của năm 2003.

Qua những sóng gió trong thời gian vừa qua, sự sa sút của một số ngành dịch vụ đã tạo ra những thua thiệt không nhỏ, nhưng kinh tế Việt Nam vẫn tăng trưởng bền vững. Điều quan trọng hơn, lòng tin của các nhà đầu tư vẫn rất mạnh mẽ. Việt Nam đang đi những bước vững chắc trên đôi chân nội lực, đó là nông nghiệp và công nghiệp, hai ngành quan trọng để tạo ra của cải vật chất cho xã hội. Ứng phó thành công trước những biến động khôn lường của thị trường đã để lại cho chúng ta những bài học quý giá: Nội lực vẫn là yếu tố quyết định của sự tăng trưởng bền vững.

• Phan Thế Hải