Những mảnh đời kiếm sống trong đêm

Hà Nội trên con đường phát triển và hội nhập, mỗi ngày một hiện đại với biết bao dự án quy hoạch khu đô thị mới, nhà hàng, khách sạn... sáng ánh đèn. Nhưng cũng trong lòng Hà Nội, còn biết bao số phận, thân phận cơ hàn - những "bóng đêm" của thành phố. Những "bóng đêm" ấy, là tiếng thở dài đầy thương cảm với người lao động bình thường, nhưng cũng là "dấu hỏi" lớn với những người có chức sắc. Đến bao giờ có thể hóa giải được sự phân cách giàu nghèo?

Hà Nội những đêm hè, đường phố bao giờ cũng đông đúc hơn, người xe tấp nập. Mọi người ra ngoài tận hưởng cái cảm giác mát mẻ khi nắng đã tắt hẳn, rồi thong thả dạo chơi, mua sắm tại các khu chợ đêm. Một vài người thích ngồi nhâm nhi ly cà phê đá và nhìn ngắm phố phường trong ánh đèn rực rỡ. Có ai biết rằng khi ấy vẫn còn những cảnh đời đang lầm lũi kiếm sống trong đêm.

Tối thứ bảy, người đông, đường tắc. Dừng xe bởi đèn đỏ tại ngã tư đường Giải Phóng. Lạ thay không thấy mùi khói xe khét lẹt mà chỉ có hương mít thơm nồng. 23 giờ trở về đến ngã tư, lại đèn đỏ, lại dừng xe… tôi có thời gian để ý hơn đến mấy chị bán mít.

Mưu sinh. Ảnh: Phạm Hải

Mệt quá, mấy chị úp mặt vào cái nón mà tranh thủ ngủ một giấc. Khách đến mua có khi phải gọi dậy. Giấc ngủ kia không biết có ngon lành hay không mà sao tôi bỗng thấy lòng nặng trĩu. Mỗi ngày ngồi phơi nắng, phơi sương, hứng bụi đường được khoảng 50 ngàn. Rẻ quá.

Trong giấc ngủ của tôi đêm đó, phảng phất mùi thơm của mít, ẩn hiện những gương mặt rám nắng nhưng không thể nhìn rõ mặt ai. Chỉ thấy một màu mít vàng ươm, hương thơm nức.

Từ đó, tôi có thói quen khi đi chơi tối không còn mơ màng nhìn ánh đèn đêm trên đường phố và những quán cà phê rực rỡ nữa. Bởi trong một khoảnh khắc rất có thể bạn sẽ bắt gặp nhiều kiếp người kiếm sống trong đêm, trên những hè đường tối tăm chật hẹp.

Một tối đi qua đường Thanh Niên - con đường của tình yêu - chợt tôi bắt gặp một đôi nam nữ ngồi bên vỉa hè tựa đầu vào nhau. Cô gái còn trẻ lắm, vừa ở quê ra thì phải. Anh thanh niên trông khá già dặn và có vẻ từng trải. Một xe hoa quả với đủ thứ cam, ổi, củ đậu và một xe ngô luộc, sắn luộc còn nghi ngút khói dựng bên cạnh nhau như… một đôi tình nhân.

Họ là vợ chồng hay người yêu? Không biết. Nhưng chắc chắn rằng họ đang mệt mỏi. Cô gái ấy tựa đầu vào chàng trai như để tìm một chỗ dựa, một sự sẻ chia những vất vả của cuộc sống mưu sinh. Mặc cho người xe qua lại, họ cứ ngồi đấy. Còn lòng tôi không nặng trĩu như khi nhìn mấy chị bán mít ngủ vùi trên chiếc nón nữa, ấm áp hơn, nhưng vẫn buồn.

Ngày nào tôi cũng đi làm gia sư từ 7 giờ tối đến 9 giờ, ít có thời gian đi chơi cùng người yêu và bạn bè. Nhiều lúc đứng chờ xe buýt trên phố Nghĩa Tân một mình mà muốn khóc. Dưới mấy gốc cây ven đường, ba bốn đống rác to đùng. Thỉnh thoảng lại có chiếc xe đạp của một người phụ nữ hay một đứa trẻ lao tới, người trên xe nhảy xuống mở hết những túi bóng rác nhặt vỏ nhựa, lon bia… thậm chí cả cơm thừa.

Kiếm sống trong đêm. Ảnh: Nguyễn Mậu

Rác chỉ có từng đó mà hết người này đi lại người khác tới. Đống rác bị bới tung. Mấy người dân ở đó bực mình chửi: “Cái lũ nhà quê, chỉ giỏi bầy bừa”. Không một câu đáp trả, người phụ nữ lại vội vã lên xe đạp nhanh lẫn vào trong bóng tối.

Chợ đêm phố cổ lâu nay đã trở thành nét văn hoá mang đậm chất Hà thành. Trên con phố đông đúc này, chỉ thấy toàn những nam thanh nữ tú, quần áo sành điệu dắt tay nhau dạo phố. Nhưng hãy thử một lần nhìn xuống đường. Hai đứa trẻ nhỏ xíu, rách rưới, bẩn thỉu. Thằng anh để cho đứa em gái nhỏ quặt quẹo nằm trong lòng. Nó còn cẩn thận để một tờ giấy bên cạnh để cánh tay em nó không chạm xuống đường bê tông.

Một bát tiền với vài đồng xu lẻ. Dòng người vẫn cứ đi, hai đứa trẻ vẫn cứ nằm đó, bát tiền vẫn nguyên vẹn. Người ta còn mải nhìn ngắm những gian hàng bắt mắt, làm gì có thời gian để ý hai đứa trẻ hay những cụ già tóc bạc phơ, những thân người cụt cả hai chân nằm lê bên đường. Vả chăng có thấy thì cũng tìm cách tránh xa.

Tôi sống gần khu Bến xe Giáp Bát. Nơi đây có một xóm tập trung toàn những người lao động nghèo khổ. Đàn ông làm cửu vạn, phụ nữ buôn thúng bán mẹt. Cái xóm nghèo lúc nào cũng vắng tanh, vắng ngắt bởi người ta đi làm từ năm giờ sáng và chỉ về nhà sau 11 giờ đêm.

Mơ ước... Ảnh: Phạm Hải

Trong con ngõ nhỏ ngoằn ngoèo không có lấy một ánh điện nhưng ngày nào tôi cũng nhận rõ từng con người. Anh hàng bánh mì với cái thùng xốp to đùng phía sau luôn phóng hết… “ga”, bác bán than với cái xe xích lô đen sì chậm rãi đạp từng vòng, mấy chị nhặt rác thì toàn những bao tải to uỳnh phía sau. Mấy bà hàng nước bao giờ cũng về muộn nhất, với hai cái làn toàn cốc chén và phích nước đeo bên ghi đông, họ đạp xe thật cẩn thận trên con đường đá toàn những ổ gà kẻo không thì vỡ hết đồ nghề.

Cứ thế họ quay về cái "tổ ấm" (trị giá 3.000 đồng mỗi đêm) để lấy sức cho cuộc mưu sinh ngày mai. Có những đêm hè gà gáy canh ba còn nghe tiếng dội nước tắm ùm ùm phía sau nhà y như là có ma. Trở mình không sao ngủ lại được nữa, cơ hồ như có một nỗi buồn len lỏi chảy trong tôi, tự hỏi lòng sao cuộc đời vẫn còn có nhiều những bóng đêm đến thế?

• Nguyễn Mậu

Cảm nghĩ của bạn về bài viết và những mảnh đời?