Kinh hoàng chuyện mua bán, giết mổ gia cầm ở Hà Nội !

Tận thấy ở chợ đầu mối gia cầm Long Biên, Hà Nội giữa mùa dịch :

Khu giết mổ gia cầm ở chợ Long Biên. Ảnh : TPO

(TPO) 5 giờ sáng, PV Tiền Phong có mặt tại chợ Long Biên, một trong những chợ đầu mối lớn nhất giữa lòng thủ đô. Những gì mắt thấy tai nghe tại đây trước nguy cơ về một đại dịch thế kỷ H5N1 khiến chúng tôi không khỏi kinh hoàng. Một nguy cơ tiềm ẩn ngay giữa thủ đô đã đến hồi báo động !

Nước, tiết , lông, phân chảy tràn khắp khu chợ rồi ra... sông Hồng

Còi xe inh ỏi lẫn trong tiếng ồn ào mặc cả bán mua. Con đường dẫn tới khu gia cầm ở cuối chợ đôi lúc bị tắc nghẽn bởi những xe, người gồng gánh, kéo đẩy các xe chở hoa quả. Sau gần 5 phút luồn lách, chúng tôi có mặt tại khu gia cầm của chợ.

Tấm biển nhận trông xe lớn đặt giữa lối vào khu gia cầm, lố nhố mấy nhân viên trật tự, bảo vệ đứng cạnh những xe, những bu lớn chứa đầy gà. Mùi đặc trưng của khu chợ gia cầm xộc thẳng vào mũi. Mặt đường ngập ngụa trong nước bẩn lẫn lông, phân gà.

Hàng chục hàng ngan, gà vịt nằm san sát. Kẻ đứng người ngồi. Ngan gà bày la liệt trên mặt đất, trong các lồng, bu treo trên xe máy, xe đạp chưa kịp tháo xuống. Đây là khu chợ của những người dân ngoại tỉnh bán hàng tại chợ Long Biên. Tại góc chợ, một vài người bán hàng đang tranh thủ nhồi từng nắm bánh đúc cho những chú gà, vịt chưa kịp “xuất chuồng”.

Một phụ nữ cắp chiếc mẹt có 6 con gà tiến đến chiếc bàn kiểm dịch. Chị nhân viên ngửng mặt rồi uể oải đứng dậy cầm con dao nhỏ, tay không đeo găng, lật lật mấy con gia cầm rồi... cốp dấu cái phịch. Theo quan sát của PV Tiền Phong trong gần 2 tiếng, việc kiểm dịch được tiến hành rất nhanh. Nhân viên kiểm dịch chỉ lật lật các con gia cầm cốt để tìm chỗ đóng dấu...

Xong công đoạn, những chú gà vịt căng diều bánh đúc được ném huỵch xuống đất, nằm lẫn trong những đống nước bẩn đen ngầu. Người mua kẻ bán thản nhiên thò tay nhấc những con, gà ngan ước chừng nặng nhẹ rồi ỉ eo mặc cả.

Lân la lại gần một nhóm 3,4 chị trung niên vừa hết hàng đang “buôn dưa lê”. Các chị cho biết gà bán ở chợ Long Biên được đưa về từ nhiều nơi khác nhau, chủ yếu là ở Vĩnh Phúc, Sóc Sơn, Đông Anh, Hà Nam...Hàng tháng, Ban quản lý chợ thu của các hộ kinh doanh trong phạm vi chợ gia cầm từ 30.000-40.000 đồng.

Khi được hỏi về nguy cơ mắc bệnh dịch qua tiếp xúc trực tiếp với gia cầm, các chị nhanh nhảu: “Những người ít tiếp xúc với gà thì sợ chứ bọn em bán gà, buôn gà chết vẫn ăn thoải mái, có sao đâu. Trước khi xảy ra dịch, nhà em có mấy chục con gà đẻ trứng bỗng nhiên lăn ra chết. Cả nhà vẫn ăn và đem đi bán đấy mà có sao đâu. Ngày trước khi nghe tin dịch gà thì đúng là có sợ nhưng sau thấy cả chợ Long Biên bao nhiêu người buôn gà thế này mà có ai bị ốm đau gì đâu. Bây giờ phải có một, hai người bị dịch, chết vì H5N1 thì lúc ấy chúng em mới tin”.

Chị Huyền, chủ một hàng bán gà làm sẵn tại Ngã Tư Sở cho biết hàng ngày từ sáng sớm chị vẫn từ nhà lên chợ Long Biên mua gà rồi thuê mổ tại đây đem về nhà luộc để chiều bán. Giá mổ gà 700 đồng/com, ngan 500 đồng/con. “Dân buôn gà, vịt tại chợ Long Biên đã quá quen tiếp xúc với gia cầm nên họ không sợ đâu”- Chị Huyền nói.

Người bán, người mua tiếp xúc trực tiếp với gia cầm. Ảnh : TPO

Như để khẳng định cho lời nói của mình, chị Huyền chỉ tay cho tôi thấy hàng chục người bán mua đang tay trần trực tiếp xách gà, vịt di chuyển khắp chợ. Khi được hỏi liệu có gà chết bán ở chợ Long Biên hay không, chị cho biết ở đây chỉ bán gà lông (gà sống). Gà chết có chăng chỉ là do bị kẹp vào lồng (?!). “Gà sống, thường bán khoảng 70.000 đồng/con. Gà chết thì người bán bán rẻ đi, 40.000 đồng/con là có người mua ngay”- Chị Huyền khẳng định chắc nịch.

Vòng qua dãy bán gà sống dọc con đường nhớp nháp những nước, phân, lông gia cầm nằm cạnh khu giết mổ, tôi đến khu bán gia cầm sống của những hộ kinh doanh thuê chỗ bán cố định. Hàng chục xe máy, với những bu, lồng to tướng dính đầy phân, lông đựng ngổn ngang. Nước thải bẩn tràn khắp đường. Mùi hôi hám nồng nặc. Người bán, người mua đứng, ngồi sát cạnh những bu, lồng gà lớn.

Các cuộc bán mua gia cầm sống mà không có bất cứ phương tiện bảo hộ nào vẫn diễn ra như không có gì xảy ra mặc dù những ngày qua các phương tiện thông tin đại chúng nói ra rả về nguy cơ đại dịch cúm gia cầm thế kỷ. Tại khu bán gia cầm sống, người mua có thể thuê nhân viên của cửa hàng bán gia cầm làm thịt hộ. Những nồi nước sôi nghi ngút khói...

Gia cầm sau khi cắt tiết được nhúng qua vào nước sôi và sau đó được những thợ chuyên nghiệp vặt lông, nhúng vào chậu nước lớn rồi vứt hụych sang một chậu chứa ngầu cặn bẩn ở bên cạnh. Lông gà vịt, lòng mề được vứt đống trên nền đất nhây nhớp lông, phân chờ xử lý sau.

Nước, tiết gà, lông, phân theo dòng nước chảy quanh co tràn khắp khu chợ. Trong thời gian có mặt tại chợ Long Biên, tôi thấy hàng trăm gia cầm được giết mổ ngay tại khu bán gia cầm sống mà không được đưa vào làm tại khu giết mổ như quy định.

Khác với khu bán gia cầm sống, khu giết mổ gia cầm có tường bao xung quanh. Ngay lối vào đặt một chiếc bàn của nhân viên kiểm dịch. Một chị nhân viên không rõ tuổi tác ngồi thu lu cắm cúi ghi chép, đầu đội mũ, chiếc khẩu trang lớn che kín khuôn mặt. Cách một đoạn, ngay gần cửa một hàng nước nằm trong khu giết mổ, có đặt một thùng nhựa lớn đậy nắp kín dán dòng chữ “Thùng đựng gia cầm chết”.

Một khu buôn bán gia cầm ở chợ Long Biên. Ảnh : TPO

Cạnh chiếc thùng, dăm ba chiếc xe máy dính đầy phân gà đỗ sát. Một phụ nữ cắp chiếc mẹt trên có 6 con gà tiến đến chiếc bàn kiểm dịch. Chị nhân viên ngửng mặt rồi uể oải đứng dậy cầm con dao nhỏ, tay không đeo găng, lật lật mấy con gia cầm rồi... đóng dấu. Việc kiểm tra không quá 1 phút. Người phụ nữ xếp lại mấy con gà, thò tay vào người rút ví trả tiền kiểm dịch rồi tất tả cắp chiếc mẹt đi ra.

Theo quan sát của PV Tiền Phong trong gần 2 tiếng, việc kiểm dịch được tiến hành rất nhanh. Nhân viên kiểm dịch chỉ lật lật các con gia cầm cốt để tìm chỗ đóng dấu mà không có sự kiểm tra kỹ lưỡng. Tiến vào bên trong, khu gia cầm rộng chừng hơn 400m2 la liệt người, gà vịt và chậu chứa nước.

Dọc hai bên lối vào là các dãy mái che với những nồi nước sôi bốc khói nghi ngút. Lông gia cầm, lòng mề vứt chất đống khắp nơi. Hàng chục người đang cắm cúi mổ và vặt lông bên những chậu nước lớn. Nước cuốn theo lông, phân gia cầm chảy tràn khắp nơi. Một người làm gia cầm ở đây cho biết đến cuối ngày, người của lò mổ sẽ thu toàn bộ số lông ngan vịt, gà mổ trong ngày để bán cho các đại lý thu mua lông gà vịt ở làng Triều Khúc.

Khi được hỏi số nước thải trong quá trình làm thịt gia cầm ở khu giết mổ sẽ chảy đi đâu và được xử lý thế nào, ông Tạ Văn Minh, người phụ trách ngành hàng gia cầm của chợ Long Biên cho biết khu chợ có 2 bể lắng, mỗi bể chừng 80 m3. Tất cả nước thải sẽ qua hệ thống cống trước cửa các khu lều chảy xuống bể lắng rồi chảy ra một con mương dẫn thẳng ra sông Hồng. Hàng ngày gia cầm giết mổ tại khu chợ sẽ có nhân viên kiểm dịch kiểm tra, đóng dấu và thu 300 đồng/con. Hàng sáng tại chợ có nhân viên đi kiểm tra, nếu thấy gia cầm chết nhân viên sẽ thu và đưa đi tiêu hủy.

Cũng theo ông Minh, những lồng gà khi vào chợ đều được kiểm dịch và dán tem vì chỉ có một lối duy nhất dẫn vào chợ gia cầm?. Tuy nhiên theo quan sát của PV, trong số hàng trăm lồng gà tại khu chợ không hề thấy một chiếc lồng nào có tem kiểm dịch màu trắng nào được dán như lời ông Minh nói. Hỏi một số người bán hàng thì họ ngần ngừ một lúc rồi trả lời đã bóc tem ra rồi...

Ông Minh cũng cho biết năm ngoái mỗi khi gia cầm vào chợ đều có nhân viên phun thuốc tẩy độc vào gia cầm và cả người và phương tiện vận chuyển. Tuy nhiên từ sau Tết Nguyên đán đến nay, việc phun tiêu độc cho người và gia cầm ra vào chợ không được tiến hành nữa. Hiện hàng tuần chợ tiến hành phun thuốc từ 1 đến 2 lần tại các khu kinh doanh của chợ.

Cục trưởng cục Thú y : Hà Nội chưa làm đúng tầm yêu cầu

"Hà Nội hiện chưa làm phù hợp và đúng như tầm yêu cầu hiện nay trong công tác giết mổ gia cầm trong khi Chính phủ và đài báo đã cảnh báo về nguy cơ đại dịch có thể xảy ra”- TS Bùi Quang Anh, Cục trưởng Cục Thú y khẳng định.

Trao đổi với Tiền Phong, TS Bùi Quang Anh, Cục trưởng Cục Thú y cho biết Hà Nội cần có sự quản lý chặt chẽ việc buôn bán gia cầm nhỏ lẻ. Hà Nội cũng cần quy hoạch lại các chợ đầu mối, chuyển các khu buôn bán gia cầm sống ra xa khu dân cư và triển khai việc giết mổ theo đúng quy trình như công ty Phúc Thịnh đã làm trong thời gian qua. Thêm vào đó cần phải cấm bà con giết mổ gia cầm trong các khu dân cư.

“Ai làm sai phải xử phạt ngay. Chính phủ đã ban hành Nghị định về xử lý phạt hành chính trong công tác thú y. Trước đây ai cũng làm tràn lan và kéo dài quá lâu rồi. Về quản lý công tác giết mổ ở chợ Long Biên chả ra gì cả, làm thế sao mà chịu được. Phải có lò mổ, phải có dây chuyền giết mổ, phải có vệ sinh khép kín. Một đống lông, phân thế sao mà chịu được.

Phải làm như ở TP HCM đưa ra xa khu dân cư, xây dựng cơ sở giết mổ gia cầm với những hố ga xử lý bằng hóa chất rồi mới đưa gia cầm vào giết mổ, bao gói lại rồi mới đưa ra thị trường. Người giết mổ phải có găng tay, khẩu trang, áo trùm gói rồi nhân viên thú y đóng dấu kiểm dịch...

Hà Nội hiện chưa làm phù hợp hoặc đúng như tầm yêu cầu hiện nay trong công tác giết mổ gia cầm trong khi Chính phủ và đài báo đã cảnh báo về một nguy cơ đại dịch có thể xảy ra”.

Phạm Tuyên