Các nhà khoa học nói gì về CNTT trong tương lai?

Những máy tính biết tư duy và biết nói hiện diện trong xe hơi, quần áo, thậm chí cả những bức tường... sẽ trở thành các thư viện dữ liệu dành cho mọi người trên thế giới. Đó là dự đoán của 4 nhà khoa học đoạt giải thưởng Draper của Viện Hàn lâm Kỹ nghệ quốc gia Mỹ.

Bob Taylor, Alan Kay, Charles Thacker, và Butler Lampson mới được vinh danh vì những nhà nghiên cứu tiên phong của họ tại Trung tâm nghiên cứu Xerox Palo ở California cách đây 30 năm. Tiên đoán bộ mặt của văn phòng ngày nay chúng ta đang sử dụng là một trong những thành công nổi bật của họ.

Giờ đây, 4 học giả này tiếp tục đưa ra những dự đoán mới, mang tính tổng quát và những điều thật đáng ngạc nhiên ở một tương lai rất gần. Tuy nhiên, những dự liệu đó đã được củng cố bởi những nghiên cứu đang được tiến hành.

Mới chỉ là khởi đầu

Lampsons nhận xét: “Tôi hết sức kinh ngạc khi có quá nhiều người cho rằng hầu như không còn gì để làm với máy tính nữa. Trên thực tế, cuộc cách mạng máy tính chỉ mới bắt đầu”.

Nhà khoa học Charles Thacker

Ba khoa học gia khác cũng có chung ý kiến. Thacker nhìn nhận: “Máy tính cá nhân còn lâu mới trở nên phổ biến. Ngày nay, chỉ có khoảng vài trăm triệu máy tính cá nhân, trong khi có tới 6 tỷ người. Ở rất nhiều lĩnh vực, chẳng hạn như giáo dục phổ thông, máy tính được sử dụng không nhiều”.

Bốn khoa học gia bày tỏ hy vọng, rằng những lĩnh vực tiêu điểm của nghiên cứu và sáng chế sẽ trở nên quan trọng hơn, có tác động rất lớn khi kết hợp với nhau: công nghệ không dây, liên lạc với tốc độ ngày một cao hơn, nhận dạng giọng nói, công cụ tìm kiếm mạnh hơn, quản lý khối lượng thông tin lớn có liên quan với nhau...

“Tôi cho rằng công nghệ không dây sẽ tạo nên sự thay đổi lớn trong cách sử dụng máy tính, vì khi ta có thể mang theo thiết bị truy cập mạng cũng như các vật dụng văn phòng, điều đó sẽ khiến rất nhiều thiết bị đa dạng khác xuất hiện”, Thacker nhận xét.

Nếu bạn phát ngán với mớ dây nhợ lằng nhằng của máy tính, giải pháp không dây là một lựa chọn hợp lý. Lampson nhận định: “Công nghệ không dây ở khoảng cách ngắn sẽ thay thế hầu như hoàn toàn mọi kết nối giữa máy tính với thiết bị ngoại vi, vì nó thuận tiện hơn rất nhiều”.

Giai đoạn tiếp theo: Phân ly

Nhà khoa học Bob Taylor

Các thành phần của máy tính cá nhân truyền thống, từ bàn phím, màn hình, ổ cứng, card mạng... sẽ trở nên tách biệt với nhau nhưng vẫn kết hợp với nhau. Nhiều nhóm nghiên cứu tại các trường đại học, phòng thí nghiệm của tư nhân cũng như của các tập đoàn, đang chứng minh giả định này.

Khi truy cập không dây trở nên thông dụng và rẻ, bộ vi xử lý và giao tiếp đạt tốc độ nhanh hơn và giá tiếp tục hạ nhiều, hầu như không có lý do gì để khiến ổ đĩa phải đi liền với bàn phím và màn hình vì nó có thể yên vị trong một ngăn tủ hoặc cốp xe hơi. Bộ vi xử lý và bộ nhớ cũng vậy. Mạng Internet, cả có dây và không dây, sẽ có mặt tại mọi nơi.

Màn hình máy tính cũng thay đổi cấp kỳ. Người dùng có thể sử dụng bất kỳ thiết bị hiển thị tương cận nào. Một số thiết bị đang được nghiên cứu theo hướng này bao gồm bảng quảng cáo ở quầy tính tiền của tiệm rau quả và bức tường “video” tại phòng chờ của văn phòng sử dụng sơn điện tử đặc biệt để hiển thị kết quả do máy tính cung cấp...

Một loại màn hình khác đang được phát triển là hệ thống chụp ảnh giao thoa laser, cho phép hiển thị văn bản và hình ảnh video trên không khí, sử dụng các bộ vi xử lý truyền động MEMS (micro electro-mechanical systems) hiện đã được sử dụng trong nhiều sản phẩm thương mại. Nếu thích gọn nhẹ, trong tương lai, thiết bị hiển thị của bạn có thể chỉ là một mảnh “giấy điện tử” mà bạn gấp lại được.

Nhập liệu và điều khiển có thể được thực hiện thông qua bàn phím không dây, thiết bị nhận dạng chữ viết tay hoặc một loạt micro gắn trên bảng điều khiển của xe hơi. Với công nghệ nhận dạng giọng nói, những thiết bị nhập liệu này luôn lắng nghe, chờ bạn ra lệnh “đánh thức” máy tính.

Tích hợp và mở rộng

Một cách cơ bản, hầu hết máy tính sẽ biến khỏi tầm nhìn theo hai cách: hoặc bị phân ly, hoặc trở thành một phần của các vật dụng, tường nhà hay thậm chí cả quần áo hoặc nằm trong một kết hợp.

Thacker cho biết: “Mặc dù ngày nay, đưa máy tính vào những thứ như lò nướng bánh hay tủ lạnh dường như là một ý tưởng khá lố bịch, nó sẽ ngày càng trở nên ít lố bịch hơn”. Trên thực tế, nhiều hãng sản xuất đồ điện tử gia dụng đã đưa ra nhiều vật dụng được vi tính hoá.

Một ví dụ điển hình là xe hơi, với hàng chục hoặc hàng trăm máy tính được gắn trên xe để điều khiển mọi thứ, từ góc quay của vô lăng đến máy chơi DVD hay kiểm soát lượng xăng tiêu thụ, hoặc điều chỉnh bánh xe, phanh và giảm xóc.

Nhà khoa học Butler Lampson

Lampson dự kiến một bước tiến lớn sẽ diễn ra trong công nghiệp xe hơi. Ông tiên liệu sẽ có những loại xe tự hành, chủ yếu là vì lý do an toàn và mong muốn rằng, tất cả các xe hơi đều luôn được để ở chế độ lái tự động.

Dịch vụ điện thoại cũng sẽ có những thay đổi lớn. Công nghệ không dây, cũng như truyền thông tốc độ cao mà các công ty dây cáp (có thể cả công ty điện lực) cung cấp sẽ tạo ra sự thay đổi này, đặc biệt là với sự ra đời của điện thoại sử dụng giao thức Internet (VoiP). Phiên bản chất lượng cao của công nghệ này sẽ trở nên phổ biến và đạt thành công lớn khi các mạng xương sống trở nên nhanh hơn, ổn định hơn. Đường dây cáp đồng cũ kỹ của các công ty điện thoại cuối cùng sẽ trở nên quá chậm.

Khoảng trống để phát triển

Công nghệ nhận dạng giọng nói mới ở giai đoạn bắt đầu. Một loạt các sản phẩm đã ra đời, nhưng công nghệ này tỏ ra kém hiệu quả khi thực hiện những tác vụ phức tạp, chẳng hạn như nhận dạng chính xác và trả lời các khẩu lệnh. Thậm chí cả những đoạn đọc chính tả đơn giản cũng đòi hỏi người dùng phải ghé sát miệng vào miro để loại bớt tạp âm.

Nhà khoa học Alan Kay

Key thừa nhận: “Vấn đề lớn hơn trong công nghệ nhận dạng giọng nói là nó yêu cầu máy tính phải thực hiện tốt việc lập luận, tư duy kiểu con người. Nhưng không có lý do gì để điều đó không xảy ra. Đó chỉ là một vấn đề khó giải quyết”. Lampson đồng ý: “Làm cho máy tính hiểu bạn nói gì và xử sự một cách thông minh là một vấn đề hoàn toàn khác với nhận dạng giọng nói”.

Dù đã được phát triển 60 năm nay, máy tính vẫn chỉ là một loại máy móc xử lý những chuỗi bất tận 0 và 1. Mặc dù tính toán rất nhanh, nó vẫn không thể làm tốt nhiều công việc. Lập luận và đưa ra các quyết định theo cảm tính mà không có tác động của con người vẫn là tác vụ đầy khó khăn, bởi cuộc sống không thể chia nhỏ thành các phép tính toán học, dù là phép tính phức tạp đến đâu đi nữa.

Mặc dù nhiều dự án nghiên cứu đã cố gắng đưa những nhận thức kiểu con người vào máy tính từ 20 năm nay, đây vẫn là một mục tiêu khó khăn với khoa học máy tính. Tuy nhiên, nhờ ngày càng nhiều thông tin được phổ biến ở dạng kỹ thuật số, các công cụ tìm kiếm mạnh hơn có thể sẽ được kết hợp với công nghệ vệ tinh để người dùng truy cập được thông tin bằng thiết bị cầm tay. Kết quả là, toàn bộ thư viện của Quốc hội Mỹ có thể sẽ trở nên quen thuộc tại một ngôi làng ở một nước thuộc thế giới thứ ba.

Bốn khoa học gia khẳng định, những chuyển biến vĩ đại đang chờ phía trước, trong khi chúng ta đang thay đổi cả cách nghĩ và cách nhìn nhận về vũ trụ.

BÌNH NGUYÊN - THÙY MINH